Fylkir - 01.01.1922, Page 11

11
eða þá í grendinni á þeim stöðum, sem kalkbrenslan á að
fera fram, verði bygðir.
Margir vita að ísland er eldmyndað, svo að segja ein eld-
hraunadyngja, hlaðin úr stuðlabergi, hraungrýti, gosösku og
v'kursandi, jökulþakin hið efra, en grasivaxin með ströndum
ffam og í dölum; en færri vita að það er ríkt, já svo ríkt af
%ætum byggingarsteini, að menn þyrftu mjög lítin trjávið að
kaupa frá útlöndum, ef þeir kynnu að nota steintegundir ís-
iands vel. Fáfræði manna í þessu eírii er því furðaniegri sem
Þörfin er mikil og íslendingar eru ekki yfirleitt óverklægnir
n^ ónámfúsir menn.
Örfáar bækur, sem nokkurt verulegt gagn er að, í því, er
súertir steinsmíði og nákvæma þekkingu á steintegun^jum,
erU énn til á íslenzku máli, og lítið er á öðrum málum hér á
'andi að finna. Fáeinar ágætar ritgerðir má þó jesa snertandi
steinvinnu og bæabyggingar í ritum Lærdóms-lista Félags-
ltlsi útgefnum fyrir lok 18. aldar. Pannig er ein ritgerð þar
UtTl bæabyggingar hér á íslandi, einkum smábæa, og önnur
IjUi kletta sprengingar. Mælir höfundur fyrri ritgerðarinnar með
^Vl að nota torf sem allra mest og haganlegast, vegna þess
að bað sé ódýrast og hlýast; hinnar með því, að byggja úr
grlóti, hamarsniðnu, þó ekki ætíð höggnu, vegna þess að
ateinhús séu svo miklu varanlegri en torfhúsin, en, þar sem
a'k sé örðugt að vinna hér á landi, Ieggur höfundur það til,
0 smiðjumór, hrærður út í vatni og blandaður með upptætt-
Urt1 sverði, sé notaður til að fylla upp bilið á milli steinanna,
°8 slétta veggina að utan.—Ágæt ritgerð um kalkverkun eink-
a,1,ega á Þýzkalandi og Hollandi er í IX. hefti ofan nefndra rita
H'gefnu 1789. Segir höf., hinn þjóðkunni Sveinn Pálsson, að
^renna megi kalkstein í kringlóttum gryfjum, 3 — 4 fet á dýpt

® fet á vídd; skuli gryfjurnar hlaðnar innan með leirkítt-
111 steinum, sem nái eitt fet upp yfir jarðflötinn; hlóðir
* hr' ^ m'ðjum botni. Kalksteininum og eldiviðnum sé hlaðið
j^lnginn í kring um hlóðirnar, upp með veggjunum, sitt lag-
af hvoru, þar til kúfar upp af gryfjunni, þó ekki svo að