Gefn - 01.01.1874, Blaðsíða 21

21
og öll lög eptir hafjafnri stefnu, og sýnir pað, að firðirnir
eru ekki til orðnir á þann hátt að jarðlögin hafi rifnað í
sundur, heldur með því að sjórinn hefir þvegið þá innan.*)
Leðja og aurmold benda á eyðileggíngu fjalla og jarðlaga,
sem bæði hefir getað orðið af umbrotum og jarðhruni, og
líka með efnisuppleysíngu jarðlaganna. Við þessa eyðileggíngu
urðu efnin laus í sér og gátu því flutst úr stað og sezt
yfir annan jarðveg.
(Jm leið og þessi leðja og aurmold settust á nvjan
mararbotn, þá námu þær sér sjálfar þar land, en létu eptir
sig autt djúp í hafinu, þar sem þær áður voru; þángað
streymdi því hafið, en grynnti á þeim sjálfum, og á þenna
hátt kom nýtt þurrlendi, sem ef til vill einnig hefir hafist
upp neðan frá, og þannig varð hið nýja land til.
Allt þetta hefir orðið á ómælilega laungum tima og í
enni mestu kyrð.
Einúngis á suðurhluta landsins eru jarðmyndanir, sem
benda á ýngri og sérstaklegar hreifíngar, svo sem Mosfell,
Reykjanessfjöll og fíngvallasveitin. Stallagrjótið í kríngum
Reykjavík sýnist vera ýngst.»
Eptir skoðun þessari eru það því ekki eldfjöllin, sem
hafa myndað landið, en þau eru öldúngis sér á landinu.
Menn hafa því engan rétt til að kalla ísland tómt brunaland
eða brunninn eldfjaliaklasa, eins og opt hefir verið gert, enda
mun þetta helzt vera komið af því, að Hekla og Geysir
hafa verið það einasta, sem menu vissu um land vort, og
því hafa menu í hugsunarleysi ruglað um þetta, eins og
ísland væri ekkert annað en Hekla og Geysir. En þetta
gamla, viði vaxna land var ekki það ísland sem vér nú
þekkjum, það var án efa allt öðruvísi í lögun, eins og öll
náttúra þess var önnur; það sökk og varð undirstaða íslands.
Menn hafa haft ýmsar aðrar skoðanir um þetta efni,2)
’) Eg held að hvorttveggja þurti til.
3) Winkler er enginn Neptunist, eins og Zirkel segir, en Wink-