Gefn - 01.01.1874, Blaðsíða 49

49
(Heteromya): kræklíngur (Mytilus); aða (Modiola), báðar
ætar. c) með tveim jöfnum vöðvaförum (Isomya): hjarta-
skel (Cardium); kúskel (Cyprina); gimburskel (Astarte)-,
sogskel (Thracia); sandmiga (Mya), rostúngafæða, mjög
etin í Norður-Ameríku; annars eru kyn þessi fleiri æt. d)
boruskeljar (Inclusa. Tuhicolae), búa fiestar í kalkpípum,
bora gánga: bergbúi (Pholas), hafður til beitu á Englandi,
önnur tegund er etin í Vesturindíum; trémaðkur (Teredo),
borar í tré og gerir feikna, spillvirki á skipum og annvirkjum.
— D. Vængfætíngar (Pteropoda), sjódýr, hafa væng-
mynduð hreifíngarfæri: engin þeirra dýra eiga sér íslenzk
nöfn, en hjá oss eru Spirialis, með skel, og Clione, án
skeljar; af henni úir sjórinn og hún er ein hin helzta hvala-
fæða. — E. Kviðfætíngar (Gasteropoda) hafa eina skel,
eða fleiri en tvær, en aldrei tvær einar; sumir hafa enga
skel; sé skelin toppsnúin, kallast hún kúfúngur (kuðúngur);
þeir hafa skriðflögu á kviðnum. Til þeirra teljast a)
skipstennur (Dentalium), sem hafa lánga og bogna skei;
b) baktálknar (Notobranchiata), hafa engin íslenzk nöfn
(Aeolidina, Doridiná); c) þrístrendíngar (Chitonidea) haf'a
átta skeljar á bakinu (Chiton); d) hríngtálknar (Cyclobran-
chiata), með typptriskel: olnbogaskel (Patella); e) skjald-
tálknar (Aspidobranchiatá): skelin typpt eða flöt og lítið
toppsnúin: silfri (Trochus); f) kambtálknar (Ctenobranchiata):
nákóngur, beitukóngur (Purpura); eggin heita »sætukoppar«;
liafkóngur (Fusus); hafsnígill (Tritonium); meyjarpatta
(Natica); fédugga (Litorina) og ýmsar fleiri tegundir, sem
ekkert lieita á íslenzku nema »kuðúngar«; sum þessara dýra
gefa frá sér purpuravökva. g) lúngnasníglar (Pulmonata)
anda með lúngnapoka hægramegin; þeir sem hafa kuðúng,
geta lokað lionum með flögu eða loki á skriðflögunni; sumir
hafa engan kuðúng. Jæir hafa aúgu á fálmstengunum, og
lifa ýmist á landi, eða í tjörnum, mógröfum og pollurn.
Brekkusnígill (Limax, Arion) er kuðúngslaus. (Sníglar eru
etnir í útlöndum; sníglavatn var áður haft til læknínga).
4