Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1894, Blaðsíða 21

Rannsóknir í Rangárþingi
sumariö 1893.
Af
Brynjúlfl Jónssyni.
■---i---
I. Þórsmörk.
Ornefnið Þ'orsmörk nær nú á dögum að eins yflr landið milli
Krossár og Ljósár, sem báðar koma úr Merkurjökli og renna í
Markarfljót. Fyrir innan Ljósá kallast nú Almenningur, en hefir
óefað talizt með Þórsmörk til forna. Þórsmörk er hálendishjalli,
ósljettur mjög með þröngum giljum, djúpum daladrögum, háum
hömrum og bröttum brekkum. Margar þeirra eru skógi vaxnar
og einkar tagrar, en sumstaðar eru þær þó blásnar eða skriðu-
runnar. Allt landslag er þar svipmikið og næstum hrikalegt.
Krossá og Ljósá renna sín eftir hvorum dal. Þó er Krossárdal-
urinn líkari löngu og breiðu gljúfri en eiginlegum dal. Ljósár-
dalurinn er aflendari; þó er hann mjög undirlendislaus og er þvi
nefndur Þröngur og áin (Ljósá) nefnd Þröngá öðru nafni; landið
fyrir innan Ljósá er sljettara yfir að líta; en nú er það líka
blásnara. í brekkunni upp frá Ljósá að innanverðu er forn
bæjarrúst, sem kom í ljós snemma á þessari öld á þann hátt, að
jarðvegurinn bljes burt, en grjótlögin sáust eftir. Meðal annara,
sem skoðuðu hana, er hún var ný komin í ljós, var Sigurður
hreppstjóri ísleifsson á Barkarstöðum; þá lá rústin á mold, og
mátti vel sjá undirstöður tóftanna. Aftur kom hann þar 30 árum
síðar. Þá var öll moldin blásin burt, og við það haföi grjótið
færzt úr stað, svo nú sáust engar undirstöður, en að eins óreglu-
leg breiða þar sem rústin var. Þetta sagði Sigurður mjer sjálfur
1885. Nú litur rústin eins út og þá, er Sigurður sá hana síðar.