Lögrétta - 01.01.1934, Blaðsíða 40

79
L ÖGRJETTA
80
er víðast hvar lygnt eins og stöðuvatn og
ofan til er það breitt, eins og fjörður yfir
að sjá. Stærri og minni stöðuvötn eru um
allt Hjeraðið. Á vetrum eru þar svellalög
mikil, svo að reiðvegir á ísum eru þar oft
greiðir um löng svæði. Allir hinir efnaðri
bændur áttu eldishesta á járnum og voru
utreiðar engu ótíðari á vetrum en sumrum.
Páll var mikill hestamaður og átti ágætis
reiðhesta, eins og fyr segir. Gætir hestanna
mikið í kveðskap hans og ferðalaga bæði
vetur og sumar:
Fölur máni’ á fölvann sldn,
fífa’ í skjánum brennur;
yfir gljána’ og inn til þín
alinn Gráni rennur
Dróttvakur er hann og fram úr þeim fer hann,
þótt frosinn sje mellinn.
Mölina’ og frerann með sköflunum sker hann,
því skratti’ er hann hnellinn.
Dýr þótti mjer hann, en dæmalaust ber hann
mig djarft yfir svellin, o. s. frv.
Á hinum stærri heimilum5 á Fljótsdals-
hjeraði var á þessum árum míklu fjölmenn-
ara en nú gerist, Bæði Kirkjubær og Hall-
fríðarstaðir voru meðal stærstu! heimilanna
á Úthjeraði, þegar jeg man fyrst eftir. Það
var oft glatt á hjalla á þessum mannmörgu
sveítaheimilum, gestum var vel tekið og
ýmíslegt til skemtunar haft. Mikið var
sungið og nokkuð dansað. Þegar jeg man
fyrst eftir, voru kvæðin úr Friðþjófssögu
rnjög sungin, og svo þjóðhátíðarkvæðin frá
1874, ekki síst kvæði Páls: „Eyja stendur
upp úr sjó“. Jeg man, að jeg heyrði það
iesið í grein í blaði þá, að þetta væri fall-
egasta þjóðhátíðarkvæðið. En ekkert mau
jeg, hvar þetta stóð. Það var fjöldi kvæða,
sem sunginn var, rhiklu fleira, að mjer
finnst, en nú er sungið. Sum kvæðin eftir
Pál Ólafsson, sem þá voru mest sungin, finn
jeg ekki í Ijóðabók hans, og skal jeg nefna
nokkur:
Nú er mikil blessuð blíða.
Bænum geng jeg glaður frá.
Morgunsólin Fellið fríða
fögrum geislum stráir á.
Nú er sumar, nú er vor,
Nú eru dauðans kuldaspor
að bráðna fyrir brosi þínu,
blíða vor, í hjarta mínu.
Önnur vorvísa, sem mikið var sungin, er
þessi:
Grætur fönn á fjallabrúnum,
fossar kveða gleðilag;
hlómin gul á grænum tvinum
gróa, þróast nótt sem da.g.
Kveddu, spói, kvæðin þín,
kveddu, blessuð lóan mín.
þið hafið fvrri sungið saman,
syngið lengur, þetta’ er gaman.
Og svo þessi fjöruga gamanvísa:
Hún Bína mín er svo brosleit mey
og blíðari’ en nokkurt stúlkugrey,
sem þekkt hef jeg og þreifað á.
pað vil jeg öllum piltum tjá.
Hörundið er hvítt, sem mjöll
og hárið er mjúkt og röddin snjöll,
og lendar hefur hún liprar vel,
lystugt dansar kátt með þel.
Og augun tindra svo elskuleg,
og ö!l er hún Bina dásamleg.
Jeg styn því margar stundir þær,
sem stvilkan fríða trallar og hlær.
Jeg veit ekki, hvernig á því stendur, að
engin af þessum vísum, sem jeg kann frá
barnæsku og lærði af því, að heyra þær
iðulega sungnar, skuli ekki finnast í kvæða-
safni Páls, og sje jeg ekki betur en að
þær hefðu átt að vera þar, jafnvel fremur
en ýmislegt af því, sem tekið hefur verið
þar inn, því kvæðabókin er stærri en hún
að rjettu lagi hefði átt að vera, of margt
tekið þar inn, og er þetta algengur galli á
útgáfum íslenskra kvæðabóka. Það er altaf
verið að tína inn í kvæðasafn Jónasar
1-Iallgrímssonar, með hverri nýrri útgáfu,
kvæði, sem finnast eftir hann til og frá í
handritasöfnum, m örg frá unglingsárum
hans, eða .jafnvel vísur, sem honum eru
eignaðar frá bemskuárunum. En þetta er
af misskilningi gert og á ekki að eiga sjer
stað. Bólu-Hjálmar hlaut skáldfrægð sína
m. a. vegna þess, hve vel Hannes Hafstein
valdi úr kvæðum hans, er hann sá uro út-
gáfu þeirra nokkru eftir dauða Hjálmars.