Fylkir - 01.01.1922, Page 74

n
íslandi vegna kostnaðarins, nema e/ til vill í sambandi við stóriðju. En að
stóriðja geti þrifizt hér á íslandi, segir J. Þ., mest komið undir löggjöf
eða löggjafarvaldi Islands (sjá 115. bls. »OrkuI. á ísl.»)
Ábls. 104 sömu ritgerðar getur höf þess, að samkvæmt áætlun G. J-
mundi rafveita um byggðir (þ. e. leiðslan sjálf) kosta 3200 kr. á tnillj
»býla«, ætlandi að vegalengd milli býla sé l‘/2 km. til jafnaðar, þó efn'
og öll tæki væru með sama verði eins og var fyrir stríðið. Kostnaður
rafmagnsins við orkuverin yrði auðvitað þar að auki; og á 107 bls. sönu1
ritgerðar segir J. Þ., að það »velti einkuni á því að leiðslan uin byggð'r
geti orðið nógu ódýr.«—Eg vil ekki svara þessum staðhæfingum G.J. Hlíð'
dals að svo stöddu; en bendi lesendum á hitt, að samkvæmt framanrd'
uðum tilvísunum hefur verið mögulegt í Noregi, fyrir 15 árum síðan,
selja rafmagnið frá 220 þúsund h.orkti veri, á minna en 35 kr. hvert k^-
um árið, eftir að búið var að leiða orkuna 110 km. vegar frá orkuveriu"
sjálfu. Og um leið vil eg spyrja: Hefði ekki verið mögulegt að selja
orkuna, nærri jafn ódýrt hér á íslandi, ef 220 þús. turb. hestorku-ver hefð'
verið byggt, t. d. við Jökulsá á Fjöllum, eða við Þjórsá og dugandi °S
hagsýnir verkfræðingar hefðu staðið fyrir verW ?
Að framanrituðu held eg auðsætt, að það er ekki »vitleysa« nein, eð*
heimska, að nauðsynlegt sé að hita hýbýli almennings hér á landi
um betur en almennt gerist og gerst hefur á undanförnum öldum, ne
»fjarstæða< nein, að það sé mögulegt með því að nota vatnsorku landsinS«
til að ala rafmagn og nota það til herbergjahitunar, jafnt sem til matsitðUi
hitunar, ljósa og smáiðju, án þess að stóriðja sé rekin í sambandí við
þá hitun, Hér að framan hefur verið sýnt með óhrekjandi rökum:
1. Að kostnaður eldsneytis og Ijósmetís nemur, þar sem nægilég hiton
og nægilegt loptrými er, yfir 34 kr., segjum 36 kr., á hvert nej á árl-
En sé pössun og viðhald kolaofna og steinoliulampa metin til peninga’
og tímatöfin við þá pössun, segjum 20 kr. á mann á ári, þá kostat
eldsneyti, Ijósmeti og pössun um 56 kr. á matin á ári, þegar kol seljaS‘
d 25 kr. smálestin, og steinolla á iO au. pundið.
2. Að til að gefa ncegan hita í 12'/2 ten.m. (50 ten. áln.) herbygb iail’
vel í mestu aftökum, og einnig afl til suðu, ljósa og smáiðju, nægir I
ratmagns á mann, til jafnaðar. Getur þvi rafmagnið keppt við kol
steinolíu til ojangreindra heimilisþarja, þó seld við ofangreindu verðii e'
kílówattið kostar ekki um árið meir en 56 kr., né hestaflið yfir 42 t<<-
á ári. En það samsvarar því, að stofn-kostnaðurinn sé ekki yfir 448 til 5<,()
kr. hvert kw, eða 330 til 420 kr. hvert h.afl rafmagns.
Sé pössun og viðhald ofna og lampa ekki metin til peninga, Þa
getur rafmagnið samt keppt við kol og steinolíu, þó seld við ofangreinciu
verði, ef kílówattið kostar aðeins 36 kr. á ári og raforku h.aflið, 27 kr. á án 1
en með því verði getur rafmagnið selst, ef stofnkostnaður fer ekki yfir 360 kr<
hvert kw.( eða 270 kr. hvert hestafl.