Skírnir - 01.01.1902, Side 2

4
Áttavísuö.
Hinir eru vafalaust færri, en þó eru það skynbærustu mennírnir,
sem skilja það, að fregnirnar, sem berast oss dag frá degi úr öllum
áttum heimsins, eru mannkynssaga samtfðarinnar, sögð svo að segja
samstundis að oss áheyrandi.
Nú er því svo farið, að líkt er ástatt með viðburði mannkynssög-
unar eins og með lista-málverk. Grangi maður alveg fast að stóru
málverki, svo það sé ekki nema fáa þumlunga frá auganu, þá sér
maður ekki málverkið alt í einu, heldur að eins einn og efnn hluta
þess i senn, og fær ekkert yfirlit yfir hlutföll þess, samræmi og heildar-
áhrif. Til þess þarf maður að standa í nokkurri fjarlægð frá málverk-
inu eða myndinni.
Sviplíkt er með viðburði mannkynssögunnar. Þýðing þeirra verð-
ur einatt eigi Ijós fyrr enn nokkuð langt er um liðið. En ef vér kom-
um inn til málara, sem langt er kominn með stórt málverk, og sjáum
Í hæfilegri fjarlægð það sem hann hefir fullgert af því, þá getum vér
oft, þó að vér setjumst við hlið honum fast hjá málverkinu, gert oss
grein fyrir þeim dráttum, sem hann er að draga í þann og þann svip-
inn, af því að þeir verða oss ljósir af sambandinu við það sem fullgert
er. — Alveg eins er ástatt mcð fréttirnar úr heiminum, sem vér heyr-
um daglega; ef oss er kunn mannkynssagan, þá geta viðburðir inna
nýju frétta orðið oss skiljanlegir sakir sambands þeirra við umliðna
tið, og vér getum jafnvel ráðið í áhrif þeírra á ókominn tíma.
Vér lesum tíðindi frá útlöndum með alt öðrum augum, þegar
vér minnumst þess, að þau eru sá hluti mannkynssögunnar, sem er
að gerast; því að hvað getur verið mannlegum anda hugðnæmara og
lærdómsríkara, en mannkynssagan, þegar hún er lesin með skynsemd?
Því að hún kennir oss að stjórna sjálfum oss og högum vorum. Það
sem við ber i fjarlægri heimsálfu hinummegin á hnettinum og oss
sýnist i fljótu bragði að varði oss litlu eður engu, það getur stúndum
haft bein áhrif á hagi vora hér á voru afskekta og fámenna fósturlandi.
Þegar Cleveland forseti fór siðast frá völdum i Bandaríkjunum og
samveldismenn fengu völdin í hendur á þingi og McKinley varð for-
seti, þá lásu menn um þetta i fréttasögu blaðanna og Skírnis, en fá-
um mun hafa til hugar komið, að þessir viðburðir mundu hafa nokkur
áhrif á fjárhag manna hér úti á íslandi. Og þó varð þetta svo. Þá
samþykti bandaþingið ný toll-lög (Dingley lögin) og forseti staðfesti þau;
en afleiðjngin af þeim var býsna tilfinnanleg fyrir oss íslondinga, því