Gefn - 01.01.1874, Síða 26

26
i heild sinni. J>að kalla menn náttúrlega skiptíngu
jurtanna, þar sem slíkt tillit er tekið til alls eðlis þeirra,
og er þessi skiptíng gagnstæð skiptíngu Linnés. En þótt
skiptíng Linnés sé nú gömul orðin, þá þykist enginn jurta-
fræðíngur samt geta án hennar verið, hún er lærð af öllum
og sett í allar enar helztu fræðibækur, því eptir henni er
miklu hægra að flokka og finna jurtirnar en hinum.
Eptir enni náttúrlegu skiptíngu deilast allar jurtir í
þrjár aðaldeildir eptir því hvernig vöxtur þeirra fer fram,
því þegar jurtin er komin á visst stig myndunar sinnar, þá
fá sumar tvö frumlauf, sem nefnast cotyledones, og kallast
slíkar jurtir Dicotyledones (tvífrævíngsjurtir); sumar fá eitt
frumlauf, og kallast Monocotyledones (einfrævíngsjurtir), en
sumar fá ekkert frumlauf, og heita því Acotyledones (fræ-
víngslausar jurtir); það eru enar einföldustu jurtir ogbyrjum
vér á þeim.
Eptir því sem menn hafa komizt næst, teljast 863
jurtategundir á íslandi; en Lindsay, sem hefir fundið þessa
tölu, heldur að þær muni vera nærri þúsund. þær skiptast
þannig:
A. Prævíngslausar jurtir. (Acotyledones).
1. Sveppar (Fungi). þeir eru allir meira eða minna
líkir gorkúlum, og vaxa á rotnum leifum jurta og dýra, á
dimmum stöðum og rökum, á haugum og í allskonar sorpi
og óhreinindum; sumar tegundir þeirra eru ætar (ætisveppar);
hér til heyrir og físisveppur eða kerlíngareldur, sem er
útvaxin gorkúla með þornuðum fræjum, er rjúka sem dupt
þegar sveppurinn rifnar. Myggla er og svepptegund (13)1).
2. Fléttur (Lichenes). j>ær líta út margvíslega, sumar
eru eins og skán á klettum eða steinum (geitnaskóf, geit-
slcór); sumar eins og skinntrefjur eða hörð húð (fjallagrös
og tröllagrös), sumar aptur greinóttar (93).
*) pessi tala aptan við hvern flokk merkir hversu margar tegundir
hans vaxi á Islandi.