Eimreiðin - 01.09.1896, Blaðsíða 62

222
rjettarmálið eptir Lady Henry Somerset, grein urn háskólamálið eptir
fröken O. J., og svo þýdda sögu. I kvennrjettargreininni er krafizt
fyrir kvenna hönd algerðs pólitísks jafnrjettis. við karlmenn, og enginn
niunur gerður á giptum konum og ógiptum. Slíkar kröfur virðast vera
nokkuð á undan timanum á þessu landi, sem algerlega vantar kvenn-
fólk, er hafi tima, eða hafi sýnt nokkra löngun til að gefa sig við þjóð-
málum. I háskólagreininni er islenzkum háskóla haldið fram af fjöri og
mælsku, eins og höfundinum er lagið. En sú rödd er áreiðanlega sem
stendur hrópandans rödd i eyðimörku. Landsmenn hafa enga trú á há-
skóla hjer. Þeir hafa nú fyrst og fremst enga trú á, að hann gæti orð-
i ð neitt nema nafnið fyrir fátæktar sakir. Og þeir hafa ekki heldur
trú á, að hann yki til muna menntalífið í landinu — bara dálítið fleiri
embættismenn og dálítið fleiri stúdentar, sem að miklu leyti færu var-
hluta af þeim menntastraumum, sem frjóvgað geta hjer eptir, eins og
að undanförnu, hinn andlega jarðveg meðal þeirra Islendinga, er nám
stunda i öðrum löndurn, og svo borizt aptur frá þeim heim til ættjarð-
arinnar. Og mönnum liggur við að brosa að öllum þeim dyggðum,
sem stúdentum er ætlað að læra hjer í Reykjavík — ekki sízt trúrækn-
inni. Það er vist engurn blöðum um það að fletta, að það eru óliku
meiri likindi til, að stúdentar geti orðið fyrir sterkum trúarlegum áhrif-
um i Kaupmannahöfn, eins og þar hagar nú til, heldur en hjer í
Reykjavík.
PRESTSKOSNINGAR. Prestskosning er nýafstaðin i Útskálapresta-
kalli, og það minnir mig á samskonar atburði annars staðar á landinu.
Pað væri fróðlegt að vita, hvort nokkurs staðar i hinum kristna heimi
er annar eins aðgangur og hjer á landi, þegar söfnuðir eiga að fá nýj-
an sálusorgara. Honum verður ekki likt við kosningarstríð i Vestur-
heimi, þar sem jeg þekki til — hann er drjúgum ljótari. Hjer virðist
sem sje eitt aðalvopn vera notað, og það el' persónulegur rógur um
umsækjendurna. Sje presti hjer á landi annt um mannorð sitt, þá ætti
hann sannarlega ekki að leggja út i annað eins og að reyna að kom-
ast í annað prestakall. Eptir eina af þessum göfugmannlegu deilum í
Útskálaprestakalli ætlar nokkur hluti sóknarmanna, að sögn, að reyna að
svipta þann prest hempunni, sem hlutskarpastur varð. Mjer heyrist allir
menn hafa andstyggð á þessu prestskosningar fyrirkomulagi, telja það
óhapp mikið, að það skyldi nokkurn tima komast á. Enda liggur og í
augum uppi, að eitthvað sje bogið við það í þjóðkirkju, þar sem engin
trygging er fyrir því, að ekki sje meiri hlutinn í raun og veru mót-
fallinn aðalstarfi prestsins, boðun kristindómsins, og kjósi þvi af allt öðr-
um hvötum ,en kirkjulegum. Enda eru og mjög kynlegar sögur á gangi
um það, hve mismunandi það er, sem fyrir mönnum vakir við prests-
kosningu. Sumir vilja til dæmis prest, sem er atkvæðamaður í sinni
sveit og liklegur til að verða henni til eflingar —• aðrir vilja prest, sem
hefur lítið um sig og er liklegur til að lána sóknarbændum engjar eða
útbeit, og þar fram eptir götunum.
E. H.