Lögrétta - 01.01.1934, Blaðsíða 2

3
LÖGRJETTA
4
framleiðsluöflunum innan landamæra ein-
staks ríkis, heldur þvert á móti, að skipu-
leg’gja framleiðsluöflin á heimsgrundvelli.
Til þess að framkvæma þetta, telur Trot-
ski nauðsynlegt, að stofna nýtt alþjóðabanda-
lag byltingasinnaðra manna, sem fallist á
niðurstöðukenningar Marx og Lenins, því
að annað og þriðja internationale sjeu orðin
gjaldþrota og gagnslaus. Trotsld segist al-
veg örvænta um það, að unt sje að snúa al-
þjóðasambandi kommúnista á rjetta leið, að.
allega vegna þess, að ekkert lýðræði sje í
flokknum og engin gagnrýni leyfð. Þegar
Trotski kom fyrst fram með þessar tillögur
sínar, var honum' svarað því af Moskvamönn-
um, að hann væri sjálfur gjaldþrota stjórn-
málamaður og tækifærissinni, sem ætlaði
sjer að nota kreppu síns gamla flokks sjálf-
um sjer til hagsmuna og hann ætti ekki
lengur heima í flokki byltingamanna.
Það er líka enn talið af flestum1, að Trot-
ski muni verða lítið ágengt, en hinsvegar
hefur Kommúnistaflokkurinn, eða miðstjórn
hans í Moskva, að sumu leyti breytt afstöðu
sinni á síðustu tímum, svo sem gagnvart
tækifærisstefnunni, og í Frakklandi er hafin
samvinna á nokkrum sviðum milli kommún-
ista og socialista.
Sínsteín
og heimsskoðun hans,
Albert Einstein hefur gefið út nýja bók,
sem hann kallar Heimsmynd mín (Mein
Weltbild) og hefur hún komið út í Amster-
dam hjá forlagi, sem gefur út bækur margra
þeirra Þjóðverja, sem landflótta hafa orðið.
En meðal þeirra er Einstein. Hann fluttist
úr Þýskalandi eftir að Hitlersbyltingin varð
þar og hefur síðan verið háskólakennari er-
lendis, en þó ekki viljað taka þátt í ým'sum
þeim árásum á Þýskaland, sem skorað hef-
ur verið á hann að leggja lið. Þó að Einstein
sje hinn frægasti maður, sem nú er uppi, í
sj erfræðigrein sinni, hefur hann aldrei ver-
ið bláber sjerfræðingur, heldur hefur hann
avalt haft lifandi áhuga á mörgum öðrum
viðfangsefnum samtíðar sinnar og látið þau
til sín taka beinlínis, einkum þjóðfjelagsmál,
auk þess sem hann hefur sjer til dægradval-
ar lagt stund á tónlist og stundum leikið á
fiðlu í samkunduhúsi sínu. Skoðanir Ein-
stein á ýmsum þessum' viðfangsefnum hafa
menn áður þekt af viðræðum hans við Mos-
kovski, sem Lögrjetta sagði frá þegar þær
komu út. Nu má sjá ýmislegt af þessu bet-
ur í hinni nýju bók sjáifs hans, en í henni
er safn af ræðum, greinum og ávörpum Ein-
steins frá ýmsum tímijm og er komið þar
víða við.
Vísindin eru fyrstu og helstu viðfangs-
efni hans og grundvöllur heimsskoðunar
hans. Ekkert er að hans áliti til æðra eða
betra en leit vísindanna að sannleikanum og
hann álítur einnig að þekkingin, baráttan
til þess að öðlast skilninginn sjálfs hans
vegna, sje eitt af grundvallaratriðum gyð-
inglegrar menningar og þess vegna segist
hann einnig vera þakklátur fyrir það, að
vera Gyðingur. Þótt Einstein meti vísindin
mest af öllu, er hann einnig trúmaður og
segir að öflugasta og göfugasta hvötin til
vísindalegra starfa sje trúræn tilfinning,
sem í insta eðli sínu sje náskyld því trúar-
þeli, sem skapandi trúmenn allra alda hafi
átt. Hann segir einnig, að vísindalegar rann-
sóknir beini mönnum í trúaráttina að því
leyti, að þær láti menn finna til takmárka
þekkingarinnar. Trú Einsteins er einskonar
alheimstrú, kosmiska trú talar hann sjálfur
um og lýsir henni svo: „Hið fegursta sem
fyrir alla getur komið er hið dulræna. Það
er hin frumstæða tilfinning, sem stendur
við vöggu allra sannra vísinda. Sá, sem ekki
þekkir það og ekki hefur hæfileikana til
undrunar og aðdáunar, gæti eins verið dá-
inn eða blindur. Reynsla hins dularfulla,
jafnvel þegar það hefur blandast óttatilfinn-
ingu, hefur einnig orðið að trú. Þekkingin
á því, sem okkur er óskiljanlegt, opinberun
hinna dýpstu raka og hinnar dýrlegustu feg-
urðar, sem skynsemi okkar getur aðeins
skilið í frumstæðustu formunum, sú þekk-
ing og sú tilfinning er efniviður sannrar
trúar. í þessum skilningi og aðeins í þess-
um skilningi er jeg í tölu trúmanna“. Ann-
ars segist Einstein einnig trúa á lífið fyrst
og fremst. „Lífið er heilagt“, segir hann.