Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1940, Page 146

138
verðleika fram yfir hin héruðin. Og ég gat ekki, og get ekki enn,
komið auga á, að þetta geti stafað af öðru en einmitt því sama, sem
EÓS er að bregða okkur Skúla um, sem sé af „hreppa“- eða sýslu-
pólitík EÓS, því að sjálfur er hann Skaftfellingur. 0g ég hefi marg-
sinnis orðið þess var af viðtali við menn, að þeir eru alveg sömu
skoðunar. Aðdáun EÓS á sumum staðalýsingum í Skaftafellssýslu,
eins og t. d. Kringlumýri, er næstum sjúkleg. Þar segir hann m. a.:
„Loksins er þá hægt að benda á staðarlýsingu í Njálu, sem alveg
þolir samjöfnuð við það, sem hinar traustari íslendingasögur hafa.
Ýmist eru hér fræðandi athugasemdir um staðhætti, vísvitandi sett-
ar, eða þá að orðalag er með því móti, að söguritarinn gerir ósjálfrátt
ráð fyrir þekkingu lesandans. Kunnuglega er farið með afstöðu, átt-
ir og vegalengdir — enginn fjarski, engin þoka“ (U. N., bls. 363).
Það má hver trúa því, sem trúa vill, að þessi aðdáun sé ekki sprottin
af „hreppapólitík“.
Nú upplýsir EÓS í „svarinu“ (bls. 72 n.m.), að Kringlumýr-
arnar séu tvær, og þá líklega óvíst, hvor hefir verið orustuvöllur
Kára, en hann segist hafa valið aðra fram yfir hina, af því að nafn
hennar megi rekja til 18. aldar, og að sagnir séu til frá 19. öld, að
þar hafi Kári barizt. Lýsingin á þessum stað er þá ekki betri en
þetta, þrátt fyrir alla aðdáunina.
2. EÓS segir, að við Skúli hömrum „sýknt og heilagt“ á því,
að hann halli á Rangárþing — ég segi nú Dali líka — í rannsókn
sinni, en finni málsbætur á þverbrestum staðháttalýsinga í Skafta-
fellsþingi. Þetta er satt, en við höfum gert þetta að umtalsefni af
því, að okkur finnst það rétt í alla staði. EÓS segir, að ég gangi
lengst í þessu, er ég segi, að það séu aðrir (en höf. Njálu), sem hafa
hugsað sér Fiskivötn á röngum stað, meðal annars af þeirri ástæðu,
að því er virðist, að það sjáist „greinilega", að þeir sjái þau úr
Skaftafellssýslu. Þetta á að vera einhver dauðasynd, því EÓS segir,
„að ýmsir mundu hugsa sig um tvisvar, áður en þeir kæmu fram
með slíka hluti í umræðum, sem þó eiga að vera vísindalegar“.
Það er bezt að athuga málið.
Á bls. 367 í U. N. er EÓS að ræða um nafnið á Fiskivötnum, og
segir þar: „Annars má geta þess, að sagt er, að vötnin heiti Veiði-
vötn í Rangárvallasýslu, en Fiskivötn Skaftafellssýslu-megin, og má
um það vitna m. a. til Brynjólfs Jónssonar og Þorvalds Thoroddsens.
Ef þetta væri gamalt, sýnir það svo greinilega, að ekki þarf fleiri
vitna við, hvaðan höfundur Njálu sér Fiskivötrí'. (Leturbr. hér.)
Er hægt að grípa í öllu veikara hálmstrá en þetta, til þess að