Eimreiðin - 01.09.1908, Blaðsíða 1

Nytt stjórnarfyrirkomulag á íslandi.
Ættlandið okkar kæra, ísland, stendur nú á mikilsvarðandi
tímamótum. Eg hika ekki við að segja þeim mikilvægustu, sem
það hefur nokkurn tíma staðið á, síðan það bygðist. Pó gullaldar-
saga, og einnig hörmungasaga liðinna alda, lýsi mörgum mikil-
vægum tímamótum, þá eru þó þessi mest, af því að þjóðin hefir
nú miklu meiri skilyrði enn noklcru sinni áður, til að þekkja sína
réttu köllun, vegna menningar og mentunargeislanna, sem búnir
eru að verma hana, á annað hundrað ár, og sem eru altaf með
hverju árinu að skína víðar og bjartara, og með meiri krafti.
Vegna þessa verður ábyrgðin á því, hverja stefnu þjóðin tekur
sér til þroska og framfara — á þessum tímamótum — þung,
gagnvart landinu sjálfu og eftirkomendum hennar.
Pjóðin er fámenn og fátæk — miðað við aðrar þjóðir. —
Að vísu er ánægjulegt að vita það, að þeim auði, sem þjóðin á,
er nokkurn veginn skift jafnt niður meðal íbúa landsins, — miklu
jafnar en í þeim löndum, þar sem auðlegð er mikil — en öllum
mun koma saman um, að íslenzka þjóðin þurfi að auðgast bæði
að fé og dugandi fólki, til þess að geta notfært sér til fullnustu
þau gæði, bæði til lands og sjávar — sem ísland hefur í sér
fólgin.
Aðeins byrjun verklegra framkvæmda er enn fædd á íslandi.
Bæði einstaklingar og þjóðin í heild sinni á því óstigin enn flest
stærstu sporin, sem lyft hafa framfaraþjóðunum mestu áfram.
Bændurnir hafa ekki enn alment látið sér skiljast það, að jarð-
ræktin á ekki að vera af »manna höndum« gjörð, heldur véla og
hesta eða uxa. Sjómannastéttin er komin lengra áleiðis, með að
brúka vélar við atvinnu sína. Vatnið í jökulánum og elfunum er
enn ónotað til áveitu á stóra landfláka, sem gjöra mætti með því
i