Eimreiðin - 01.05.1912, Page 77

153
yrði uppseld, þrátt fyrir fámennið hjá okkur. Það sýnir, hve margir
nú stunda enskunám og hve mikil þörfin hefir því verið fyrir slíka bók;
en það sýnir, líka að bókin hefir verið góð og nýtileg, eins og Eimr.
þegar tók fram í dómi sínum um hana (sbr. Eimr. III, 79 — 80). En
hafi svo verið um 1. útgáfuna, þá má ekki síður segja það um þessa,
sem er stórum aukin (um 80 bls.) og endurbætt í mörgum greinum.
Er það og sannast að segja, að hún er nú svo fullkomin, sem með
nokkurri sanngirni verður heimtað af jafn-handhægri og ódýrri orða-
bók. Orðafjöldinn er hæfilegur (má ekki vera öllu meiri), og þýðing-
arnar yfirleitt góðar. Framþurðurinn er og alstaðar sýndur, og tákn-
aður svo, að alþýða manna getur skilið, og erum vér höf. fyllilega
samdóma um, að velja heldur þá framburðartáknun en hina svonefndu
»fónetisku« táknun, sem allur þorri manna mundi ekkert botna í. Vér
fáum ekki betur séð, en að sú framburðartáknun, sem notuð er í bók
inni, sé nægilega greinileg og svo nákvæm, sem heimtað verður í bók-
um. Fullkominn framburð fá menn hvort sem er aldrei nema gegnum
eyrað.
En þó að vér álítum bókina svo fullkomna, sem með nokkurri
sanngirni verði heimtað, þá er með því enganveginn sagt, að hún sé
gallalaus, eða að ekkert megi að henni finna. Slíkt væri harla ónáttúr-
legt, en hitt furðan meiri, að gallarnir skuli ekki vera meiri eða fleiri
en þeir eru. Auðvitað er ekki í fljótu bragði hægt að átta sig fyllilega
á göllum og kostum orðabóka, en með því að blaða gegnum bókina,
höfum vér aðeins fundið það að athuga, sem hér segir:
Á einstöku stað finst manni þýðingarnar bera dönskukeim, eins
og þær væru teknar úr ensk-dönskum orðabókum. f’annig er afternom
og forenoon þýtt með »eftirmiðdagur« og »formiðdagur«, en hvorugt
þessara orða hefir höf. viðurkent sem íslenzk í hinni íslenzk-ensku orða-
bók sinni, því þar finnast þau ekki (og heldur ekki »miðdagur«, en
aðeins »miðdegi«). Alþýða mun hér brúka sseinni partur« (dags) og
»fyrri partur«, en í bókmáli er »síðdegi« og »árdegi« máske hentugra
eða áferðarbetra. Airtight er þýtt með »loftþéttur« (d. lufttæt), f. »loft-
heldur«, buttonhole með »hnappagat« (d. Knaphul) f- »hnezla« og
counterpart meðal annars með »gagnpartur« (d. Genpart). í ísl.-ensku
orðab. höf. eru »loftþéttur« og »gagnpartur« ekki talin hafa borgara-
rétt í íslenzku, því þau vantar þar; þar er »bnezla« þýtt með button-
loop, en það orð vantar í ensk-íslenzku orðabókina. Þá er og mari-
gold þýtt með »morgunfrú« (d. Morgenfrue) f. »gullblóm«, eins og það
er þýtt í »Ný dönsk orðabók* (sbr. líka corn-marigold — chrysan
themum segetum), eða þá »maríugull« (sbr. maríustakkur, maríuvöndur
o. s. frv.).
Við ýms orð söknum vér í þýðingunum ýmsra íslenzkra orða,
sem vér álítum að ýmist hef ði næst legið að nota, eða þá að minsta
kosti verið heppilegt að taka með, t. d ýms gömul gullaldarorð, sem
nú eru sum orðin fátíð, en ekkert á móti að taka upp aftur, þar sem
þau eiga vel við. Þannig hefði gjarnan mátt þýða able og ability með
»gjörvilegur« (vel að sér gjör) og »gjörvileiki«, og ajfable með »alti-
legur«, »Ijúfur« (ljúfmannlegur). Squint hefði mátt þýða með »skjálgur«
og look asquint með »að skjóta augum í skjálg«. Við childhood hefði