Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1904, Blaðsíða 43

43
leifunum af hörginum í Hörgsdal í Þingeyjarsýslu. Skýrslur um allar
rannsóknir þessar með uppdráttum eru í árbókum félagsins; þar eru og
skýrslur um nokkrar fornleifarannsóknir, er eigi hafa verið gjörðar af mönn-
um i þjónustu félagsins t. d. rannsókn B. Olsens á Borgarvirki og á Vest-
fjörðum 1884, rannsókn Br. Jónssonar á Þjórsárdal 1884, Jóns læknis
Jónssonar á hoftóft og búðatóftum i Freysnesi 1895, rannsókn á leiði
Guðrúnar Ósvífursdóttur o. fl.
Rannsóknir þessar hafa sem eðlilegt er veitt margar mikilsverðar
upplýsingar; sumpart hafa þær sýnt, hve frásagnirnar á sögurn vorum eru
yfirleitt réttar og áreiðanlegar, og sumpart hafa þær leitt ný atriði í
ljós; sem dæmi upp á hið fyrra má nefna húsatóftirnar á Sæbóli og
brunarústirnar á Bergþórshvoli með skyrleifunum þar, og sem dæmi upp á hið
síðara hoítóftirnar, svo að nú hafa menn fengið nokkurn veginn glögga hug-
mynd um, hvernig guðsþjónustuhúsum hinna heiðnu forfeðra vorra hefir verið
farið, eftir að Fornleifafélagið hefir látið rannsaka um 10 hoftóftir auk
hörgsins í Hörgsdal, og eru rannsóknir þessar því merkilegri, sem eigi
hafa fundist, svo kunnugt sé, í neinu öðru landi leifar af hofum, er æs-
ir voru dýrkaðir í. Sjón er sögu ríkari um það, hvernig bústaðir forn-
manna hafa verið, þar sem það er komið í ljós, að enn má sjá tóftirnar
af húsum þeirra t. d. af bústað Ingimundar gamla í Víðidal, áður en hann
nam Vatnsdal, og af bústað Eiriks rauða í Haukadal, áður en hann fann
Grænland, svo að gera hefir mátt uppdrætti af þeim.
Fornleifafélagið hefir frá upphafi kostað kapps um að styðja Forn-
gripasafnið eftir þvi sem því hefir verið auðið; fyrir því hefir það lagt
fyrir þá sem verið hafa í þjónustu þess, að spyrja uppi forngripi á ferð-
um sínum og hvetja menn til að láta safnið fá þá, auk þess sem safnið
hefir fengið alla þá forngripi, er þeir bafa fundið, eða komist yfir; slíkt
hið sama hefir og kapteinn D. Bruun gert, eftir samráði við félagið. Enn-
fremur hefir og félagið látið prenta í Arbók sinni vandaðar og nákvæmar
myndir af ýmsum helztu gripum í safninu.
Fyrstu árin gengu nokkuð margir í félagið, en síðan hefir félags-
mönnum fækkað smámsaman; árstillög til félagsins hafa því náð skamt til
að borga kostnað þess, en um mörg ár hafði félagið úr landssjóði 300
kr. styrk á ári til útgáfu Arbókarinnar og í tveim síðustu fjárlögum hefir
félaginu verið veittur 400 kr. styrkur á ári; auk þess hefir það um all-
mörg ár haft 100 kr. styrk frá Forngripasafninu til að spyrja upp forn-
gripi Þar sem tekjur félagsins þannig hafa litlar verið, þá hefir aftur
kostnaðurinn við framkvæmdir þess verið tiltölulega lítill. Sigurður Vig-
fússon og Brynjólfur Jónsson hafa farið rannsóknarferðir sínar fyrir litla
borgun, aðrir er gjört hafa rannsóknir fyrir félagið hafa enga borgun tek-
ið fyrir starfa sinn, en að eins fengið útlagðan kostnað borgaðan ; ritlaun