Fylkir - 01.01.1922, Side 86

8ö
hafi siti takniörk og að alsherjar-vissa sé fremur hugmynd en raunvem-
leiki, og jafuvel þó ekki sé öllu því treystandi, sem tímarit og bækur
segja um þennan Einstein, þá er svo míkið víst, að hann hefur dregið efa
á ýmsar viðteknar vísindalegar kenningar, og virðist vera að reyua, hvc
mikið hann megi bjóða skilningi og skynsemi Iesenda sinna, eða áheyrenda,
þcgar hann segir þeim, eins og ný uppgötvun væri, að til sé ýmiskonar
tími, eða vefengir algildi þyngdar-lögmálsíns, eða fullyrðir, að Ijósið farí
í bog-línum, eða sveigum, milli himin-hnattanna og eins fram hjá sólunni,
þó ekki vegna þess, að hún sveigi þá út af braut sinni, eins og segull
sveigir ijósgeisla að sér eða frá sér, heldur vegna þess, að geimurinn i
grend við sólina og eins aðra hnetti, sé boginn! — Annan eins bíta, eins
og það er, þarf kokvíða trúgirni til að gleypa.
Önnur uppgötvun Einsteins þessa, eða Heinsteins, er sú að gríski rcikn-
iugsmeistarinn Evklides hafi gleymt, að geta þess, að innri horn hvers
hnatt-þríhyrnings, séu til samans, stærri en tvö rétt horn ; þar af leiðaudi
sé Evklidesar Geometrian alls ekki úbyggileg cða visindi! Nú vill svo til,
að í 10. grein 9. bókar Evklidesar geometriu, segir sá höfundur, þegar '
byrjun: — »Innri horn ailra hnatt-þríhyrninga eru til samans stærri e"
tvö rétt hornc. f*essa setníngu sannar hann síðan Ijóst og óhrekjanlega, 1
söniu grein.
þriðja kraftaverkið þessa Einsteins, er að uppgötva það og sanna, eins
og honum sjálfuin þykir nægja, að Ijósvakinn (etherinn) i himingeitnniun
sé ekki til; þessvegna sé sú undirstaða Ijósfræðinnar hugarburður einn eð»
vitleysa. Væri Ijósvakin til, segir Einsteinn, þá mundu hús og turn»r
fletjast út eins og pönnukökur á daginn, þegar sú hlið jarðarinnar, seiu
þeir og þær standa á, snýr að sólu. En á nóttum, þegar sú hlið snýr fra
sólu, mundu húsin og turnarnir gliðna og teigjast út eins og trumbur-
þeir, sem vita, að stjörnufræðingar hafa af ítrekuðum athugunum og
eftir nákvæmustu útreikningum á síðustu tveim til þremur öldum, ályktað
að himin-geimurinn, sé fyltur af svo þunnu efni, að það liafi ekki tneiE
cfnísþyngd en Vis triliiónasti ejnisþyngdar andrúmsloptsins við jörðina,
geta ímyndað sér hvað mikil hæfa eða veigur er í þessari seinustu ot
merkustu kenningu Einsteins. Viti menn t. d. að þrýsting andrúmsIoptsins
er h. u. b. 1 kg. á hvern ferm., þegar hraði vindsins er 3 m, á sek. og
þrýstingin vex í beinum hlutföllum við fertölur hraðans, og gæti nicn'1
þess, að hraði jarðarinnar á braut hennar í kringum sólina er h. u.
'A0 km. á hverri sek. til jafnaðar, þá getur hver alþýðumaður reiknað,
hve mikla þrýsting eða mótstöðu Ijósvakinn veitir hverjum fermetra jaró'
arinnar, og hverjum ferkm. á yfirborði hennar á rás hennar í kringutn sól'
ina. Sé þrýsting loptsins um 90 kg. ferm., þegar vindhraðinn er 30 m-
sek., þá verður mótstaða ethersins 6' milligrömm á hvern ferkilótnctru ■
Sagt er að Einsteinn þessi ætli að stofna nýan háskóla í Jerúsalem.