Eimreiðin - 01.09.1896, Síða 64

224
borinn 29. apríl 1823; þegar hanii haföi lokið skólanámi, var hann
námsvistum við ýmsa háskóla, eins og flestir Pjóðverjar gera, og lagði
þegar mesta stund á lögfræði og þó einkum rjettar- og laga-sögu;
beygðist þar snemma krókurinn til þess, sem verða vildi, enda átti hann
ekki langt að sækja lystina til þess náms. Hann lauk sjer snemma af
og kvað svo mikið að, að hann hafði ekki nema fjóra um tvitugt, þeg-
ar hann var skipaður auka-prófessor við háskólann í Munchen, — prófes-
sor varð hann 8 árum siðar, — í þjóðverskum einkarjetti, rjettar- og
ríkissögu; síðar nokkuru varð hann prófessor i »norrænni rjettarfarssögu«.
Árið 1852 kom út rit hans um uppruna hins isl. þjóðveldis (þýtt á
isl.: »Upphaf allsherjarrikis á Isl.« 1882), og 1855—6 hið mikla rit:
»Die Bekehrung des norwegischen Stammes zum Christenthum« (Kristnun
Norðmanna-ættstofnsins) i 2 þykkum bindum. I ritum þessum kom
þegar i ljós bæði aðalstefna höfundarins, sú, að sökkva sjer sem mest
og aðallega niður i fornsögu Norðmanna og Islendinga, og hin viðtæka
þekking á öllum þeim bókum og ritum, sem hjer gátu komið til greina,
og svo gjörhugul rannsókn á öllum málsatriðum; hann lætur sjer ekki
nægja að taka að eins íslenzk og norræn rit til greina, heldur og yfir
höfuð rit allra germanskra þjóða til samanburðar. Hann visar nákvæm-
lega til allra þessara rita, og eru rit hans öll strangvisindaleg í beztu
merkingu; efninu er fullkomnu safnað með mestu elju og samvizku-
semi; það er rannsakað og dæmt með skarpri greind og þekkingu, að
því er áreiðanlegleik þess og kosti snertir, og svo er sagan sögð þar
eptir. Hjer kom og fram, að höf. rannsakar öll rjettarfarsleg málefni.
Annars kemur rit hans uni kristnunina viða við, enda stendur það enn
í fullu gildi, og er stórmikill fróðleikur í.
Sumarið 1858 gerði Maurer sjer ferð til íslands, og kynntist þá
svo vel þjóð vorri og landi, þjóðerni og þjóðarháttum, að fæstir hafa
gert það jafnvel1. Hann safnaði þá ísl. þjóðsögum og gerði bók úr
(Islándische Volkssagen der Gegenwart, pr. 1860); er sú bók fyrirmynd
og að nokkru undirstaða safns Jóns Árnasonar, er Maurer og átti góðan
hlut i, að prentað var. Árið 1858 gaf hann út Gullþórissögu, og er
það sú einasta notanlega útgáfa af þeirri sögu. Annars hefur Maurer
lítið gefið út, nema hina nafnkunnu skoprimu, Skíðarimu (1869). Maurer
hefur annars einkum og sjerílagi stundað hin fornu lög Norðmanna og
Islendinga og ritað margar og einkar rækilegar ritgerðir þar um, sem
oflangt yrði upp að telja; einkurn má þó geta ritgerða hans í alvisinda-
riti þeirra Erschs og Grubers og rits hans um sögu lögbóka Norður-
landa; það eru fyrirlestrar, er hann hjelt í Kristjaniu (1877) og að eins
prentaðir á dönsku máli (Udsigt over de nordgermanske Retskilders
Historie 1878). Allt fram á síðustu stundir hefur hann ritað rneiri og
minni ritgerðir; 2 hinar síðustu eru um nokkur atriði viðvikjandi lög-
um í Eiglu og Eyrbyggju (sjá Eimr. II. 158—9). fað er svo sem
auðvitað, að Maurer setti stundum fram skoðanir, sem allir gátu ekki
samþykkzt. Landi vor, Vilhjálmur Finsen, og hann áttu í visindalegri
deilu um ýms aðalatriði (tölu dómara í fjórðungsdómum o. fl.); en
1 Auk Rasks mætti sjerstaklega til þess nefna þá Rudolf Keyser ífá Norvegi
og Kr. Kálund í Danmörku.