Lögrétta - 01.01.1934, Blaðsíða 39

77
LÖGRJETTA
78
Oáll Ólafsson
Sftír
Þorsteín Gíslason
Þegar jeg var fimm ára gamall, fluttist
jeg með foreldrum mínum norðan úr Eyja-
firði austur að Kirkjubæ í Hróarstungu,
en Hallfríðarstaðir, þar sem Páll ólafsson
bjó þá og lengi síðan, eru næsti bær við
Kirkjubæ að vestanverðu. Páll var þá
kvæntur Þórunni Pálsdóttur, frændkonu
móður minnar; voru þær Þórunn móðir
hennar, amma mín, og- Þórunn kona Pá!s
bræðradætur. Einum áratug síðar, eða þar
um bil, misti Páll Þórunni, og kvæntist
nokkru síðar annari frændkonu minni,
Ragnhildi Bjömsdóttur. Voru þær, móðir
mín og hún, systradætur og mikið vinfengi
þeirra í milli. Páll var hálffimtugur að
aldri, er jeg man fyrst eftir honum, og
kom hann á þeim árum oft að Kirkjubæ.
Hann hafði alt annað snið á sjer en bændur
alment þar í grendinni, og voru þó marg'ir
þeirra gervilegir og myndarlegir menn og
hjeldu sig vel, eftir því sem um var að
gera hjá alþýðu manna á þeim dögum. En
Páll hafði á sjer höfðingjasnið, sem svo
mætti kalla, gekk til fara eins og títt var
um embættismenn og heldri menn upp til
sveita, hafði stór og viðkunnanleg húsa-
kynni, átti eldishesta, aldrei færri en tvo,
sem varla voru snertir til annarar brúkunar
en ferðalaga hans og konunnar. Ilann hafði
margt vinnufólk, en gekk lítt að vinnu
sjálfur. En umsjón hafði hann með búi
sínu, og mun þó sú umsjón eins mikið hafa
verið hjá Þórunni konu hans. Þau voru
talin allvel efnuð, og höfðu þau efni að
rnestu leyti verið eigm konunnar. Hún var
prestsekkja, þegar hann giftist henni, og
nokkuð eldri en hann, átti tvo syni af eldra
hjónabandi, en þau Páll og hún eignuðust
ekkert barn. Gestagangur var jafnan mik-
ill á Hallfríðarstöðum og gestrisni í besta
lagi. Brúin á Jökulsá er þar ekki alllangt
frá, en um hana lá þjóðleiðin frá Norður-
iandi til Austfjarða; fóru margir þá leið
og höfðu þá gististað á Hallfríðarstöðum.
Páll var orðinn landskunnur maður fyrir
kveðskap sinn, þegar jeg man fyrst eftir
honum, hafði átt sæti á Alþingi og' var um-
toðsmaður Skriðuklaustursjarða.
Þegar Páll giftist Ragnhildi, í árslok
1880, var hann nær því hálfsextugur að
aldri. Þau bjuggu áfram á Hallfríðarstöð-
um næstu tólf árin, við góða líðan að öðru
en því, að þau mistu börn sín ung, eitt
eftir annað, og tóku sjer það mjög nærri.
Páll fór á þessum árum að tapa sjer fyrir
aldurs sakir og þurfti að losna við þær
áhyggjur, sem því fylgdu, að veita stóru búi
forstöðu. Hann seldi því jörðina haustið
1892 og þau hjónin fluttust með börn sín
tvö, sem lifðu, niður í Loðmundarfjörð, að
Nesi. Efni þeirra gengu mjög til þurðar á
síðustu árunum, eftir að Páll misti heilsu
og tók að gerast ellihrumur. Hann ljet af
umboðsstörfunum um það leyti sem hann
fluttist að Nesi, en nokkru síðar fjekk
hann skáldastyrk úr landsjóði. Þau hjónin
fluttust frá Nesi, nokkru eftir aldamótin,
norður að Presthólum, til sjera Halldórs,
bróður Ragnhildar, og voru þar um hrið, en
fluttust þaðan til Revkjavíkur, og þar and-
aðist Páll, hjá Jóni ritstjóra ólafssyni,
bróður sínum, 28. desember 1906. Þórhallur
Bjarnarson lector, síðar biskup, flutti hús-
kveðju við jarðarför hans, fallegustu hús-
kveðju, sem jeg hef heyrt. Höfðu þeir sjera
Björn í Laufási, faðir Þórhalls biskups, og
Páll verið aldavinir.
F1 j ótsdalshj erað, þar sem Páll lifði blóma-
skeið æfi sinnar, er eitt af stærstu og feg-
urstu hjeruðum landsins, og fólk liefur
verið þar myndarlegra og betur ment en
víða annarstaðar. Það er eingöngu landbún-
aðarhjerað, en stuttir og víða brattir fjall-
vegir liggja þaðan niður í botna Austfjarð-
anna. Hjeraðið nær langt inn í land og falla
eftir því endilöngu tvö stórvötn innan frá
öræfunum og út til sjávar. Jökulsá er
straumhörð og ill yfirferðar, en Lagarfljót