Gefn - 01.01.1874, Blaðsíða 3

3
með frábærum flaum ok fúlasta fnyk, svá at þar af deyja
fuglar í lopti, en menn á jörðu eðr kvikvendi. J>au eru
Qöll önnur þessa lands, er ór sér verpa ægiligum eldi með
grimmasta grjótkasti, svá at þat brak ok bresti heyiir um
allt landit, svá vítt sem menn kalla fjórtán tylftir um bergis
at sigla réttleiði fyrir hvert nes; kann þessi ógn at fylgja
svá mikit myrkr forviðris, at um hásumar um miðdegi sér
eigi handa grein. þat fylgir þessum fádæmum, at í sjálfu
hafinu, viku sjáfar suðr undan landinu, hefir upp komit af
eldsgánginum stórt fjall, en annat sökk niðr í staðinn, þat
er upp kom í fvrstu með sömu grein. Keldur vellandi ok
brennustein fær þar ínóg. Skógr er þar engi utan björk,
ok þó lítils vaxtar. Korn vex í fám stöðum sunnanlands, ok
eigi nema bygg. Fiskr sjádreginn ok' búnyt er þar al-
menníngs rnatr. Ey þessi liggr svá norðarliga undir zodiaco,
at hennar neðri hlutr hefir 1 simium stöðum samhaldinn dag
með sólskini björtu, mánað eðr meirr, í enda geminorum ok
upphafi cancri. En um vetrar tíð þá er sólin er in capri-
cornu, er hún yfir þess lands emisperium lítit um fjórar
stundir náttúrligs dags, þótt hvárki meini fjöll né ský.»
Um st.ærð og hnattstöðu íslands er til ritgjörð eptir
Haldór Guðmundsson í skýrslum um landshagi íslands, 1.
bindi bls. 97 — 109; það telst þar 1867 ferhyrníngsmílur;
þar af er bygt land 764, jöklar 268 ferhm. Hnattstaða
landsins er milli 63° 21' og 66° 34' norðl. br., 130 mílur
í vestur frá Noregi, 35 mílur austur frá Grænlandi, og á
því miðju er deildarlína hnattarins, sem mörkuð er á Ferro.
Fornmenn reiknuðu hnattstöðu lands vors þannig: «Svá
segja. ok fróðir menn, at frá Staði sé 7 dægra siglíng til
Horns á austanverðu íslandi; en frá Snæfellsnesi,' þar sem
skemst er til Grænlands, 4 dægra haf í vestr at sigla; en
ef siglt er or Björgvin til Hvarfs á Grænlandi í vestr fullt,
þá mun siglt verða tylft fyrir suunan ísland. Frá Reyk-
janesi á sunnanverðu íslandi er 5 dægra haf til Ölduhlaups
á írlandi í suðr fullt; en frá Lángauesi á norðanverðu
1*