Gefn - 01.01.1874, Blaðsíða 19

19
niður undir sjávarmálið; en það er munur á því og að álíta
landið alveg útbrunnið. Sjálf byggíng landsins sýnist reyndar
óregluleg, eins og hverju fjallinu og hrauninu sé dengt
innanum annað; en hún er í rauninni mjög einföld að öllu
samtöldu, og stallagrjótið og móbergið, sem eru aðalefni
laudsins, koma fram á þrennan hátt: 1) sem fjallalög, 2)
sem jarðflögur og 3) sem gángar. Trachýtinn er miklu
minni en tvö en nvnefndu jarðarefni, og hann á engan þátt
í sjálfri landsmyndaninni.
Surtarbrandslögin syna það, að Island hefir verið til
laungu fyrir manna minni, og að þar hefir verið hlvrra en
nú, eins og vér vitum um önnur lönd hnattarins. Yér vitum,
að þar hafa vaxið skógar, og að í þessum skógum hafa
blómgvast 24 viðartegundir, merkilega áþekkar ameríkan-
skum trjám. Hér uxu platanviðir, túlipantré, hnoteikur og
vínviður; en þessi ameríkanski jurtavöxtur var einnig
sameiginlegur öðrum hlutum norðurálfunnar á þessari öld
hnattai ins. \>á var meðalhitinn níu stig á norðurhluta lands
vors. Engin stór dvr vita menn til að hafi lifað hér; allir
steingjörvíngar lands vors eru lindýr (kuðúngar og skeljar).
Menn hafa áður haldið, að surtarbrandslögin væri saman-
þjöppuð kássa af rekavið, sem hefði hitnað í og orðið að
kolum, en menn eru horfnir frá þessari hugmynd, og hafa
fundið sannanir fyrir því, að surtarbrandurinn sé til orðinn
af jurtum sem vaxið hafa í landinu sjálfu *).
Um uppruna íslands fer Winkler þessum orðum:
«Bannsóknir vorar hafa sýnt, að inni í landinu felast
miklar leifar dýra og jurta, sem þar hafa eyðst af lángvinnum
bruna og uppleysíngu. þetta hljótum vér að álíta af því,
að dýra og jurtaleifar finnast út við strendurnar einúngis á
') Zirkel (p. 334—5) kallar þau „submarine Bildungen“, en neitar
þó að það hafi verið skógar. Eg skyldi meina að þetta væri
svo kölluð „contradictio in adiecto11.
2*