Lögrétta - 01.01.1934, Blaðsíða 27

53
54
LÖGRJETTA
þýðufræðslan. Hún er að nokkru rekin með
því, að birta jafnharðan árangurinn af öllu
tilraunastarfi háskólans í alþýðlegum blöðum
og bæklingum og að kennarar ferðast um til
leiðbeininga, fyrirlestra o. þvíl. Guðm Hann-
esson stingur upp á, að önnur aðaldeild
slíkrar búvísindadeildar yrði fiskiveiðadeild.
Vísindamenn og kennarar drægi saman alla
þekkingu um fiska vora, veiðiaðferðir allra
]>j óða, meðferð alla og hagnýting allra fiski-
tegunda o. fl., og þessa þekkingu yki þeir
síðan eftir megni. Nemendur þessarar deild-
ar yrðu að nokkru leyti stúdentar, sem vildu
afla sjer vísindalegrar þekkingar í þessum
fræðum, að nokkru leyti skipstjórar, sem
tekið hefði próf í stýrimannaskólanUm.
Kensla í náttúruvísindum.
Enn hefur Ólafur Lárusson próf. fyrir all-
mörgum árum stungið upp á að koma á
kennslu í náttúruvísindum. Hann segir um
þetta í rektorsræðu sinni 1921: „Náttúru-
vísindin eru sú vísindagrein, önnur en nor-
ræn tunga, bókmentir og menningarsaga, er
vjer getuml gert oss mesta von um að geta
auðgað. Islenskir vísindamenn hafa einnig
unnið töluvert á því sviði, þar eigum við því
láni að fagna, að búa í landi, sem frá nátt-
úrunnar hendi er bæði márgbreytt og merki-
legt. Það mun óvíða, ef til vill hvergi, vera
jafn gott tækifæri til að ransaka ýms atriði
náttúruvísindanna og einmitt hjer á landi.
Jeg skal aðeins nefna eitt dæmi þess. Starf
elds og íss í sköpun jarðarinnar er víst
óvíða betra að rannsaka en hjer, þar sem
náttúra lands vors býður mikið verkefni,
sem enn er eigi rannsakað nema að nokkru
leyti. Það bíður vor íslendinga sjerstaklega,
því að oss er það mál skyldast og vjer eig-
um að standa þar betur að vígi en aðrir.
Þeim fræðum er enn ekki ætlað rúmhjervið
háskóla vorn og er þar mikils á vant. Og það
er óskandi, að eigi verði þess langt að bíða,
að þau fái þann sess, er þeim hæfir“.
IJndirbúningur kenslu í þessum
vísindagreinum.
Þá skal jeg minnast á allmerka tillögu, er
háskólakennarar stóðu að og borin var
fram' á Alþingi í þingsályktunartillöguformi
1931: „Alþingi ályktar að fela ríkisstjóm-
inni að láta rannsaka, að hve miklu leyti og
hvemig væri unt að koma á fót undirbún-
ingskenslu við háskóla Islands í þeim náms-
greinum, sem þar eru kendar nú, til þess
að stytta nám í þeim erlendis“. Nú stunda
um 90 íslenskir stúdentar náni við erlenda
háskóla, í ýmsum þeim greinum, er ekki eru
kendar við háskóla íslands, svo sem hag-
fræði, náttúrufræði, eðlisfræði, stærðfræði
og tungumálum. Flestir eru þessir nemend-
ur við nám í Danmörku og Þýzkalandi, en
einnig allmargir í öðrum löndum, svo sem
Frakklandi, Svíþjóð, Noregi og víðar. Mjög
margir þessara nemenda njóta opinbers
námsstyrks og er því upphæð sú all há, er
þjóðin verður að borga út úr landinu til þess
að kosta allan þennan fjölda af nemöndum.
Ilinsvegar er völ á allmörgum mönnum í
Reykjavík, sem eru sjerfræðingar, hver á
sínu sviði, og fullkomlega færir um að veita
undirbúningsmentun fyrstu árin í sjergrein-
um sínum, er jafnast við kenslu þá, er veitt
er við erlenda háskóla fyrstu árin. Það er
rjettilega tekið fram í greinargerð fyrir áð-
urnefndri þingsályktunartillögu, að þjóð
vor fer á mis við mikla menningu við það, að
láta allt þetta nám fara fram1 erlendis, í
stað þess að eiga miðstöð þessara fræða hjer
heima, með öllu því, sem henni fylgir af
möguleikum til rannsókna og náms fyrir
fleiri en þá, sem beinlínis keppa að fullnaðar-
prófi og allsk, ávinningur yrði af því fyrir
íslenskt mentalíf. Semja yrði við erlendahá-
skóla um að þeir viðurkendi þessa undir-
búningskenslu, er færi fram hjer heima,
þannig að stúdent gæti stytt nám sitt er-
lendis að sama skapi og hann dvelur hjer við
nám. Er gert ráð fyrir 2—3 ára námi hjer
heima og að þeir stúdentar tæki próf hjer að
afloknu námi, er jafngilti fyrri hluta prófi
í ýmsum námsgreinum. Myndi þá svo fara,
að flestir þeirra 90 stúdenta, er nú stunda
nám erlendis, gæti stundað nám hjer að
minsta kosti í 2 ár og er auðsær hagnaður
að þvi bæði fyrir stúdentana sjálfa og fyrir
þjóðfjelagið. Tillaga þessi um undirbúnings-
nám kom fyrst fram í Vísindafjelagi Islend-
inga. Síðan var unnið að þessu máli og er til
itarlegt álit sj erfræðinga, er Vísindafjelag