Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1894, Blaðsíða 14

14
moldin ljósleit, og þegar neðar dró, blandin smíðjumó og með
hörðum sandlögum. Hvgg jeg að sú mold hafi verið þar frá því
fyrsta, og hafi gólf hringsins verið grasgróið og nokkuð hátt, en
hœkkað svo meir með timanum, eftir því sem jarðvegur þykkn-
aði og sandur fauk i, þar til hann sljett-fylltist. Fjárborg hefir
það ekki verið, og getur þá naumast verið annað en »dómhring-
ur«, eins og í mæli er og örnefnið »Þinghóll« bendir líka til.
En nú segja menn: »Dómhringar gátu ekki verið á hjeraðs-
þingstöðum, því þar háðu menn ekki dóma, heldur á alþingi*.
En þar við er þess að gæta, að hjeraðsþingin voru haldin löngu
fyr en aiþingi var sett, og er það ekki efamál, að þá hafa menn
háð dóma á hjeraðsþingunum, og frá þeim tíma geta »dómhring-
arnir«, sem sjást á svo mörgum fornum þingstöðum, haft það
nafn. Og þó dómar hafi ekki verið háðir þar eftir að alþingi
var sett, þá voru þó hjeraðaþingin þó ekki haldin til einskis,
heldur var hjeraðsstjórnarmálum skipað þar. Til þess hafa menn
haldið sína þingfundi eftir föstum reglum og á vissum stöðum,
sem til þess hafa verið friðaðir og sem oftast, ef ekki allt af,
umgirtir. Þannig má skilja tilgang þessara hringa. Þó þeir sjáist
ekki á öllum fornum þingstöðum, er ekki að marka. Fyrst er
það ekki alveg víst, að þeir hafi álstaðar verið hlaðnir, og svo
geta þeir sumstaðar verið eyðilagðir, ýmist af mönnum eða nátt-
úrunni. Það er t. a. m. sögn, að dómhringur Þingskálaþings
hafi verið þar sem bærinn Kaldbak stendur nú. Dómhring al
þingis er hætt við að Öxará hafi brotið af. (Þó Runólfur goði
setti dóminn á Öxarárbrú, þá sannar það ekki, að dómhringur
hafi ekki til verið, heldur að eins að dómur var gildur, þó hann
væri settur annarstaðar). Það er einkennilegt við Árness-þing-
staðinn, að dómhringurinn er svo langt frá búðunum. Orsakir
til þess er ekki hægt að gizka á, þar eð við engar sögulegar
bendingar er að styðjast um það efni.
Ekki er hægt að segja með vissu, hvar hofið að Hofi hefir
staðið. Nálægt Stóra-Hofi sjást engar fornar rústir, en hjá Minna-
Hofi er talsvert af rústum og girðingum frá fyrri öldum. Þar
mun því hoftóftarinnar að leita. Ferhyrnd girðing er skammt
fyrir sunnan túnið. Hún er utan um bunguvaxna flöt, sem tóftir
eru á eftir tvo smákofa eigi forna. Verið getur, að hofið hafi
staðið f þessari girðingu, en verið rifið niður og sljettað út eftir
kristni; smákofarnir svo byggðir þar aftur seinna. En það eru
líka fornar rústir fyrir neðan hlaðbrekkuna á Minna-Hofi. Þær
eru miklar fyrirferðar, en óglöggvar. Þó er ein þeirra hin aust-