Lögrétta - 01.01.1934, Blaðsíða 12

23
LÖGRJETTA
24
fet yfir sjávarmál og oftast sundurgrafnar
í skurðum. Skurðirnir voru áður grafnir í
þeim tilgangi, að þurka upp bletti og svæði,
sem sjór lá á og ekki náði að renna burtu.
En að því leyti eru skurðirnir til bölvunar,
að þeir grafa sig alltaf dýpra og dýpra nið-
ur og síðar meir innundir grasbakkana og
njálpa þannig til að mola utan úr jarðvegi
eyjanna.
Þar sem ekki hafa verið hlaðnir flóð-
garðar í kring um eyjamar, er ekki um
akuryrkju að ræða, og verða eyjaskeggjar
því að lifa á sauðfjár- og nautgriparækt.
Það vex hjer þjett smágresi, salt á bragðið
en ágætt til fóðurs. Víðasthvar er slegið
með orfi og ljá, en sláttuvjelar eru þó
byrjaðar að ryðja sjer til rúms, enda er
landið marflatt. Vegna þess að grasið er
bæði smágert og salt þornar það seint og
verður oft að snúa því; en ekki er því rak-
að í flekki, heldur er múgunum snúið. Þeg-
ar tekið er saman, er heyinu ýtt í beðjur
með heyýtu, sem hestar draga, og síðan sætt.
Ekki söxuðu eyjaskeggjar heldur tóku smá-
tuggur milli handa sjer og sættu úr þeim.
Vakti það undur, þegar jeg saxaði föng og
sætti úr þeim á Hallig Siideroog, því það
höfðu þeir ekki sjeð áður. En vegna þess að
þetta gekk fljótara, kendi jeg þeim að saxa
og kölluðu þeir það að „búa til íslending“.
Sjaldan er sleginn nema nokkur hluti engj-
anna í einu og er það gert vegna flóð-
hættu. Ef búist er við flóði, sem kemur þó
tiltölulega sjaldan fyrir á sumrin, er alt
gert til þess að bjarga heyinu og er það
þá ýmist borið í stórum segldúkum' eða því
ekið heim í vögnum, en undir slíkum kring-
umstæðum tekst sjaldan að bjarga nema
litlu.
Á vorin og fyrri hluta sumars eru eyj-
amar alþaktar hvítum og fjólubláum blóm-
um, svonefndum „Halligblómum", svo að til
að sjá eru eyjarnar eins og samfelt rósa-
eða blómabeð. Og þegar þar við bætast all-
ar þær þúsundir fugla, einkum mávar og
kríur, sem verpa á eyjunum og sem svífa
yfir þeim í svo óendanlega stórum hópum,
að til að sjá er það líkast ljósu skýjaþykni
í loftinu, þá nýtur maður hjer slíkrar sýn-
ar, sem hvergi er annarstaðar í veröld að
sjá. Og þessi sýn er bæði fögur og sjer-
kennileg.
Vegna flóðanna, sem venjulega koma
mörg á hverju hausti, og hverjum vetri og
sem sökkva eyjunum í kaf, verður að
byggja öll hús á upphækkunum eða hólum
gerðum af mannahöndum. Eru það geysileg
mannvirki. Á sumum upphækkunum eru
heil þorp og venjulega eru þær 3ja—4ra
metra háar. 1 hverri upptækkun er að
minsta kosti ein vatnsgryfja, þar sem fjen-
aði er brynt; sje um húsaþyrping að ræða
á sama hólnum, eru gryfjurnar fleiri,
venjulega tvær eða þrjár. Á vetuma verður
oft að moka snjó í þær eða jafnvel að
bera í þær rigningarvatn, svo þær þomi
ekki upp á sumrin, svo mikill er vatnsskort-
urinn þarna. í þurkatíð kemur samt stund-
um fyrir, að þær þorni upp, og í stórflóð-
um fyllast þær með sjó; þá verður að ausa
þær upp og fá síðan vatn með skipi frá
meginlandinu. Á Suderoog þvoðum' við okk-
ur úr þessu vatni, en vegna óhreininda og
maðka, urðum við að sigta það og ú r
hverri vatnsfötu kom að minsta kosti pund
af möðkum.
Vatnið, sem notað er til drykkjar, er rign-
ingarvatn, sem safnað er af húsaþökunum í
einstök ílát og sem. borið er í sjerstakan
brunn, venjulega 4—6 m. djúpan. Er vatnið
dökkbrúnt á lit, líkt og sterkt te og engan-
veginn jafngott íslensku bergvatni. Sjeu
brunnarnir illa gerðir, er vatnið því sem
næst ódrekkandi. í þurkatíð verður að
sækja vatn til meginlandsins.
Húsin á þessum „Halligeyjum“ eru öll
einlyft, þau eru hlaðin úr bökuðum sand-
steini, með hálmþaki og afarmiklu risi.
Þannig er og megnið af bændabýlum, sem
jeg hef sjeð í Schleswig-Holstein. Er þetta
afar samræmdur byggingarstíll, sem helst
er ekki út af brugðið, nema þegar annað-
hvort einhver aðskotadýr eða stjórnarvöld-
in byggja sjer einhverja smekklausa timb-
ur. eða sementshjalla, sem raska öllu sam-
ræmi, fyrst og frem'st í byggingarstíl en
um leið einnig í sálarlífi fólksins.
Það er meðal annars sjerkennilegt við
þessi eyjahús, að þak og loft hússins hvílir
ekki á veggjunum, heldur hvílir það á afar-