Fylkir - 01.01.1922, Side 68

68
heilsuveikt fólk á heima. Þar má hitinn í herbergjum ekki vera rninni en
18° C til þess að Iopt-ræslan, eða loptunin, geti verið nægileg og andrúrn*'
loptið eitrist ékki af fólksins eigin útðndun.
Um þá hættu, sem stafar af óhreinu lopti, ætti ekki að þurfa að fara
mörgum orðum; læknar þekkja hana og hafa oftsinnis br$it þörfina á
góðri loptun fyrir alþýðu. F>ó skal þess getið um Ieið og minst er á hin*
ágætu heilsufræði, Steingríms læknis og lækningabækur þær, sem kofflu
ut fyrið árið 1900, að hver fullvaxta heilbrigður maður, andar að sér h.
u. b. '/2 lítra lopts í hverjum andardrætti, þ. e. um. 450 lítrum eða 9/20
ten.m. lopts á hverri kl.st. eða um 10.8 ten.m. lopts á, sólarhring. Á saffl*
tíma, n.l. á hverjum 24 kl.st., andar hver meðalmaður frá sér 192—200
grömmum kolefnis, sem gerir því sem næst 'h ten.m. kolsýru eða 5°/°
loptsins, sem hann andar frá sér á [sólarhring. (Sbr. fræðiritið Brochaus
Konv. Lex.). Önnur fræðirit telja svo til, að meðalmaður andi frá sér22‘/2
lítra kolsýru á hverri kl.st., þ. e. 540 lítrar kolsýru Iopts á sólarhring.—En
þegar andrúmsloptið inniheldur 5% kolsýru lopts eða meira, þá getur þa®
ekki fuilkomlega endurnyað blóðið, sem verður þá meira og minna eitrað<
vegna þess að það getur ekki losast við hin notuðu eða uppbrendu cfö1*
sem það geymir. Þessi efni sitja nú kyr í æðum líkamans, einkum í har(
æðunum hvarvetna, en ekki sízt í lungunum. Þannig mun mikið af hii,nl
algengu blóðeitrun, lungnabólgu og skyldum Iungna-sjukdómuni, hín'
um svonefndu >berkla« veikindum til orðin, n.l. af óhreinu lopti, vegn*
illrar upphitunar og þrengsla. Að þessir sjúkdómar séu algengir og l*n^(
lægir orðnir hér á íslandi, er öllum skiljanlegt, sem vita hvernig hýbýl'
fólks hafa verið, svo öldum skiftir allt til þessa, og að þeir viðhaldist og
verði ekki yfirbugaðir er jafnskiljanlegt og víst, svo lengi sem hýbý'1
manna eru köld og loptrými þeirra er of lítið, eins og víðast er til sveit*
og jafnvel í kaupstöðum hjá fátækum.
Ef til vill er hin svonefnda »tæring« að nokkru leyti sprottin af lélegu
fæði, ofmiklum kaffidrykkjum, áfengis, sælgætis og tóbaks nautn, seffl
hefur færst í vöxt á síðustu áratugum, eins og framanritaðar töblur sýna'
og að nokkru Ieyti af skjóliitlum klæðnaði, ónýtum skófatnaði og ýtniS'
konar óreglu og vosbúð; allt það veikir heilsuna. En eg hygg að illa
hituð hýbýli og þrengsli, þ. e. oflítið Ioptrými, séu aðalorsök »t*ringar'
innar,« blóðeitrunarinnar og skyldra veikinda.
Tjónið, sem þessi veikiudi hafa orsakað alþýðu á síðustu áratuguffl ek
að segja á liðnum öldum, er ómetanlegt, og tjónið, sem þau munu orsaka
alþýðu hér eftir, ef húsakynni verða jafn ill og upphitun þeirra ekki be r
en hingað til, er jafn óútreiknanlegt, og óbætanlegt. Engin sjúkrahús og eng1
meðöl, né læknislist, geta útrýmt þeim veikindum, sem ótal millíónir so
kveikja ala daglega í hverju illa loptuðu herbergi og á hverju illa hitu
heimili. Til að útrýma þeim veikindum og varna þvi tjóni, er aðeins ein11