Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1963, Page 94

98
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
Þetta sýnir afstöðuna milli bæjar og grafreits. Gröf I var inni í
mykjuhústóftinni, sem nú er, eins og uppdráttur sýnir. Hafði sú gröf
verið grafin niður á nokkuð stórgerða möl. Gröfin sneri NV-SA,
höfuð beinagrindarinnar í NV. Beinagrindin lá á bakinu, hendur
niður með síðum, engar kistuleifar, ekkert grjót.
Rétt við framhlið mykjuhússins, sdm nú er, var gröf II, hafði
sama horf og hin, ekkert grjót, en í þessari gröf sáust lítilfjörlegar
tréleifar og járnvottur. 1 þessari gröf var stærsta beinagrindin og
lá á hliðinni, sneri andliti til suðvesturs.
Gröf III lá þétt upp að gröf II, en um hálfri grafarlengd neðar.
Beinagrindin lá á bakinu, hendurnar niður með síðunum, steinum
hlaðið reglulega um efri hluta grafar og hella yfir höfði. Eins og
áður segir, voru það grafir II og III, sem vart hafði orðið 1934.
I þeim þremur gröfum, sem nú hefur verið lýst, var um 90 sm
frá grasrót niður að beinagrindunum. Búið var að raska þeim öllum,
þegar ég kom á vettvang og láta beinin í kassa, en lýsing á umbún-
aði og staðsetningu er hér eftir frásögn sjónarvotta, sem vafalaust
er rétt, þar sem mjög stutt var liðið frá því raskið var gert, þar til
ég kom á staðinn.
Óhreyfð var aðeins gröfin neðst á hólrananum, gröf IV, og rann-
sakaði ég hana dagana 6.—7. júní og 12. júní, enda hafði ég orðið
að bíða nokkra daga eftir að klaki færi úr jörðu. Gröf IV reyndist
vera miklu grynnst, 20—30 sm frá grasrót, en annars var hún eins
og hinar, kistulaus og grjótlaus, höfuð lítið eitt hærra en beinagrind-
in að öðru leyti, handleggir niður með síðum.
Öll beinin frá Jarðbrú voru flutt suður til Reykjavíkur og tók Jón
Steffensen þau til rannsóknar. Telur hann öruggt, að beinin séu úr
þremur fullorðnum karlmönnum og einni konu (beinin úr gröf IV),
en auk þess fann hann nokkur bein úr ungbarni. Helzt er ætlandi, að
aldrei hafi fleira fólk verið grafið á þessum stað, því að hvort
tveggja var, að allstórt svæði var afhjúpað við húsbyggingarnar, og
auk þess gerði ég margar reynslugrafir, en án árangurs. Alls engar
húsarústir voru sjáanlegar og ekkert bendir til, að nokkurt hús hafi
verið þarna.
Þegar á allt er litið, tel ég nú alls engar líkur til að hægt sé að
setja þennan beinafund í samband við tiltekinn bardaga, sem frá
er sagt í Svarfdæla sögu, eins og ég impraði á í Árbók 1941—1942,
löngu áður en síðari beinin komu fram og áður en nokkur rannsókn
var gerð á staðnum. Allt bendir til að þetta sé kristinn grafreitur,
þar sem bæði karlar, konur og börn voru grafin, í gröfum sem snúa