Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1940, Page 150

142
frá tilvitnuninni til Tryggva með því að segja, að það væri „mjög
lausleg getgáta" hans, að Njálu hefði verið „steypt í eina heild" í
Þykkvabæ. En að taka svo ákveðið til orða, að Tr. Þ. taki í sama
streng og Kaalund með þessari mjög lausu getgátu, gat ég ekki skil-
ið á annan veg en þann, að þetta ætti að styðja skaftfellska höfund-
inn, sem EÓS var þá að berjast fyrir, og lái mér það hver sem vill.
7. Þá á það að vera rangfærsla, sem ég hefi eftir EÓS, um
bardagann við Skaftá, sem sé, að hann upplýsi, að bardaginn hafi
farið fram við allt aðra á en Skaftá. Um þetta segir svo í U. N. bls.
362: „Það, sem mest ber á milli (og í rauninni hið eina, sem á milli
ber), er þetta: af Njálu virðist,- sem bardaginn hafi átt sér stað við
Skaftá sjálfa, en allir, sem um staðinn hafa ritað, telja hann hafa
staðið svo sem „10—15 mínútna hægan gang“ frá henni, við á eina
eða læk, sem rennur eftir Meltungnagljúfri, en síðan Árgili til Skaft-
ár, á stað, sem er skammt frá dysjunum. Það væri athugunarefni,
hvort ekki sé hugsanlegt, að líkin hafi verið flutt frá Skaftá. En ef
svo er ekki, bendir þetta á, að höfundurinn hafi ekki komið sjálfur á
þennan stað, en hann hefur þó haft nákvæmar frásagnir af honum
að flestu leyti nema þessu. Fyrst geta menn bent á nesið (þar sem
bardaginn fór fram), sem sagan talar um (aðeins við aðra á)“.
(Leturbr. hér.) Ég kem ekki auga á, hvað ég hefi rangfært. Hin til-
vitnaða klausa er bein sönnun fyrir því, að ég fór rétt með, er ég
sagði, að EÓS hefði upplýst, að bardaginn hefði farið fram við allt
aðra á en Skaftá. Nú segist hann hafa skoðað staðinn, og heldur nú,
að það sé tóm vitleysa, að Kári hafi barizt í nesinu við Meltungnaá.
Og nú hefir hann „enga hugmynd um, hvort höfundurinn hefir séð
orustustaðinn". Ekki eru þetta nú mikil meðmæli með skaftfellsku
staðþekkingunni. En hér verður þess vart í fyrsta sinn, að EÓS hef-
ir séð stað, sem hann hefir verið að rita um. Af U. N. verður ekki
séð, að hann þekki nokkurn stað, er við söguna kemur, í nokkru hér-
aði — ekki einu sinni sínu fæðingarhéraði — af eigin sjón eða raun.
Þar er aðeins tínt upp, hvað aðrir hafa um þetta sagt. Óneitanlega
sýnist það vera fyrsta skilyrði til að rita um staðþekkingu, að þekkja
eitthvað til staðhátta sjálfur.
8. Enn á það að vera „rangfærsla", að ég hafði sagt, að EÓS
teldi ættartölur Njálu frá 12. öld a. m. k. eða jafnvel eldri. Það skal
játað, að orðunum „a. m. k. eða jafnvel eldri“ er ofaukið. Hann tel-
ur ættartölurnar frá 12. öld að stofni til. Ég fæ nú tæplega séð, að
þessi vangá — sem ekki virðist skipta mjög miklu máli — sé svo
stórvægileg, að hana beri að setja undir sérstakan tölulið, og gefa
henni nafnið „rangfærsla".