Eimreiðin - 01.09.1896, Blaðsíða 6

fáeinir skarfar, og í einstökum (4) úteyjum talsvert af súlu; en af þess-
urn siðar töldu fuglum er það að eins súlan, sem nokkur verulegur
arður er af.
LUNDINN var hjer áður veiddur einungis með greflum. Grefillinn
var mjótt eikarskapt, og var á annan enda þess festur gaddur eða krók-
ur úr stáli um 3—4" langur, sem myndaði rjett horn við skaptið.
Tvær tegundir voru af greflum: langgreflll um 1 x/2 al. á lengd og stutt-
grefill 3/4 al. Stuttgrefillinn var notaðar við hinar grynnri eða styttri
ltindaholur, langgrefillinn við hinar dýpri eða lengri, en víða voru lunda-
holur svo djúpar, að eigi var einu sinni unnt að ná fuglinum með lang-
greflinum. Veiðiaðferðin með greflum var þannig: Tar sem veiðimað-
ur sá þess merki, að lundinn mundi vera inni, lagðist hann niður við
holudyrnar, fór með grefilinn inn í holuna, og opt einnig með hand-
legginn upp að öxl, ef holan var svo djúp; næði veiðimaður til fuglsins,
hjó hann stálgaddinum inn i hann, dró hann út, kippti honum úr háls-
lið og brá honum því næst undir belti sjer; sjerhver veiðimaður hefur
ávallt ólarbelti yfir um sig. Þannig hjelt veiðimaður áfram allan daginn
milli máltíða, og veiddu góðir veiðimenn, meðan lundi var hjer mest-
ur fyrir 40 árum, opt 4—600 á dag. Með þessari veiðiaðferð var það
einungis eggfuglinn, sem drepinn var, en enginn geldfugl. Geta má,
að gamlir sannorðir veiðimenn hafa sagt mjer, að kornið hafi fyrir, að
þeir hafi náð og drepið allt að 20 lunda af hinu sama eggi.
Milli 1850 og 60 var hjer fundin upp hin óhappasæla veiðiaðferð
með netum. Voru þau lögð yfir holurnar, og lágu stundum i óveðrum
dægrum saman; lífið kvaldist úr fuglum þeirn, er ánetjazt höfðu, og öll
viðkoma fórst, eggin urðu fúl og pysjan (pysja = kofa) drapst af nær-
ingarskorti; var þessi veiðiaðferð þannig bæði heimskuleg og grimmúð-
leg. Auk þessa höfðu menn eða fundu upp um þetta leyti bæði uppi-
stöðunet með fram brúnum i úteyjum, er fuglinn var rekinn í, og yfir-
sláttarnet, sem slegið var yfir fuglinn, þar sem hann sat i þjettum hóp-
um. Afleiðingin af þessari veiðiaðferð kom brátt í Ijós; fuglinn fældist
burt, og honum fækkaði óðum, svo að augsýnilegt var, að hann mundi
gjöreyðast, og var því öll netabrúkun við lundaveiði loks algerlega
bönnuð undir 1870, en fullerfitt veitti, að fá þessu til leiðar komið, sakir
skammsýnnar fastheldni sumra manna hjer við netin. Jafnframt neta-
veiðinni hafði greflaveiðinni ávallt verið framhaldið, en nú var nokkur ár
lundi að eins veiddur með greflum, og tók hann þá þegar heldur að aukast.
Fyrir nálægt 20 árurn vora greflarnir lagðir niður, en nýtt veiðar-
færi, er nefnist háfur, tekið upp í þeirra stað. Veiðarfæri þetta er 6 álna
langt skapt nokkru mjórra að framan en að ofan (0: nær veiðimanni),
og eru framan á skaptið festar 2 spækur úr eskivið nálægt 2 álna á
lengd. Spækurnar eru annaðhvort festar við skaptið, þannig, að bæði
endanum á skaptinu og spækunum er stungið i sjerstaklega gerðan látúns-
hólk með 2 pípum út úr honum fyrir spækurnar, og er slíkur hólkur
nefndur lás, eða á endann á skaptinu er sett svonefnd högld; er hún
venjulega höfð úr eik eða öðru ókleyfu trje; á henni eru 3 göt, eitt
fyrir skaptið og tvö fyrir spækurnar; eru svo gerðar skorur i spækurnar
fyrir ofan högldina, og síðan er margvafið um með seglgarni, en i
gegnum endann á skaptinu er rekinn nagli fyrir frarnan högldina.