Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1894, Blaðsíða 13

13
tóftir óskipulega settar á móa, sem þar er. Á einum stað virðist
votta fyrir garðlagi milli þeirra, sem óvist er til hvers verið heflr.
En lægðirnar munu hafa verið hafðar til leiksvæða og búðunum
raðað kringum þær fyrir fegurðarsakir. Allar virðast tóftirnar
nokkurn veginn jafnar á breidd: nál. 5 faðm. út á veggjabrúnir,
en munur er á lengd þeirra: frá 6 föðm. til 10 faðm. og eru
flestar þar á milli. Hinar óglöggustu verða ekki mældar með
vissu.
Það mætti uú virðast undarlegt, að kenna þingið við Árnes,
ef aðalstarf þingheyenda hefði farið fram á þessum stað, sem
ekki er í Árnesinu. En svo heflr ekki verið. Það hefir farið fram
nokkuð fjarri þessum stað, fram 1 Árnesi við Þinghól, sem fvr
er nefndur. Á lágum bergrana sunnan undir hólnum er mann-
virki mikið, sem enn i dag er kallað »dómhringurinn«. Það er
kringlótt, hlaðið af grjóti og nál. 8 faðmar i þvermál út á brúriir
að ofan. Ekki er hægt að ákveða með vissu hina upprunalegu
hæð hans að utan, þvi við það, að jarðvegurinn í kring hefir
blásið burt, heflr ytri hleðslan dregist niður og út á við og gengið
úr lagi allstaðar nema þar, sem að hólnum veit, þar er hún ó-
högguð, en miklu lægst, því rætur hólsins liggja þar fram að
og hakka upp að utan. Þó má fullyrða, að ytri hleðslan hefir
verið fullra 3 álna há, og líklega meira þar, er frá hólnum veit.
Þar hafa dyr hringsins verið, og er svo að sjá, sem þær hafi
ekki náð niður úr gegn, heldur að uppgengt hafi verið i hann.
Þó sjest það ekki með vissu. Þykkt veggjarins að ofan sjest
heldur eigi glöggt, því grjótið hefur hrapað inn, svo hringurinn
er fullur með urð nema f miðjunni. Þó þykir mega fullyrða, að
þykktin hafl ekki verið minni en 1 faðm. (3 áln.) að ofan. —
Af þvi hringurinn líkist nokkuð stórum fjárborgum við sjáfarsiðu
(t. d. í Selvogi), og af því að lengi hefir verið venja, að láta fje
ganga úti í Árnesinu fyrri hluta vetrar, þá heflr sú getgáta
komið fram, að mannvirkið sje fjárborg en ekki dómhringur.
Setjum nú að svo væri, — enda þó slíkar fjárborgir hafi aldrei
tiðkast til sveita, — þá hefði fjáreigendur líklega haldið honum
svo við, að hann ekki sljett-fylltist af jarðvegi. Nú er þó svo.
Setjum að það hafi samt orðið af hirðuleysi: þá hlyti þó að sjást
leifar af teðslu úr fjenu frá þeim tíma sem borgin hefði verið
notuð. Til að taka af öll tvimæli með þetta, ljet jeg grafa gröf
niður í miðju hringsins, þar til fyrir varð samskonar móbergslag,
sem sjest fyrir utan hann. Varð gröfin á 4. alin á dýpt. En
þar var hvergi neinn vott af teðsluleifum að finna, heldur var