Eimreiðin - 01.01.1897, Page 80

8o
»accomplisments« með gjörvileiki, sem eru miklu fallegri orð en þau, sem notuð
eru, en ná vel því, sem í ensku orðunum liggur. Sama mætti segja um þýðing
fleiri orða (t. d. »abound«, sem þýða hefði mátt með ua og grúa auk annars,
o. s. frv.). Að þýða »diplomatist« með stjórnvitringur, finnst oss ekki nægilegt,
því það orð er líka haft almennt um sendiherra eða fulltrúa stjórna og ríkja í
erlendum ríkjum, en víst ekki ætíð sjálfsagt, að þeir, sem hlotnazt hafa slík
embætti, sjeu sjerlegir stjórnvitringar fyrir því, nema menn trúi bókstaflega á
málsháttinn danska: »Hvem gud giver et embede, giver han ogsá forstand*.
Þess skal enn frernur getið, að vjer höfum með ánægju tekið eptir því, að höf.
tilfærir opt nýrri afleiddar merkingar orða, t. d. hina sjerstaklega amerísku þýð-
ingu í orðinu »platform« (stefnuskrd eða grundvallarstefna í þjóðmálum). Þó
hefur honum skotizt um »plankann« ameríska, sem táknar hvert einstakt atriði í
stefnuskránni (t. d. »the silver plank«, »the gold plank« = silfurstefnan, silfur-
máltð, gullstefnan o. s. frv.), sem er alveg eins almennt og hitt, og sjest í hverju
amerísku blaði. V. G.
ÁGRIP AF NÁTTÚRUSÖGU FYRIR BARNASKÓLA. Eptir Bjarna
Sæmundsson. Khöfn 1896. (Með mörgum myndum.) Á 147 bls. f litlu broti,.
er hjer ágrip af dýrafræði, jurtafræði, steinafræði og jarðfræði, eðlisfræði og efna-
fræði og að endingu yfirlit yfir byggingu mannsins. Það mun hafa verið tals-
vert vandaverk að semja kver þetta. Það er eitt, að hjer er svo mikið úr að-
velja, þar sem um yfirlit af allri náttúrufræðinni er að ræða, og víða getur verið-
álitamál, hvað skuli taka og hverju sleppa; að þessu leyti virðist höf. hafa tekizt
vel. En svo er annar örðugleiki, og hann er, að rita um náttúrufræði á íslenzku,.
þar sem svo lítið hefur verið skráð í þeim fræðum á vora tungu og menn fá.
mest alla sfna menntun af útlendum mönnum og bókum. Þann örðugleika hef-
ur höf. ekki tekizt að sigra; málið er víða ekki gott og framsetningin ekki alls
staðar sem heppilegust. En hvað um það, þetta lýtir að eins bókina en skemm-
ir hana ekki verulega, og vjer teljum vfst, að hún muni gera mikið gagn, bæði'
sem kennslubók og sem alþýðubók, þó að hún sje nú raunar nokkuð stuttara-
leg til þeirra nota. — Náttúrusagan hefur verið höfð mjög útundan hjá okkur
hingaðtil; íslenzk alþýða mun ekki geta jafnazt á við danska alþýðu að náttúru-
þekkingu, og í öllum bekkjum lærða skólans er náttúrusagan kennd viðlíka marga
tíma og latfna í 5. bekk einum. Það er líka mjög eptirtektarvert, að náttúru-
saga er ekki kennd í 1. bekk; það mun þó engum vafa undirorpið, að sú fræði-
grein, sem einna fyrst ætti að kenna börnunum, er einmitt náttúrusaga; jeg á
ekki við, að þau sjeu látin læra eitthvert lesmál utanbókar. heldur að þeim sje
kennt að brúka augun. — Það er vonandi, að höf. fái ósk sína uppfyllta, að kver
hans geti orðið til þess, að vekja eptirtekt manna á náttúrunni. Islenzk alþýða
er svo fróðleiksgjörn, að vanþekking hennar í þessum efnum í samanburði við
t. a. m. danska alþýðu, getur ekki verið öðru að kenna en skorti á leiðbeiningu.
H. Pj.
ÍSLAND OG ÍSLENZKAR BÓKMENNTIR ERLENDIS:
Þessi kafli verður sökum rúmleysis að bíða næsta heptis. Þá verður og
getið nokkurra fleiri íslenzkra bóka. Ritstj.