Eimreiðin - 01.05.1912, Page 80

klofinn, þá eru minni líkur til, að upp úr honum hafi staðið gaddur eða reginnagli.
fetta verður því síður sennilegt, sem víst má álíta um öndvegissúlurnar, að þær hafi
ekki verið lausastólpar (»fritstaaende«), eins og dr. Olrik nánast ætlar, heldur verið fastir
liðir í ræfurbyggingunni (Tagkonstruktionen) og hliðarásarnir eða brúnásarnir hvílt
einmitt í klaufinni á efri enda þeirra (sbr. Privatbol. 185 og Den isl. Bolig i Fri-
statstiden, Fig. 9 og 11), en ásarnir oftast ótilhöggnir og sívalir, og því varð klaufin
að vera bogadregin eða sýld. Þesskonar súlur hafa haldist sumstaðar í Danmörku
alt fram á vora daga (sbr. Mejberg: Gamle danske Hjem, bls. 96: »Suler forekom-
mer ikke alene i Jylland, men ogsaa paa den fynske 0gruppe. Det er l^oje Stotter,
som staar paa Rad fra Gavl til Gavl langs Husets Midtlinje og naar helt op til
Rygningen; de bærer en Aas, hvorpaa Sparretræerne i Reglen er ophængte. De
tarveligste Sulehuse er de simpleste danske Bygninger, der findes. Her er den overste
Ende af de jordgravede Suler forsynet med en Kloft, hvori Aasen hviler,
og Sparrerne er kun Rafter, der staar paa en Væg af Græstorv og stotter sig til
Aasen«). En þetta þarf ekkert að raska hugmynd dr. Olriks um öndvegissúlurnar
sem eins konar »veraldarsúlur«, eða ímynd þeirra, því samskonar hugmynd kemur
fram í nafninu á þeim ræfursstólpum, sem kallaðir vóru »dvergar« (sbr. Privatbol.
122, 125), og sem setja virðist mega í samband við sögnina um dvergana Austra,
Vestra, Norðra og Suðra, er goðin settu til að halda himninum uppi yfir jörðinni
(Sn.-E. I, 50). Það er allmerkilegt, að finna þar óbeinlínis staðfesting á þeirri aðal-
niðurstöðu, sem dr. Olrik hefir komist að, að því er öndvegissúlurnar snertir, þó hann
hafi alls ekki athugað »dvergana«.
En skýring dr. Olriks á orðinu »reginnagli« álítum vér harla vafasama, þó
hún líti ginnandi út og eitthvað kunni að vera rétt í henni. Auk þess er hvergi
talað um einn reginnagla í öndvegissúlum, heldur fleiri. Sá, er þetta ritar, hefir í
»Deutsche Literatur-Zeitung« (1910, nr. 17, bls. 1045) til, að þar mundi vera
um svipað að ræða og ^clavi sacri v. annales«, hjá Rómverjum og Etrúskum, en
um hina sönnu þýðingu þeirra er líka mikil cvissa. y q
ISLANDICA IV. Ithaca, N. Y. 1911.
í þessu ársriti Fiske-bókasafnsins er skrá yfir fornlög Norðmanna og Islendinga
fram að 1387, þegar Noregur og ísland hnigu undir krónu Dana. En þar er líka
annað meira, sem sé skrá yfir bækur og ritgerðir, er ritaðar hafa verið um þessi
efni á ýmsum tungum, og síðast er þar efnisskrá (Subject Index), þar sem sjá má,
hvar ritað finst um hvert einstakt atriði, og mun sú skrá verða harla kærkomin öll-
um þeim, er við norræn fræði fást. I*að er bókavörður Fiske-safnsins, Halldór
Hermannsson, sem samið hefir þetta ársrit, eins og hin fyrri, og ætlar hann að
verða íslenzkum bókmentum þarfur maður. y q
UM ARNALD ISLENDING Porvaldsson, hinn sögufróða, sem var með Absa-
lon biskupi og Valdemar Danakonungi á síðari hluta 12. aldar og sagði þeim svo
margar sögur, hefir dr. A. Olrik skrifað alllanga og fróðlega grein í »Nordisk Tids-
skrift« 1911 (bls. 250—262), þar sem hann gerir grein fyrir, hverjar af frásögnum
Saxa sagnaritara Dana muni stafa frá Arnaldi, og skýrir um leið aðferð hans við
samsetning sagna sinna og hvaðan hann hafi tekið efnið í þær. Segir hann Arnnld
hafa verið hinn fyrsta skáldsagnahöfund, er uppi hafi verið í Danmörku.
V. G.