Eimreiðin - 01.05.1912, Blaðsíða 3

79
mótstöðumanns þeirra. Pað er eigi kynlegt, þótt Glúma sýni
hamingju þeirra langfeðga í hillingum, þar sem Glúmur var svo
vel kvæntur.
En konurnar eru annað og verra stundum, en varðhaldsverur
og græðsludísir. Eær kveikja stundum ófriðareldinn og hrísla blóð-
drefjunum út yfir nágrennið. Fornmenn þektu einnig þau dæmi.
Par kemur nornaeðlið í ljós, sem Hildur táknar, seiðnornin, sem
situr í einum skógarrunni — þ. e. ósýnileg — og horfir á Hjaðn-
ingavíg. Hún vekur upp valinn og lætur hrikaleikinn taka til að
morgni, þar sem honum lauk kvöldið áður.
Pað er eftirtektarvert, að kona er látin fremja þetta verk.
Hildur þýðir sama sem barátta. Hildur er og kölluð Göndul í
fornmálinu. Vér köllum það að göndla, þegar snúið er í flýti
upp á þráð. Petta sýnir hugsunina bak við og þá miklu fjarsýn,
sem goðafræðin geymir. Okkur dettur í hug, að þessi nöfn séu
valin baráttunorninni, af því að vonda konan í mannheimi veldur
þessu öllu: uppvakinni, endalausri baráttu, og að hún snúi upp á
og flæki saman örlagaþræði þeirra, sem baráttuna heyja.
En hún situr sjálf hjá og horfir á leikinn frá ómunatíð til ei-
lífðar.
Víga-Glúmssaga segir frá hamingjunni eins og konu, sem
kemur fótgangandi yfir hafið og gnæfir við hæstu fjöll.
En hún sýnir og hina myndína, í draumskuggsjá skáldsins,
sem sagan er af. Víga-Glúm dreymdi fyrir ógæfu sinni jafn-ber-
lega, sem hann dreymdi fyrir gengi sínu. Hann þóttist »úti staddr
ok sá konur tvær. Pær höfðu trog í milli sín ok námu þar stað-
ar á Hrísateigi ok jósu blóði um héraðit alt.«
Víkingleg mynd og voðaleg! Hún er ekki svefnhulu sveipuð
né dregin draumblæju, sýnin þessi. Parna birtust Glúmi atburðir
næstu daga, svo berir og augljósir, sem atburðir geta sénir orð-
ið í draumi.
Og þó er myndin líking. Konur áttu engan þátt í því, að
Glúmssaga er víga-Glúmssaga. Pær áttu engan þátt í vígaferlum
þeim, sem sagan snýst um.
En þó er eins og þessi mynd sýni alla fornöldina í saman-
dreginni hrikamynd, að því leyti sem konurnar tóku þátt í lífinu.
Petta: að konurnar jósu út blóðinu úr troginu, sem þær halda
milli sín — það minnir átakanlega á þann þátt, sem konurnar áttu
í viðburðum sögualdarinnar; því að þær eru eimyrjan í eldfjöllum
6*