Eimreiðin - 01.05.1897, Síða 65

:45
Sú bezta hjálp, sem landstjórnin getur látið bankanum í tje,
er, að auka ábatavæn störf hans og stækka starfsvið hans; þetta
getur landstjórnin með því, að fela bankanum á hendur þau opin-
ber störf, er hæfa honum bezt, og mun þá flestum koma fyrst í
hug þau störf, er nú er gengt af landfógeta, greiðslur á tekjum
og gjöldum landsjóðs. Ef landsbankinn tæki að sjer þessi störf,
þá ykist verksvið hans mjög mikið, er hann kæmi í samband við
kaupmenn út um allt land, því hvar sem litið er á líka banka
erlendis, þá munu menn fljótt sjá, að einmitt kaupmannastjettin
er þeirra aðalstoð og stytta.
Landfógetaembættið er nú sem stendur launað með 5100 krón-
um, en auk þess eru veittar 1000 krónur til skrifstofuhalds, og
200 krónur til þess að bæta mistalningu á peningum, er fyrir
kynni að koma. Alls borgar þá landsjóður 6300 krónur til þessa
embættis, og þótt þessi upphæð lækki nokkuð við næstu land-
fógetaskipti (niður í 4600 krónur), þá er þétta samt svo mikið fje
fyrir jafn fátækt land, sem Island er, að æskilegt væri að það yrði
sparað. Ef nú landsbankinn tæki að sjer innheimtu og útborgun
i tekjum landsjóðs, þá ætti að mega spara allt þetta fje, því að
því fer svo fjarri, að landsjóður ætti að þurfa að borga bankanum
nokkur laun fyrir þennan starfa, að hann (bankinn) ætti einmitt
að geta greitt landsjóði lága vexti af þeim peningum, er landsjóður
á inni hjá honum í hvert skipti, t. d. */2—1 °/0. Laun bankans
fyrir störf hans ættu þá að vera fólgin í því, að hann fær- að
nota peninga landsjóðs gegn lágum vöxtum. Samband landsjóðs
og bankans verður þá þannig: Landsjóður hefur reikning í bank-
anum (»folio«) og getur lagt inn í hann peninga, og tekið þá út,
án nokkurs fyrirvara. Inn í þennan reikning leggur landsjóður
tekjur sínar á þann hátt, að hann ávísar bankanum þær allar, en
bankinn innheimtir þær, og greiðir lága vexti af þeim, en skuld-
bindur sig aptur til þess, að hafa peninga á reiðum höndum, í
hvert sinn er landsjóður -þarf á peningum að halda. Eegar svo
til útgjaldanna kemur, ávísar landshöfðingi á landsbankann, en
bankinn borgar svo þær ávísanir. Ef slík tilhögun ætti sjer stað,
mundi aldrei einn eyrir liggja vaxtalaus að óþörfu, því jafnskjótt
og ávísanir landsjóðs væru fallnar í gjalddaga, fengi landsjóður
vexti af upphæðinni hjá bankanum, en bankinn fær fje í veltuna.
Það er því engin ástæða til þess að halda, að landsjóður mundi
10