Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1963, Síða 59

EIRlKSSTAÐIR 1 HAUKADAL
63
skurð fyrir ána, sennilega um 10 m víðan. Jarðvegur er um 1/2 m á
hólmanum, efst, að sjá, en að öðru leyti er hann myndaður af ármöl.
15. IX. Rannsakaði „afturtóftina“ svonefndu. Það sást enn all-
greinilega, hvar Þorsteinn Erlingsson hafði grafið í hana, nefnilega
vestast, nokkuð út í „vesturgafl", er hann áleit vera, og í gegnum
„norðurvegg“, er hann dregur einnig upp, og enn fremur og þó ekki
eins djúpt, fram með „milliveggnum“ vestast, nær austurundir miðju;
enn fremur sérstaka gröf allmikla norður í gegnum „norðurvegg-
inn“, nær miðju, og á ská, og loks mjóa gröf nokkru fyrir austan
iniðju. — Nú tók ég grasrót af þar innan við, er Þorsteinn Erlings-
son ætlar verið hafa austurgaflinn, á 2 X Y2 m breiðu svæði, og um
1X V2 m vestur frá þeirri gryfju. Varð þar hvarvetna fyrir, um
10—20 sm frá yfirborði, urð ein, bæði með allstórum steini norðan
við miðju, nokkru smærri steinum syðst og miklu af stórgerðri og
smágerðri möl, og jafnframt var mold innan um grjótið, svo seim
hún eðlilega hefði runnið fram með skriðu. Því næst var jarðvegur
allur tekinn ofan af austan til við miðja tóftina, 6—10 m frá „vest-
urgafli“, um 2 m að breidd. Var þar víðasthvar um 20 sm að skriðu-
grjótinu. Síðan var það brotið upp á svæðinu frá 6,10—40—7,70—90,
og um 2,25 m að lengd frá norðri til suðurs, en röskur 1 m (1.10
m) að dýpt, gerð svo djúp gryfja til að rannsaka, hvort skriðu-
grjótið kynni að hafa runnið hér inn í tóft, yfir gólfskán í henni.
Skriðugrjótslagið reyndist að vera um 60 sm. Undir því var ca. 2
sm þykkt dökkt gróðurlag, en þar fyrir neðan moldarlag, um 20 sm
þykkt, þá um 2 sm dökkrautt lag, leirkennt, og loks undir því bleik-
grátt leirlag um 20 sm þykkt. Nú var gerð prófgryfja um 40x60
sm að vídd og niður í gegnum leirlagið; varð þá fyrir skriðugrjóts-
lag aftur um 15 sm að þykkt; þá tók við annað svipað leirlag, og
var enn grafið um 15 sm ofan í það. Allt var þetta sýnilega óhreyfð
jörð; skriðugrjótslagið var að sönnu mjög blandað gróðrarmold;
svo eru jafnan slíkar aurskriður, er runnið hafa ofan gróðurmiklar
hlíðar sem þá, er hér er uppi yfir. — Gólfskánar varð engrar vart,
né heldur kolamylsnu eða ösku eða neins þess, sem bar vott um
mannavistir í húsi hér. Álít ég, að hér sé ekki um neina tóftarrúst
að ræða, heldur hafi hin tóftin verið ein og stök, eina bæjarhúsið,
skáli, sem Eiríkur hafi reist hér og búið í um sína tíð hér í Hauka-
dal.
Skammt sunnan við rústina er smátóft, sem Þorsteinn Erlings-
son rannsakaði einnig, og Daniel Bruun gat einnig um. Þorsteinn