Morgunblaðið - 22.10.2000, Blaðsíða 20

20 SUNNUDAGUR 22. OKTÓBER 2000
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðji hluti tónlistarhátíðar Tónskáldafélags Islands
Mikil og stöðug gróska
/
í tónsköpun á Islandi
Þriðji og síðasti hluti tónlistarhátíðar Tón-
' 7
skáldafélags Islands í samvinnu við
Reykjavík menningarborg Evrópu árið
2000 er nú hafínn og stendur til 21. nóvem-
ber nk. Margrét Sveinbjörnsdóttir ræddi
við Kjartan Olafsson, formann Tónskálda-
félagsins, um hátíðina en þar verða flutt
verk samin á tímabilinu 1980-2000 eftir
fjölmörg íslensk tónskáld.
TVENNIR tónleikar í sam-
vinnu við raf- og tölvutón-
listarhátíðina ART2000 og
ErkiTíð2000 marka upp-
hafið að þessari þriðju og síðustu
tónleikaröð Tónskáldafélags ís-
lands. Þeir fyrri voru í Salnum í
Kópavogi sl. miðvikudagskvöld og
hinir seinni verða í kvöld á sama
stað. Alls verða tónleikamir tólf og á
þeim verður flutt íslensk tónlist frá
síðustu tveimur áratugum aldarinn-
ar sem senn er liðin. Flutt verða verk
eftir flest núlifandi tónskáld á íslandi
og sérstök áhersla lögð á yngstu
kynslóð tónskálda og reynt að
skyggnast inn í tónlist nýrrar aldar.
„Þegar við höfðum ákveðið að
halda þijár hátíðir og skipta öldinni
niður í þrjú tímabil var fyrsta hug-
myndin sú að fyrsti hlutinn yrði frá
1900 til 1933,3, annar hlutinn til
1966,6 og svo sá síðasti fram til alda-
móta. En þegar við fórum að ræða
við okkur fróðari menn sem þekktu
íslenska tónlistarsögu allt frá upp-
hafi aldarinnar, eins og t.d. Jón Þór-
arinsson, þá kom í Ijós að þetta væri
ógjömingur og mjög óviturlegt. Nið-
urstaðan varð að skipta íslenskri
tónlistarsögu tuttugustu aldarinnar
upp í tímabilin 1900-1950,1950-1980
og 1980-2000. Við getum séð fyrir
okkur að ef við héldum svona áfram
yrði fjórði hlutinn 2000-2010. Þetta
sýnir fyrst og fremst hversu mikil og
stöðug gróskan hefur verið í tón-
sköpun og tónleikahaldi á íslandi eft-
ir því sem liðið hefur á öldina og er
enn vaxandi eftir því sem best verð-
ur séð,“ segir Kjartan Ólafsson, for-
maður Tónskáldafélags íslands.
Höfundareinkenni
orðin skýrari
„I upphafi aldarinnar vora íslensk
tónskáld að reyna að tileinka sér að-
ferðir sem vora töluvert gamlar á
evrópskan mælikvarða. Um og upp
úr miðbiki aldarinnar vora að koma
hingað erlendir straumar og margar
byltingarkenndar hugmyndir sem
sumar vora þó svolítið einstreng-
ingslegar en í samræmi við það sem
var að gerast erlendis. Síðastí hluti
aldarinnar má segja að sé hálfgerð
úrvinnsla úr þessu. Þá fara íslensk
tónskáld að nýta sér allar þessar
byltingarkenndu hugmyndir og
brjótast meira og meira undan þess-
um einstrengingslegu hugmyndum
og fyrirfram ákveðnu faglegu
reglum sem oft vora gefriar út á tón-
listarráðstefnum úti í heimi. Eigin-
lega má segja að á þessum tíma séu
íslensk tónskáld að uppskera allar
þessar dramatísku breytingar sem
Morgunblaðið/Kristinn
Kjartan Ólafsson, formaður Tónskáldafélags íslands.
hafa orðið á íslenskri tónlistarsögu
síðustu hundrað ár. Það sem einnig
einkennir þennan hluta er mikil fjöl-
breytni og höfundareinkenni era
orðin miklu skýrari,“ segir Kjartan.
Hlustendur, tónlistarmenn og
tónskáld framtíðarinnar
Meðal flytjenda á tónleikum hátíð-
arinnar sem nú er hafin má nefna
Peter Máté píanóleikara, flautuleik-
arana Guðrúnu Birgisdóttur og
Martial Nardeau, Pétur Jónasson
gítarleikara, Einar Jóhannesson
klarinettuleikara, Richard Talk-
owsky sellóleikara, Öm Magnússon
píanóleikara, Caput, Hamrahlíðar-
kórinn, Skólakór Kársness og
Gradualekór Langholtskirkju. Þá
koma kammersveitir frá Tékklandi
og Ítalíu og frá Noregi kemur tón-
listarleikhús fyrir böm, Opera Omn-
ia. Kjartan vekur sérstaka athygli á
bamadagskránni og því að sérstakir
tónleikar verða helgaðir ungum tón-
skáldum sem enn era í námi. „Við
viljum reyna að gera eitthvað fyrir
erfingja íslensks tónlistarlífs - hlust-
endur, tónlistarmenn og tónskáld
framtíðarinnar," segir hann.
Verk sem frumflutt verða á hátíð-
inni eru eftir tónskáldin Snorra Sig-
fús Birgisson, Bára Grímsdóttur,
Svein Lúðvík Bjömsson, Elínu
Gunnlaugsdóttur og Karólínu Ei-
ríksdóttur en auk þeirra verða flutt
yCjA-2000
Sunnudagur 22. október
ÍSLENSK TÓNLIST í LOK 20. ALDAR
Salurinn - Kópavogi kl. 20.00
Á þessari þriðju og síðustu hátíð Tón-
skáldafélagsins verður áherslan á ís-
lenska tónlist frá síðari hluta ald-
arinnar auk þess sem horft er til
framtíðar. Tónleikarnir í kvöld bera yfir-
skriftina Raftónlist II - ístensk raftón-
list í 50 ár og eru fluttir í samvinnu við
ErkiTíö2000 ogART2000.
Á efnisskrá eru verk eftir Magnús
Blöndal Jóhannsson, HjálmarH.
Ragnarsson, Karólínu Eiríksdóttur,
Snorra S. Birgisson, Þorstein Hauks-
son og Ríkharð H. Friðriksson.
www.listir.is
ART2000
Pallborðsumræðurí Salnum kl. 17.00:
Staða tónlistar á öld upplýsinga.
Tónleikarkl. 20.00 ísamvinnu við Tón-
skáldafélagið og Erkitíð (sjá að ofan)
Kvöldbarinn á Gauknum opinn frá kl.
22.00 með spennandi dagskrá.
www.musik.is/art2000
ÁMÖRKUNUM
Trúðleikur Iðnó kl. 20.00
Nýtt verk eftir Hallgrím H. Helgason,
sem fjallar á gamansaman hátt um
uppgjörtveggja vinnufélaga. Þeireru í
trúðabransanum, en annan þeirra fýsir
að fást v/ð alvarlegri verkefni. Það er
Leikfélagíslands sem setur sýninguna
upp í Iðnó ogerhún hluti af Leiklistar-
hátíð sjálfstæðu leikhúsanna. Leik-
stjóri er Öm Árnason.
www. reykjavik2000. is wap. olis.is
PRINSESSAN í HÖRPUNNI
Tjamarbíó kl. 15.00
Úr einni afhinum gömlu sögnum hefur
Böðvar Guðmundsson smíðað brúðu-
leikritfýriralla fjölskylduna. Sagan
segir af dóttur Sigurðar Fáfnisbana,
sem flýrásamt fóstra sínum undan
óvildarmönnum, falin íhörpu. Það er
Leikbrúðuland sem setur upp Prins-
essuna í hörpunni. Um tónlistina sér
Vilhjálmur Guðjónsson, leikmynd er
eftir Tékkann Petr Matasek en leik-
stjóri erÞórhallurSigurðsson. Önnur
sýning af fjórum í Tjarnarbíói Sýningin
hefstkl. 15:00.
www. reykjavik2000. is wap. olis. is
CAFÉ9.NET
Listasafn Reykjavíkur - Hafnarhús
14-15: IVCPPatterns ofhabbits
(Mynsturvanans). Verkefni þar sem
listamenn í Reykjavík, Hélsinki, Prag,
Bergen og Brussel flytja dagskrá sam-
an með því að nýta sér heimatilbúin
stjórntæki til að stýra mynd- og hljóð-
gervlum. í Reykjavík stýrir Haraldur
Karlsson verkefninu ásamt flamenco-
dansara sem kemur til með að hafa
áhrifá þrýsti- og Ijósnema með dansi
sínum.
16-24: Sólarlagsverk á heimasíðu.
Verk eftirPál Thyerþarsem áhorfend-
urgeta horft á sólarlagið allt frá Hels-
inki til Washington DC í samfelldri
dagskrá á www.cafe9.net.
ICELAND AIRWAVES
Thomsen
MargeirogÁrni Einar
Mánudagur 23.10
ART2000 FyrirlesturíSalnum kl.
17. OO. Paul Lansky og Trevor Wish-
art, sem einnigeraðalgestirtónleika
kvöldsins kl. 20.00. Fjölbreytt dag-
skrá á Kvöldbarnum á Gauknum frá
kl. 22.00.
www. musik. is/art2000
FRÆÐSLU- OG MENNINGARSETUR f
GRÓTTU Á SELTJARNARNESIOPNAÐ
Framtakinu erætlað að efla rann-
sóknir og kennslu í náttúru- og um-
hverfisfræðum; fræðimannsíbúð
verður innréttuð og opnuð ígamla
vitavarðarhúsinu; í félagi viðgrunn-
skóla Seltjarnamess verður námsefni
smíðað fyrir starfsemina, verkefni og
sýningarskipulagðarí samstarfí við
bæjaryfirvöld, einstaklinga ogfélög,
o.s.frv. Grótta erfriðlýst, fímm hekt-
ara eyja sem tengist landi á fjöru. Þar
má finna skerjafláka, sandfjörur, fjöl-
skrúðugt fuglalífogmun fræðasetrið
njóta þessarar einstöku staðsetning-
ar.
www.seHjamames.is
Gerard Groot: Blá fjöll.
Höfuðskepnurnar
MYNDLIST
Lislhús Reykjavfkur
MÁLVERK/VATNS-
LITAMYNDIR -
GERARD GROOT
Opið alla daga frá 13-18.
Til 27. október. Aðgangur ókeypis.
ÞEIR eru margir útlenzku lista-
mennimir sem leggja leið sína til
landsins með málaragræjumar í far-
teskinu. Af sumum fréttir maður fátt
þótt nafnkenndir séu í heimalandi
sínu því að þeir sýna aldrei verk sín
hérlendis, era uppteknir af öðrum
fræðum í listinni en snýr að korta-
gerð landsins, hughrifin era þeim
allt. Aðrir hafa það að atvinnu sinni
að mála á hverjum stað sem þeir
koma á og sýna svo árangurinn í ein-
hverju listhúsinu, hafa lifibrauð sitt
af því. Hvor tveggja hátturinn getur
verið fullgildur í sjálfu sér svo fremi
sem að baki séu þróttmikil átök við
myndefnið. í fyrra fallinu höfum við
gott dæmi í þýska málaranum Bernd
Koberling, sem heldur sig á Austur-
landi yfir sumarmánuðina þótt hann
hantéri þar meira veiðistöngina en
pentskúfinn, en því miður verður
nokkuð spennufall hvað seinni flokk-
inn snertir því að metnaðargjamir
rannsakendur lands og veðrabrigða
eru afar fátíðir. Hollendingurinn
Gerard Groot kemur frá landi sem
átt hefur marga snillinga í landslags-
hefðinni, sannkallaða stemmninga-
meistara, en þótt hér eigi að vera á
ferðinni skólaður listamaður verður
maður síst af öllu var við að hann hafi
gengið í smiðju þeirra. Mun frekar
virðast verkin á veggjunum afurðir
tækifærismálara og málarinn á sviði
sem hann enn sem komið er ræður
lítið við.
Fletti maður svo í möppu sem
frammi liggur til skoðunar, kemur í
ljós að grannmenntun Gerard
Groots virðist liggja í málun manna-
mynda og þar sé hann á heimavelli
en í landslaginu hins vegar á byijun-
arreit. Að vísu kemur maður auga á
þokkalegar stemmur innan um en
gerandinn þarf bersýnilega að leggja
meira í þessi verk sín til þess að eiga
erindi sem erfiði. Síður dugir hér að
leggja út af Komar og Melamid um
vinsælasta myndefni Islendinga.
Bragi Ásgeirsson