Morgunblaðið - 22.10.2000, Blaðsíða 18

18 SUNNUDAGUR 22. OKTÓBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Efnið geislar
MYNDLIST
Listasafn fslands
HÖGGMYNDIR & BLÖNDUÐ
TÆKNI - SIGURÐUR
GUÐMUNDSSON
Til 26. nóvember. Opið þriðjudaga
til sunnudaga frá kl. 11-17.
SIGURÐUR Guðmundsson lýsti því eitt
sinn hvernig hann varð fyrir vitrun sem
ungur maður í Hollandi. Veröldin kom til
hans eins og leyst lífsgáta og allir hlutir
stóðu honum fyrir hugskotssjónum eins
skýrir og skíragull. Misminni mig ekki var
þetta ekki fyrsta vitrun Sigurðar því á
barnsaldri upplifði hann ámóta hughrif í
þvottahúsinu heima hjá sér.
Petta er merkilegt því verk hans búa yf-
ir sérstæðri andrá líkt og þau krefji áhorf-
andann um að nema þau samstundis og
þau birtast honum. Hafi þetta ljóst og
leynt verið einkenni fyrri verka Sigurðar
eru verkin sem hann sýnir núna í Lista-
safni íslands enn kröfuharðari á skjótvirka
athygli áhorfandans.
Það er eflaust efniviðurinn sem kallar
fram þessa sérstæðu fjarlægð, því fjarlægð
er það fremur en nálægð. Walter heitinn
Benjamin spurði sig í hverju áran væri
fólgin sem geislaði af hinni sérstæðu dýpt
náttúrunnar og komst að því að hún væri
einstæð opinberun firðarinnar hversu ná-
læg sem hún annars væri.
Hið makalausa við verk Sigurðar er ein-
mitt skorturinn á afmörkuðum hlutum inn-
an heildarinnar, eða „detalíum" eins og það
heitir á vondri íslensku. Vissulega þarf
maður að fara nær og fjær, einkum ef mað-
ur er nærsýnn og er ekki alveg viss um að
maður skynji tegund efniviðarins langt frá
séð. En það er ósköp tilgangslaust að leita
eftir frábrugðnum, afmörkuðum hlutum í
verkum hans til að grafast fyrir um tækn-
ina, handbragðið eða útúrdúrana frá heild-
inni.
Það er einmitt þetta sem gerir Sigurð
svo klassískan í allri sinni rómantík. Hvað
tæknibrögðin varðar er hann mun nær
Dönunum og Friedrich - sem gæti fullt
eins talist Dani eins og Þjóðverji því hann
var skólaður á Akademíinu í Kaupmanna-
höfn - en Constable og Delacroix. Ef til vill
er það hið spegilfágaða yfirborð sem kref-
ur augað um útúrdúralausa heildarskoðun.
En svo má heldur ekki gleyma upplagi Sig-
urðar sem hugmyndlistarmanns. Sem slík-
ur skilur hann enga lausa enda eftir þegar
kemur að framkvæmdinni.
Þessi einstæða fágun hins myndræna
Ijóðagerðarmanns skín úr hverju verki í
litla salnum á listasafninu. Er nema von að
svona gullmolar krefðust þess að teppið
forljóta væri fjarlægt svo stykkin gætu
speglað sig í hráu og óhreinsuðu steingólf-
inu? Höggmyndir Sigurðar eru ekkert
„kontórstáss" tilbúið að rykfalla með
kaldavatnskútnum og kaffivélinni.
í staðinn fyrir „detalíurnar“ áðurnefndu
kann Sigurður þá list að tefla saman þver-
stæðum í efnis- og hlutavali þannig að
gesturinn hrekkur í kút eins og áhorfendur
súrrealistanna þegar við þeim blasti full-
komlega órökræn samsetning myndefnis.
Sigurður gengur þó skrefinu lengra því
hann er ekki að vekja á sér athygli með
ósamrímanlegum samsuðum eins og súr-
realistarnir urðu frægir fyrir. Hið eina sem
hann spyr okkur er hvort nokkuð geri til
þótt sjónvarpinu sé komið fyrir við hlið
höggmyndarinnar eða bambusstillansar
látnir umlykja hana.
í báðum tilvikum kannar Sigurður styrk
verka sinna með því að láta þau keppa við
Sigurður segir söngvurunum til, þeim
Tenu Palmer og Erni Amarssyni, á æf-
ingu fyrir opnunargjörninginn.
umhverfið; hávært sjónvarpið og framandi
bambusgrindurnar. Þá staðsetur hann
rauða höggmynd af Ármyndategundinni -
Urbild - á rauðleitu, persnesku teppi með
bollastelli. Halldóri heitnum Laxness
fannst ekkert eins krefjandi eins og það að
lenda til borðs milli frú Kaffistells og frú
Bollastells því í svo ágætu kompaníi stóð
hann öldungis á gati. Einmitt þannig stað-
setur Sigurður sumar höggmyndir sínar og
spyr sig hvort þær standist þá ofraun.
Óðrum kemur hann þannig fyrir að þær
geisla eins og kvikasilfur. Þær eru úr ryð-
fríu, póleruðu stáli sem endurspeglar þá
sem á þær horfa. Og svo er það hundurinn
úr lamíneruðum kopar sem situr og heldur
á hnetti úr fínlegu gæsaneti á loppum sér.
Morgunblaðið/Halldór B. Runólfsson
Höggmynd með bambusverki umleikis,
eftir Sigurð Guðmundsson.
Öll eru þessi verk í sjálfu sér gjörningar
svo ef til vill var það að bera í bakkafullan
lækinn að láta þau Tenu Palmer og Örn
Arnarsson flytja Dúett á opnun, eftir Jó-
hann Jóhannsson, þar sem þau stóðu við
eitt verka Sigurðar. Og þó; eins og hann
bræðir saman bústaði sína í Kína, Hollandi,
Svíþjóð og á íslandi, skáskýtur hann sér
hjá allri viðtekinni skiptingu listanna milli
ólíkra greina. Osmósan innra með Sigurði;
flæðið sem stýrir penna hans, pensli eða
meitli hafnar öllum úreltum landamærum.
Heimurinn er minn vettvangur, segir hann,
og það sannast betur en nokkru sinni fyrr
á hinum nýju verkum hans.
Halldór Björn Runólfsson
Málþingið Bakverkinn burt!
Heilsuvernd á vinnustað
í tilefni af Vinnuverndarvikunni 2000 verður haldið málþing
miðvikudaginn 25. október nk.
á Grand Hótel á Gullteig frá kl. 13:00-16:15.
Þátttaka ókeypis.
Dagskrá:
Eyjólíur Sæmundsson, forstjóri Vinnueftirlitsins. Setning málþingsins.
Axel Hall, hagfræðingur. Samfélagslegur kostnaður atvinnutengdra sjúkdóma
Magnús Ólason, yfirlæknir verkjasviðs á Reykjalundi. Langvinnir bakverkir -
árangur meðferðar á verkjasviði Reykjalundar.
Dr. Eiríkur Líndal, yfirsálfræðingur, Geðdeild Landspítalans. Sálfræðilegar afleiðingar bakverkja.
Dóra Hansen, innanhússarkitekt. Hönnun og vinnuvistfræði.
Þórunn Sveinsdóttir, sjúkraþjálfari, þróunar- og gæðastjóri hjá Vinnueftirlitinu.
Hvernig má draga úr óheppilegu líkamlegu álagi við vinnu?
Gunnar K. Guðmundsson, yfirlæknir atvinnuendurhæfingarsviðs á Reykjalundi.
Atvinnuleg endurhæfing.
Guðrún Óladóttir, forstöðumaður sjúkrasjóðs Eflingar - stéttarfélags. Sjónarhorn stéttarfélaga.
Óskar Maríusson, efnaverkfræðingur hjá Samtökum atvinnulífsins. Sjónarhorn atvinnurekenda.
Sigurbjörg Sverrisdóttir, framkvæmdastjóri heilbrigðissviðs, öryggisumhverfis og
gæðamála hjá ISAGA. Reynsla úr atvinnulífinu.
Dr. Hólmfríður Gunnarsdóttir, sérfræðingur á heilsugæslu- og atvinnusjúkdómadeild
Vinnueftirlitsins. Kynning á nýjum bæklingi um heilsuvernd á vinnustað.
Að útgáfunni standa ASÍ, BSRB, SA og Vinnueftirlitið.
Eyjólfúr Sæmundsson, forstjóri Vinnueftirlitsins. Samantekt og niðurstöður.
Skráning og upplýsingar hjá Vinnueffirlitinu í síma 550 4600
VINNUEFTIRIITIÐ
Kammertónleikar í Listasafni íslands
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Steinunn Birna Ragnarsdóttir pianóleikari, Alexander Auer flautuleik-
ari og Guðrún Ingimarsdóttir sópransöngkona.
Veraldlegur Bach,
íslensk nútímatónlist
og frönsk rómantík
KAMMERTÓNLIST fyrir flautu,
sópran og píanó er á efnisskrá tón-
leika þeirra Guðrúnar Ingimarsdótt-
ur sópransöngkonu, Steinunnar
Birnu Ragnarsdóttur píanóleikara
og ungverska flautuleikarans Alex-
anders Auers í Listasafni íslands við
Fríkirkjuveg á þriðjudagskvöld kl.
20.
„Við hefjum tónleikana á
barokki," segir Guðrún og kveðst
ætla að syngja aríur úr veraldlegum
kantötum Bachs. „Hann var alls ekki
bara háalvarlegur - hann hafði húm-
or og það er til töluvert af veraldleg-
um kantötum eftir hann. Við ætlum
t.d. að flytja aríu úr Kaffikantötunni
svokölluðu. Á hans tíma var kaffi-
drykkja komin til Evrópu og þótti fín
fyrir karlmenn en hinn mesti löstur
fyrir konur. Þetta er grínkantata um
Lísu sem er vitlaus í kaffi og föður
hennar sem vill ekki hafa þennan
ósóma og hótar henni öllu illu ef hún
hætti ekki kaffidrykkjunni. Að lok-
um hótar hann henni að hún fái ekki
að giftast ef hún haldi áfram að
drekka kaffi,“ segir Guðrún, sem
mun einnig syngja aríu úr Neun
deutsche arien eftir Hándel, sem var
það síðasta sem tónskáldið samdi á
móðurmáli sínu, þýsku.
„Svo spilar flautuleikarinn, Alex-
ander Auer, eina sónötu eftir Carl
Philip Emanuel Bach og áður en við
tökum hlé er það svo íslensk nútíma-
tónlist, lög eftir Atla Heimi Sveins-
son úr leikritinu Sjálfstæðu fólki,“
segir hún.
Eftir hlé hefja þau leikinn með
nokkrum íslenskum lögum eftir Jón
Ásgeirsson og Tryggva M. Baldvins-
son. Þá tekur við frönsk rómantík,
kammerverk fyrir flautu, sópran og
píanó eftir Saint-Saéns, Delibes og
Adolph Adam og flautuleikarinn tek-
ur stutt verk eftir Fauré. „Hann fær
að spila sóló vegna þess að ég fæ að
syngja á íslensku," segir Guðrún,
sem er búsett í Þýskalandi þar sem
hún hefur næg verkefni í lausa-
mennsku við að syngja óperu-,
kirkju- og ljóðatónlist og kann fjöl-
breytninni vel.