Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1963, Síða 84

88
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
II.
Það var hvort tveggja að Sveinungi var af góðu bergi brotinn,
enda var hann að mörgu leyti merkur maður. Hann var hinn vand-
aðasti til orða og verka, maður sem eigi vildi vamm sitt vita, ráð-
vandur, trúr og skyldurækinn, og var það einróma álit allra, er hann
þekktu, að betra hjú gat eigi enda var mjög eftir honum sótt sem
vinnumanni; er það og vel skiljanlegt þegar við áðurnefnda kosti
bætist fjölhæfni í verkum, dugnaður til vinnu, og nákvæm hirðu-
semi. Hann var t. d. all-laginn við smíðar — vel búhagur, sem kallað
er, og þótti og þykir sá kostur mikilsvirði. Hann var góður vegg-
hleðslumaður, og oft fenginn til þess starfa af öðrum heimilum. Hann
var ágætur sláttumaður og bindingsmaður með þeim beztu, er ég
hefi haft kynni af. Hann var barngóður mjög og laginn að kenna
börnum bæði lestur og skrift, enda varð það oft starfi hans; við
aðra kennslu mun hann eigi hafa fengizt, nema hann kenndi nokkr-
um mönnum bókband. Eigi voru honum ætluð störf við sauðfjár-
hirðingu, því hann var óglöggur á sauðfé og þarfir þess, enda var
hann eigi hið minnsta gefinn fyrir þann starfa, og sjósókn var hon-
um einnig ógeðfelld; enda fór svo eftir að ég kynntist honum, að
honum voru eigi heldur ætluð þau störf, heldur önnur, sem jafn-
an voru nóg fyrir hendi. Skorti þó eigi vilja eða trúmennsku hjá
honum í þessu sem öðru.
Til dæmis um trúmennsku og áhuga Sveinunga fyrir því að störf
heimilisins gengju sem bezt og bæru sem mestan árangur, vil ég
geta eins af mörgu, er hann tók sér fyrir hendur ótilkvaddur. í Lóni
gengu oftast 4—6 menn að slætti um heyskapartímann. Þá voru not-
aðir til sláttar hinir svonefndu „skozku ljáir“, er Torfi í Ólafsdal
hafði innleitt hér á landi og þóttu miklu betri en íslenzku ljáirnir —
spíkurnar — sem þurfti að hita við viðarkol í hvert sinn, er þeir
voru dengdir, og voru því hinir verstu skaðvaldar skóganna. Þessa
skozku ljái þurfti ekki að hita. Þeir voru ekki svo harðir að þeir
molnuðu þótt þeir væru klappaðir kaldir, þ. e. eggin barin fram
með klöppu (hamri). Vannst verkið — slátturinn — auðvitað mikið
betur ef ljáirnir voru vel klappaðir. Og tókst mönnum það starf mis-
jafnlega. En Sveinungi kunni tökin á því, sem fleiru. Og ekki þurftu
sláttumennirnir að tefja sig á því að klappa ljáina á morgnana, með-
an Sveinunga naut við. Hann hafði farið fyrr á fætur en þeir. Og
ljáirnir lágu allir prýðilega hvesstir er til þeirra þurfti að taka.
Þannig hugsaði Sveinungi um fleiri störf heimilisins og bjó mönn-
um vel í hendur.