Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1963, Side 82

86
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
svara þessum spurningum að nokkru — en þó sennilega litlu —
leyti.
I.
Sveinungi Sveinungason var fæddur 19. ágúst 1840 — (að því er
kirkjubókin hermir — sjálfur sagðist hann fæddur 9. ágúst) í
Kéldunesi í Kelduhverfi, sonur hjónanna Sveinunga Jónssonar og
Sigríðar Kristjánsdóttur. Amma hans, en móðir Sigríðar, var Krist-
rún Halldórsdóttir, systir sr. Björns Halldórssonar eldra, prests og
prófasts í Garði í Kelduhverfi. — En móðir Sveinunga Jónssonar var
dóttir Erlends Magnússonar á Vestara-Landi í Öxarfirði, en móðir
hennar var Guðrún Arngrímsdóttir, Runólfssonar (frá Hafrafells-
tungu) Einarssonar prests á Skinnastað, Nikulássonar. En kona
Runólfs í Hafrafellstungu var Björg Arngrímsdóttir sýslum. Hrólfs-
sonar Sigurðssonar sýslumanns, Hrólfssonar sterka, Bjarnasonar.
Móðir Bjargar Arngrímsdóttur var Hólmfríður Björnsdóttir Páls-
sonar sýslum. Guðbrandssonar biskups á Hólum Þorlákssonar, og er
óþarfi að rekja ætt Sveinunga lengra, því hún er auðrakin frá Guð-
brandi biskupi allt fram á landnámsöld.
Svo virðist sem foreldrar Sveinunga Sveinungasonar hafi verið
fremur efnalítil. Dvöldu þau um að minnsta kosti 10 ára skeið í
Keldunesi, en eru flutt að Svínadal í sömu sveit árið 1844, en árið
1846 (þ. 3. ág.) dó Sveinungi Jónsson úr „landfarsótt" aðeins 44 ára
gamall (f. y 1802). Höfðu þau hjón eignazt 6 börn alls, 5 dætur
og 1 son (er bar nafn föður síns?). Létust 2 dæturnar Kristjana
og Helga á undan föður sínufn, en hin börnin — Guðrún, Kristrún,
Sveinungi og Björg — náðu öll fullorðins aldri. Fóru systurnar allar
með börn sín til Ameríku (Kanada), og staðfestist sá ættbogi þar
allur, að því er mér er frekast kunnugt. Skipaði að minnsta kosti
ein þeirra systra — Kristrún — veglegan sess í sögu Vestur-lslend-
inga á frumbýlings-árum þeirra þar; en þar sem um það atriði er
nánar ritað í „Landnámssögu Vestur-íslendinga“, er eigi ástæða til
að rita frekar um það í þessu sambandi.
Svo er að sjá sem heimili Sveinunga Jónssonar hafi sundrazt við
lát hans. Er Sveinungi yngri til heimilis í Arnarnesi fardagaárið
1848—49, „efnilegur og heilsugóður" eftir samtíma vitnisburði.
Fermdur var hann árið 1855, þá til heimilis í Lóni 1 Kelduhverfi,
og fær þá þann vitnisburð hjá sóknarpresti sínum, að hann „kann
vel, skilur rétt vel, dável lesandi, skikkanlegur“, og er það góður
vitnisburður þegar tekið er tillit til tímans og annarra kringum-
stæðna.