Eimreiðin - 01.01.1916, Page 26

2 6
sem hann var votur eða þur 1 fæturna. Faðir minn lét þó aldrei
taka 1 sig, nema ef hann vöknaði í fætur, sem sjaldan kom fyrir;
því hann gekk ekki að stritvinnu að jafnaði, en stjórnaði þó öllum
útiverkum.
Já, þegar ég fór að stálpast, ofbauð mér að sjá stúlkurnar, sem
komu úr sömu vinnu og húskarlar, votar í fætur eins og þeir (t. d.
af engjum), leggjast á hnén fyrir framan þá, til að taka í þá; en
þeir fleygðu sér flötum upp í rúm sín og sögðu: »Taktu í mig!«
Þá komu þær hlaupandi og gerðu það, — auðvitað ekki ætíð án
möglunar; því nú áttu þær eftir sjálfar að fara úr votu, síðan að þvo
sokkana sína og þeirra, og leggja þá á felhelluna eða hlóðagrindina,
ef ekki var þerrir. Að fela eldinn var þannig gert, að þegar búið
var að elda, og glæður voru miklar, þá var tekinn vænn móköggull
og honum brugðið undir glóðina, og ösku dreift ofan á. fJá var tek-
inn hellusteinn, mátulega stór, og lagður ofan á þessa glóðarhrúgu,
sem auðvitað hitnaði og gat þurkað sokkana alla nóttina. Hlóða-
grind úr járni var stundum höfð, og þá engin felhella. En þá gat
alt brunnið.
Þegar þessum .verkum var lokið, voru húskarlar sofnaðir. En þá
var eftir að bæta skóna, ef þeir voru í sundur, og það urðu stúlkurn-
ar líka að gera um kvöldið. Því oftast var risið snemma úr rekkju,
ekki seinna en um miðjan morgun (kl. 6). Borðaður var morgun-
verður á dagmálum (kl. 9), miðdegisverður á nóni (kl. 3), drukkið
kaffi um miðaftan (kl. 6) og kveldverður á náttmálum (kl. 9), nema
verið væri að bjarga heyi undan rigningu, eða flytja heim af engjum
langan veg. Voru hættur þá seinar, hérumbil kl. n. Miðmundi var
kallað að væri, þegar klukkan var H/s, og jöfnu báðu hádégis og
dagmála var og oft sagt. Var sólin þá á svo kölluðum Svartahnúk í
Grundarfirði, og stóð það heima við klukkuna (kl. 1cri/2), þegar
heim var komið. Sagt var og: »f’að er um jöfnu báðu hádeg-
is og nóns« (= miðmundi), og stóð það einnig heima við klukkuna
(kh IV*).
Enginn átti þá sigurverk (úr) á mínu heimili, nema faðir minn.
Hann átti þrjú ógnarstór og þykk sigurverk. Ekki fengum við systkin
úr í vasann á fermingardaginn okkar. Bræður mínir fengu úr 18—19
ára gamlir, en mér var ekkert úr gefið. Kvennfólk bar aldrei úr á
sér, því það átti þau ekki til. En mér er óhætt að segja, að ekkert
barn fermist svo nú, hvort sem það er fátækt eða ríkt, að ekki fái
það úr. Já, og meira að segja silfurfesti við, sem hangir um hálsinn
f logandi lykkjum. Oftast fá þá stúlkurnar lfka armhringi og hvítt
»líf«. Mig undrar þetta minna um kauptúnsfólk. En þó »fínheitin«,
sem það nefnir svo, séu orðin ægileg í kaupstöðum, þá kveður þó
enn meira að þeim í sveitunum. Það sýnir sig lfka bezt á því, að
margir bændur hafa sagt mér, og fleirum, þegar þeir eru beðnir um
skyr, að það fáist nú ekki lengur í sveitinni, af því að vinnukonurnar
séu hættar að fást til að mjólka ærnar. Að fara ofan í kvíar, —
nei, þær vistast ekki nema með því skilyrði, að þurfa aldrei að stíga
þar fæti. Það er »ófínt«, svo bóndinn hættir þá við að færa frá,
enda skapist ekki dilkakjöt úr fráfærulömbum.