Eimreiðin - 01.05.1912, Page 4

8o
atburðanna, sem gosunum veldur, og dreggin í munngátinu því,
sem æsir ólguna í mannssálinni, — bæði íþróttamannsins víga-
gjarna og skáldsins orðhepna.
Pað er ekki hugljúft efni, né heldur inndælt, að fjalla um þær
fornaldarkonur, sem í raun og veru halda á blóðtrogi og ausa
blóðinu yfir löndin. En þó er það efni mikilfenglegt og veiga-
mikið umræðuefni. Pessir kvenskörungar vóru miklir í skapi,
kostakvendi í aðra röndina, en megingallaðar í hina. Sagan lýsir
þeim á þennan hátt. Og vér vitum vel, að hún segir satt frá
þeim, því að ennþá eru mikilmennin brend með þessu marki,
bæði konur og karlar. Sama konan jós út blóði í heiftarhug —
sú hin sama, sem gerði sér gælur við barn sitt og elskhuga og
sat við sauma, alt eftir því, hvernig vindurinn blés í andrúmi á-
stríðanna. En þótt þetta efni sé ekki hugljúft, er það þó þess
vert, að það sé rannsakað og rætt.
Saga Guðrúnar Ósvífrsdóttur er alls enginn sólskinsblettur í
landi gullaldar-sagnanna. Hún vekur sárindi, öllum þeim, sem lesa
hana og heyra; og munu þau áhrif vara, meðan sagan verður
lesin. Alstaðar sér í rauða skör kringum Guðrúnu og blóð renn-
ur úr þeirri rauðu skör, og alt af hennar völdum. Pó hafa rit.
listarmenn gullaldarinnar fært sögu hennar í letur, og lagt sig
mjög í framkróka, til að gera þá sögu nákvæma og áhrifamikla.
Peim sýndist þetta: að rita um sársauka og kvalræði mannlífsins
— til sársauka og kvalar öllum lýð, þeim sem land vort byggir
um ókomnar aldir. Og því ekki það? — Sjálfur höfundur tilver-
unnar skapar lífið með sársauka og lætur hann fylgja lífinu, eins
og skugginn fylgir einstaklingnum.
Pað væri undarlegt, ef sagnasmiðir hlífðust við að segja frá
þeim sársauka, sem höfundur tilverunnar skapar öllum mönnum
og lætur fylgja þeim frá vöggunni til grafarinnar.
Pá er ég kominn að aðalefninu. Og aðalefnið er Guðrún Ó-
svífrsdóttir. — Hún hefir verið litin ýmsum augum og misjöfnum,
eins og gerist um þá menn, sem mikið er í spunnið. Peir verða
jafnan fyrir aðkasti, en aldrei fá þeir einróma lof, hvorki lífs né
liðnir.
Og svo er um Guðrúnu. Um hana hefir mentamaður einn,
og skáldmæltur, kveðið þessa vísu: