Gefn - 01.01.1874, Blaðsíða 31

31
«Ehrenpreis», því svo nefna pjóðverjar sðmu jurtina), og
fleiri (14).
12. Skrápjurtir (Boragineae, Asperifoliaceae) hafa
hárvaxin og hörð lauf, hnútalausan legg sívalan eða þá
strendan; blómin sitja í klösum eða öxum. Meðal þeirra er
kattaraugu, sem erlendis nefnast «gleymdu mér ekki», og
eru ástagrös; vort íslenzka nafn hafa þau líklega fengið af
köttum Freyju (6).
13. Enzíanjurtir (Oentianaceae) hafa flestar fimm-
skiptan bikar og kránu, klasasett blóm og andstæð lauf.
|>ær vaxa einkum á hálendum og á norðurhluta hnattarins;
merkilegust þeirra er hjá oss horblaðkan, sem vex í mýrum
og festir jarðveginn með enum laungu og seigu rótum sínum
(hún kallast og reiðíngagras); í útlöndum er seyði soðið af
laufunum og haft við flogaveiki og magakvillum, og þykir
heilsusamlegt (11).
14. Lyfjagrös (Lentibulaceae) vaxa um allan heim
híngað og þángað, en standa hvergi þétt. Af þeim eru
tvær tegundir hjá oss, og helir á annari verið átrúnaður,
því hún heitir mörgum nöfnum (hleypisgras, kæsisgras,
lyijagras, Jónsmessugras, krosslauf, pindiljurt) (2).
15. Prímúlujurtir (Primulaceae) hafa fimmskiptan
bikar og krúnu og vaxa einkum á fjalllendum; af þeim eru
þrjú kyn hjá oss, sem vér ekki vitum að hafi neitt íslenzkt
nafn (3).
16- Lýngjurtir (Ericaceae) hafa sígræn lauf, liðuð
neðst við legginn; þær vaxa einkum á austurhluta hnattarins
og þekja heiðar og hálendi víðs vegar og veita löndunum
einkennilegt og þægilegt útlit. Meðal þeirra má nefna
aðalbláber, sortulýng og beitilýng (15).
17. Klukkujurtir (Campanulaceae) eru svo nefndar
af lögun blómsins; af þeim eru hjá oss einúngis tvær tegundir,
og heitir önnur bláklukka (2).