Eimreiðin - 01.01.1916, Page 74

74
verður ekki skýrt nema í lengra máli, en vér höfum rúm fyrir. En
það hefði lfka lítið að þýða, þvl það mundi litla hugmynd gefa um
sögumar. Menn verða að lesa þær sjálfar, og það vonum vér, að
sem flestir geri. Þær eiga það sannarlega skilið, og engan mun þess
iðra, að kaupa þær. Ekki svo að skilja, að ekki sé neitt út á þær
að setja sem sögur, skoðaðar frá sjónarmiði lista eða fagurfræði. í
því efni má margt að þeim finna. Því þó þær séu í söguformi, þá
eru þær miklu fremur prédikanir, hugvekjur og samræður um landsins
gagn og nauðsynjar. En svo snjallar eru þessar prédikanir og svo
þrungnar af áhuga, siðfræði og ættjarðarást, að manni getur ekki
annað en dottið í hug, að vel mundi þeim krónum varið, ef lands-
stjómin vildi gera höf. út með nesti og nýja skó, til þess að ferðast
um landið og prédika fyrir fólkinu. Vér erum illa sviknir, ef þess
sæjust engin merki í framtlðinni, þegar unga kynslóðin vex upp.
Og ekki mun hylli höf. hjá kvennfólkinu minka við þessar sögur.
Jafnvel ekki ólíklegt, að mörg konan verði svo hugfangin af þeim, að
þær geymi þær undir koddanum, ef ekki á brjóstum sér. Og það
ekki að ástæðulausu, jafn-fagurlega og vel þar er tekið svari kvenna
og lýst beztu kostum þeirra, bæði í >Tilhugalíf«, »Sólhvörf« og víðar.
í sögunni >Sólhvörf« segir frá manni, sem hefir verið miður góður
eiginmaður, en fyrst vaknar, er hann hefir mist konu sína, og sér þá,
hvílíka ágætiskonu hann hefir átt og hve mikið hann hefir mist.
í niðurlagi sögunnar farast honum meðal annars svo orð:
»Og ég næ til þín í svefninum — eða þú til mín. Mér er sarna
hvort heldur er, fyrst við náum saman. Þá ertu unnusta mín og eig-
inkona. í’á hefi ég orðið grátfegnastur á æfi minni.
Þú þjónaðir mér í lífinu. Nú drotnar þú yfir mér í gröfinni,
bæði í vöku og svefni.
Nú skil ég kjarna kristindómsins, sem kemur fram í líkingunni
um lausnarann, sem gerðist þjónn mannanna, svo hann gæti náð
valdi yfir þeim með kærleikanum.«
Að sögurnar séu skemtilegar aflestrar, þarf naumast að taka fram,
— úr því þær eru eftir Guðm. Friðjónsson. Því þó málskrúðið sé á
einstaka stað helzt til mikið og stíllinn því ekki eins látlaus, eins og
bezt færi á í sögum, þá er hann þó yfileitt svo framúrskarandi, lík-
ingarnar svo smellnar og setningarnar svo kjarnyrtar, að maður nálega
gleymir því, hve íburðarmikill stíllinn stundum er — og finst fara vel
á því.
En þar sem málið er jafn-prýðilegt og frágangurinn yfirleitt snot-
ur, fer ekki sem bezt á, að sjá aðrar eins stafsetningarvillur og þessar:
»Sillu« f. syllu (bls. 7), »ilgeislum« f. ylgeislum (34), »ísubeini« f. ýsu-
beini (78), »munngát« f. mungát (108), »einkadóttir« f. einkadóttur
(173), »byngnum« f. bingnum (181) og »eiktamörk« f. eyktamörk
(184). Leiðinleg prentvilla er og »foramanni« f. formanni (14).
V. G.