Eimreiðin - 01.01.1897, Side 77

77
lestraræfingar. Sú aðferð, sem höfð er í kverinu, til þess að leiða' athygli harn-
anna að rjettri stafsetning, er einkar hentug. Setningamar eru valdar þannig, að!
flest það komi fyrir, sem hættast er við, að menn flaski á, án þess þær þó verðí
allt of þurrar og leiðinlegar eða eintómt stagl. Þess er og gætt — þegar því
verður við komið —, að gera setningarnar svo úr garði, að þær sjálfar skýri fyrir.
börnunum, hversvegna eigi að stafsetja svo og svo, annaðhvort með því, að láta!
þær benda á, af hverju orðin sjeu leidd (t. d.: »Hve nær ætlar þú að skrýöast
þessum skrúÖa?<í — »Þeir eru ekki ætíð í raun og veru þjóðhollastir, sem mest
gjöra sjer far um að ná alþýðuhylli«.), eða með því, að láta koma fyrir í þeim
orð, sem hafa líkt hljóð, en ólíka stafsetning (t. d.: »Þegar menn koma nærri
surnum hverum, finna þeir ylinn úr jörðunni leggja upp í /Ijarnar á sjer.« —
»Fyrir mitt leyti ætla jeg rjettast, að miða við leitið og tjörnina; en leitaðu úr-
skurðar hjá öðrum.«) Hve nauðsynlegar slíkar æfingar eru, sýnir sig bezt á því,
að flestir skólagengnir menn — hvað þá heldur aðrir —, sem um þessar mundir
rita í íslenzk blöð og tímarit, kunna ekki að greina birgð (t. d. í: til bráðabirgða,.
heybirgðir, örbirgð o. s. frv.) frá lyrgð (t. d. í ábyrgð). — Setningarnar eru yfir
höfuð heppilega valdar og stafsetningin rjett. Þó kemur sumstaðar fram dálítil
ónákvæmni, sem er miður heppileg. Þannig er í 37. gr. ritað klipa, en í næsta
orði á eptir kleypstu í staðinn fyrir kleipstu (»klípa — kleip« eins og »grípa —
greip«). í 45. gr. er ritað hreifing, en í 37. gr. hreyfa, og er það rjettara. 1 36.
gr. er ritað bitna, en bytna er líklega rjettara, eins og Guðbrandur Vigfússon
hefur bent á í orðabók sinni. I 72. gr. er ritað nýárið, en ætti að vera nýjdrið
bæði samkvæmt lögum málsins og þeirri rjettritun, sem fvlgt er (sbr. nýjan í
sömu setningu). í 43. gr. segir, að Axlar-Björn hafi búið 1 Oxl i jfiingi, en á
að vera i Snœfellsnessýslu. í slíkri bók sem þessari ættu helzt engar prentvillur
að sjást, en þær eru þó nokkrar, t. d.: »þenna stóraw ketil® (36. gr.) f. þennaií
stóra ketil, »srytir« (84. gr.) fyrir syrtir, »sjdrnar« (9.1. gr.) f. stjórnar, og stund-
um i f. i (71., 72. og 80 gr.) i f. i (58. gr.) og n f. u (74. gr.). Þessar prent-
villur eru þó allar svo auðsæjar, að þær geta ekki orðið að meini. — Vjer ráð-
um öllum barnakennurum til að fá sjer þetta kver, og þeir munu sanna, að það
mun reynast þeim mikill verkaljettir að nota það við kennsluna. V. G.
UMBÆTUR Á LÆKNASKIPUN LANDSINS. Eptir Guðmund Björnssón.
(Sjerprentun úr Andvara 1896). í ritgerð þessari er fyrst rakin saga íslenzkrar
læknaskipunar í fám orðum, og því næst settar fram tillögur um umbætur á
henni. Álítur höf. hæfilegt að skipta landinu 1 36 læknahjeruð, en á annan hátt,
en nú er. I hverju hjeraði vill hann hafa fast læknissetur með sjúkraskýli, er
sjeu 4—5 sjúkrasængur, og reisi hjeraðsbúar hvorttveggja, en læknirinn greiði
þeim leigu af íbúð sinni. Aukalækna vill hann afnema með öllu, en láta hvern
hinna 36 hjeraðslækna hafa 1500—2000 krónur í föst laun og hækka taxtana um
helming. Að því er undirbúningsmenntun lækna snertir, álítur hann heilbrigðis-
högum landsins bezt borgið með því, að láta öll læknaefnin sækja menntun sína
í góðan erlendan skóla, eins og Kaupmannahafnarháskólann. Þetta verði ekki
hrakið, en flestum muni það láta illa í eyrum. Ættjarðarástin okkar sje í þeim
ham þessi árin, að hún hvorki vilji heyra það nje skilja. En ættjarðarástin sje
opt blind eins og aðrar ástir. Hann hafi heyrt menn segja, að þó allt annað
mæli á móti innlendri læknakennslu, þá sje sjálfsagt að halda læknaskólanum af
þeirri einni ástæðu, að hann er íslenzkur og innlendur. En þetta sje fjarstæða.
Það sje tæplega ráðlegt að halda læknaskólanum, svo ónóga menntun, sem hann