Eimreiðin - 01.05.1912, Page 38

margra, að það hafi aðallega verið valdaspurningin, sem þá varð
málinu að fótakefli; en á þjóðfund getur sú spurning engin áhrif
haft, því það er alþingi eitt, en ekki þjóðfundur, sem valdið get-
ur stjórnarskiftum. í*að virðist og einkar vel viðeigandi, að um
jafn-þýðingarmikið mál og sambandsmálið væri fjallað af alveg
sérstöku þingi, sem bæði væri fjölmennara en alþingi, og með
sérstöku umboði til þess að ræða það mál eingöngu.
VI. JÓN SIGURÐSSON OG »OPPORTÚNISMINN«.
Pess var getið í Eimr. XVII, 221—23, að þó að orðtak Jóns
Sigurðssonar hefði verið »aldrei að víkja«, þá hefði hann þó í
aðra röndina verið allmikill »opportúnisti«, eins og allir stjórn-
málamenn verði að vera, ef þeir eigi að geta haft nokkra von
um, að leiða mál sitt til sigurs. Hann hefði verið orðtaki sínu
trúr, að því leyti sem hann aldrei hefði mist sjónar á því marki,
sem hann hafði sett sér, en hann hefði hinsvegar kunnað að
hliðra til og haga seglum eftir vindi, þegar á þurfti að halda, og
jafnan kunnað sér svo mikið hóf í kröfum sínum, að hann hefði
því nær aldrei farið lengra en fært var. í bréfum hans eru eigi
allfá ummæli, sem sýna þetta, og skulu hér nokkur tilfærð.
(1846) »Ertu mér ekki samdóma í því, að láta fyrst sjá, hverju
fram vindur, og reyna að leiðbeina dómum manna, pota smátt og
smdtt, og kotna pví dfram, sem er lykill hins — það er að minni
hyggju verzlunarmálið.— Annað er það, að meðan það er ekki unnið,
má maður fara varlega að stjórninni, því ef hún verður alvarlega mót-
snúin, pá er ekki styrkur á okkar síðit til ab halda fram í, heldur
mundu flestir heykjast, og það einkum þeir, sem eiginlega mega mest
hjá henni. Þessvegna verður að fara varlega fyrst í stað, og, ef mögu-
legt er, halda sem mestu saman.—Þér þykir nú þetta kannske vitlaus
pólitik og hrcedds manns merki, og verð ég þá að þola það. Ég vona
þú ætlir mér ekki, að meining mín sé breytt eða vilji til að gera hvað
ég get.« MJS. 114 (sbr. 185 — ár 1851 og 333 — ár 1862, hvort-
tveggja tilfært hér að framan).
(1856) »íslendingar fást aldrei til að sannfærast um, að betra sé
að veifa röngu tré en öngu. Þeir vilja annaðhvort alt eba ekkert; alt
geta þeir ekki fengið, og því hafa þeir ekkert.t. MJS. 228.
(1861) »Með sjálfum mér ollir það mér mestum vafa, hversu langt
rnábur purfi ab fara, eða eigi að fara t málið nií sem stendur. Ég
hefi neftiilega litla von um, meb peim veiku kröftum, sem eru d okkar
hlið, að hafa fram kröfur okkar í einu, en þá kemur upp á, hvort
maður á að vinna alt til að ísland fái fjárhag sinn, eða að maður á
heldur að bíða og jagast enn um tíma. . . Ég vil samt vona, að þetta
jafni sig, og menn geti þá komið sér saman um að minsta kosti