Dagblaðið Vísir - DV - 22.02.1983, Blaðsíða 6
6
DV. ÞRIÐJUDAGUR 22. FEBRUAR1983.
Neytendur
Neytendur
Neytendur
Neytendur
Neyt
Athugasemdir frá Sigurði G. Tómassyni:
Orkusóun og óeðlileg orkunotkun
tálkuð sem mismunur á orkuverði
Áætlaður árlegur húshitunarkostnaður 400 m3 ibúðar 1. desember
1982
RH/sg 1982-12-03
Húshitun Kostn. kr/ári af olíukyndingu % meö styrk % án styrks
1. HITAVEITUR
1. Reykjavik 4.414 13 17
2. Seltjarnarnes 5.079 15 19
3. Mosfellshreppur 4.598 14 17
4. Bessastaðahreppur 14.922 45 56
5. Suðurnes 10.662 32 40
6. Þorlókshöfn 15.101 46 57
7. Eyrar 20.808 63 78
8. Selfoss 5.530 17 21
9. Hveragerði 4.419 13 17
10. Laugarás 5.375 16 20
11. Flúðir 5.098 15 19
12. Brautarholt 760 2 3
13. Vestmannaeyjar 15.852 48 60
14. Akranes og Borgarfj. 16.377' 50 62
15. Reykhólar 1.310 4 5
16. Suðureyri 19.678 60 74
17. Hvammstangi 8.700 26 33
18. Blönduós 16.246 49 61
19. Sauðárkrókur 5.347 16 20
20. Siglufjörður 16.565 50 62
21. Ölafsfjörður 7.033 21 26
22. Dalvik 5.337 16 20
23. Hrísey 13.944 42 53
24. Akureyri 16.575 50 62
25. Húsavik 5.209 16 20
26. Reykjahlið 10.946 33 41
27. Egilsstaðir 25.402 77 96
2. FJARVARMAVEITUR
1. Orkubú Vestfjarða 18.055 55 68
2. Seyðisfjörður 17.774 54 67
3. Höfn í Hornafirði 17.525 53 66
3. RAFHITUN
1. Vestmannaeyjar 18.518 56 70
2. Akranes 17.443 53 66
3. Orkubú Vestfjarða 18.326 56 69
4. Siglufjörður 18.816 57 71
5. Akureyri 17.524 53 66
6. Reyðarfjörður 18.371 56 69
7. Rafm.veitur rikisins 19.041 58 72
4. OLÍUKYNDING
1. Með oliustyrk 26.550 80 100
2. Án olíustyrks 32.990 100 124
Þessi fyrirhyggjusami maður er að
einangra vel hjá sér svo hitinn sem
hann borgar fyrir dýru verði fari ekki
ónýtturútíloftiö.
I DV 2. febr. sl. er grein um mismun-
andi kostnað landsmanna við húshitun
sem nauðsynlegt er að gera nokkrar
athugasemd við. Grein þessi ber
fyrirsögnina: „Menn á Þórshöfn borga
15 sinnum meira en Reykvíkingar”.
I greininni er fjallað um hitunar-
kostnaö og raforkukostnað á ýmsum
stöðum á landsbyggöinni og saman-
burður gerður. I rammagrein á sömu
síöu er einnig úrklippa úr frétt um
sama efni sem birst hafði áður í blað-
inu.
I þessari grein er einkum tvennt sem
ástæða er til þess aö gera athugasemd-
ir við. I fyrsta lagi er fjallað um orku-
kostnaö án þess að nokkrar upplýsing-
ar séu gefnar um raunverulega notkun
viökomandi á orku. Þessi ónákvæmni
veldur því að orkusóun og óeðlileg
orkunotkun er túlkuð sem aukinn mis-
munur á orkuverði milli landshluta. Er
hann þó ærinn fyrir.
I öðru lagi er sett í sama dálkinn hit-
unarkostnaður húsa og kostnaður við
raforkukaup til heimilisnota, þ.e. til
ljósa, heimilistækja o.þ.h. Þessi rugl-
andi veldur því að allur samanburöur
greinarinnar er út í hött og ályktanir
og fyrirsögn blaöamannsins rangar.
I upphafi eöa inngangi f jallar blaöa-
maðurinn almennt um orkukostnaö
landsmanna og þar er jafnframt að
finna dæmið sem virðist hafa valdið
þessum slæma misskilningi. Þar segir
m.a.:
Landinn viröist búa við ansi misjafnt
verð á upphitun húsa sinna, eftir því
hvar þau eru á landinu. I frétt í blaðinu
á miðvikudag var einmitt greint frá
dæmi um þetta. Guðlaugur Wium,
fréttaritarinn okkar í Olafsvík, hafði
þá sent okkur dæmi um það hverju
getur munaö. Hann á 140 fermetra hús
og kyndir þaö meö olíu. Það kostaöi
hann á síðasta ári hvorki meira né
minna en 34.712 krónur. Aö vísu fékk
hann olíustyrk því til frádráttar. Var
hann 6.300. Upphæðin var þá komin
niður í 28.412. Við bætist síðan reikn-
ingur fyrir rafmagn, 10,975. Alls
greiddi Guðlaugur þannig 39.387 krón-
ur fyrir Ijós og hita á síðasta ári. Þaö
þarf að hafa nokkrar tekjur til þtss aö
eiga fyrir því.
(Undirstrikanir eru mínar. SGT.)
Blaðamaöur segir síðan frá kunn-
ingja Guðlaugs í Mosfellssveit sem
greiði „4,4 sinnum minna”. Verður nú
nánaraðþví vikið.
Samanburður á
raforkuverði
Hér er það fyrst að athuga aö kostn-
aður viö upphitum með olíu er lagður
viö kostnaö við raforkukaup til heimil-
ísnota og samtalan síöan notuð til að
bera saman húshitunarkostnaö. Aö
sinni skal ekki hugað að hituninni,
heldur einungis rætt um verö á raforku
til heimilisnota. Mesti munur á verði á
raforku til heimilisnota var á síðasta
ári u.þ.b. 33% en munurinn á taxta
Rafmagnsveitu Reykjavíkur, sem
selur rafmagn í Mosfellssveit, og taxta
Rarik, sem selur rafmagn á Snæfells-
nesi, varu.þ.b. 25%.
Samkvæmt upplýsingum DV eyddi
„kunninginn í Mosfellssveit” kr. 4.742
til raforkukaupa á síöasta ári. Guð-
laugur Wium eyðir hins vegar kr.
10.975. Mismunurinn er vegna þess aö
auk þess sem raforka er 25% dýrari
hjá Guölaugi eyðir hann u.þ.b. 85%
meiri orku. Þessi umframorka, sem
ekki er tilkomin vegna hærra orku-
verös, kostaöi Guölaug Wium kr. 5.047.
Pistilinn í DV sýnir því í raun lítiö
meira en þaö að þaö er ódýrara að
kaupa 5 potta af mjólk í Mosfellssveit
en 9 potta í Olafsvík. Eiginlega er ekki
ástæöa til þess að fara meö samanburö
af þessu tæi út fyrir sín hreppamörk.
Orkunotkun og
orsakir eyðsiu
Við þetta má bæta að þótt ekki séu
fyrir hendi nægar upplýsingar um við-
komandi heimili má fullyrða að „kunn-
inginn í Mosfellssveit” er fremur spar-
neytinn á raforku en fréttaritari DV í
Olafsvík hins vegar óvenju eyðslusam-
ur. Hér fylgir listi yfir kostnað viö raf-
orkukaup til heimilisnota, miöað við
meöalorkunotkun víðsvegar á landinu
í ágúst 1982. Miðað er viö 4016 kwh
(kílóvattstunda) notkun á ári sem er
mjög nálægt meðaltali yfir landið. Vilji
menn fræðast frekar um raunverulega
raforkunotkun landsmanna má visa í
skýrslu vinnuhóps um orkusparnað í
hitun húsa sem út kom hjá Orkustofn-
unífyrra.
(Könnun á orkunotkun nýlegra ein-
býlishúsa. Áfangaskýrsla 2.
0S82001/VOD01, Reykjavík janúar
1982).
Taflal
Rafveitur
Kostnaður viö rafmagnsnotkun til
heimila miðað viö 4.016 kwh órs-
notkun ó verði i ógúst 1982.
RH/sg Kostn. við 4016 kwh/ári á varöi i
Taia íbúa ágúst 1982
1981-12-01 kr.
Reykjavík 110.056 5.783
Hafnarfjörður 13.307 6.594
Vatnsleysa 588 7.684
Njarðvík 2.060 7.684
Keflavík 6.666 7.677
Garður 985 7.677
Sandgerði 1.162 7.599
Grindavík 1.966 7.602
Eyrarbakki 551 6.357
Stokksevri 493 6.357
Selfoss 3.453 6.964
Hveragerði 1.254 6.357
Vestmannaeyjar 4.752 6.784
Akranes 5.267 6.301
Borgarnes 1.655 6.781
Orkubú Vestfjarða 10.357 6.756
Sauðárkrókur 2.221 6.667
Siglufjörður 2.066 6.064
Akureyri 13.605 6.201
Húsavík 2.446 7.454
Reyðarfjörður 685 6.181
Rafm.v. ríkisins 45.719 7.203
Alls 231.254
Ath.:
704 ibúar fá rafmagn beint frá virkjunum
eða frá einkaveitum.
Ef fólki finnst orkureikningurinn hár
er rétt aö athuga fyrst raunverulega
orkunotkun og skýringar á henni áöur
en þaö gerir málið aö forsíöuefni blaöa.
I yfirliti DV kemur fram að kostnaður
fólks vegna raforku til heimilisnota er
mjög mismunandi. Ástæöur þess eru
þó líkast til fyrst og fremst mismun-
andi aöstæður, svo sem fjölskyldu-
stærð, tækjaeign fjölskyldunnar og
mismunandi notkunarvenjur. Eins og
áður hefur komið fram er mismunur á
raforkuverði til heimilisnota í hæsta
lagi 33%. Ef munurinn er umtalsvert
meiri og öðru jöfnu, er eölilegt að
neytendur athugi sinn gang og kanni
hvort ekki megi draga úr orkunotkun
með bættum orkuvenjum og sparnaöi.
Þaö spillir hins vegar góöum málstað
þegar svo villandi upplýsingar eru
birtar sem í DV 4. febrúar sl.
Upphitun
Nú skal rætt um það sem skv. yfir-
fyrirsögn „Misdýrt að orna sér” virð-
ist hafa átt að veröa aöalefni greinar
DV 4. febr. sl„ þ.e. upphitunarkostnað
íbúðarhúsnæöis. I fyrirsögn er þvi
slegið föstu aö: „Menn á Þórshöfn
borgi 15 sinnum meira en Reykvíking-
ar” fyrir húshitun. I greininni er síðan
vikið nánar að þessu:
Þórshöfn
Þar fást tölur sem talandi er um.
Maður sem á 140 fermetra hús borgaði
hvorki meira né minna en 60 þúsund í
olíu til að hita upp á síöasta ári. Þótti
honum sá olíustyrkur sem hann fékk á
móti þessu svo hverfandi aö ekki tæki
því aö nefna hann. Til þess aö athuga
hvort þessi upphæö stæöist á fleiri stöö-
um haföi fréttaritarinn okkar, Aðal-
björn Arngrímsson, samband viö
annan mann sem átti hús svipaörar
stæröar. Hann greiddi svipaöa upp-
hæö.
Sum hús á Þórshöfn eru rafkynt. Er
það mun ódýrara. Þannig greiddi
Aöalbjörn sjálfur 26 þúsund krónur
fyrir rafhitun á 70 fermetra íbúö (Und-
irstrikun SGT) sinni á síðasta ári.
Margir þeir sem eru meö svipaðar
íbúðir borguöu hins vegar talsvert
meira.
Viö skulum nú athuga þessar tölur
nánar. Svo vill til að fyrir liggja upp-
lýsingar um orkunotkun til hitunar á
Raufarhöfn og er eölilegt að nota þær
til viðmiðunar viö þessar tölur frá
Þórshöfn. I sérstakri könnun, sem unn-
in var á vegum Orkustofnunar og
Rannsóknarstofnunar byggingariðn-
aöarins 79-’80, var gerö úttekt á 63 hús-
um á Raufarhöfn varöandi orkunotkun
og gerö. Húsin voru misgömul, það
elsta frá því fyrir 1920 en þau yngstu
ný eða nýleg. Upplýsingar fengust um
orkunotkun 43 húsa. Af þeim notuðu 14
olíu til hitunar, 4 voru meö túpuhitun
(rafhitun meö túpu) og 25 voru hituö
meö rafmagnsþilofnum. I þeim húsum
sem hituö voru meö olíu var meöal-
notkun í lítrum á hvern rúmmetra húss
(og er þá miöað við stærðir í fasteigna-
mati) 18,lláári. (18,11/m^faár).
Minnsta olíunotkun var 13—151/m’fa
ár en mest 22—24 1/mía á ári. Ef
miðað er viö hús sömu stærðar og rætt
er um í greininni í DV þ.e. 140 fermetr-
ar og meöaleyðslu ætti notkunin að
vera u.þ.b. 8150 lítrar af olíu á ári.
Verö á olíu er nú, þ.e. um mánaðamót
jan.-febr. ’83, 7,05 kr. og ef gert er ráö
fyrir aö meðalverö 1982 hafi verið 4,50
kr., verður olíukostnaöurinn í þessu
dæmi kr. 36.200.
Viö þetta er ýmsu aö bæta. Notkunin
18,1 l/m3fa á ári er miklu meira en
hægt er að ná meö góöri aðgæslu í ný-
legum húsum og mun meiri en lands-
meðaltal. Raunar kemur fram í marg-
nefndri grein aö „lesandi í Hnífsdal”
greiddi þó ekki nema tæpar 12000 krón-
ur fyrir olíu á síðasta ári.
Engar upplýsingar fylgja þó um hús-
næöiö eöa aðra hagi svo ekki er hægt að
nota þessa tölu í neinum reikningum.
Sé hins vegar miöaö viö eyðsluna 13
1/rrifa á ári, sem er líkast til nálægt
meöaleyðslu á landinu, og reiknað eins
og fyrr meö olíuverðinu 4,50 á lítrann
verður olíukostnaðurinn ríflega 26.000
kr. Miklar líkur benda þó til þess að
þetta geti veriö enn lægra. Sér nú hver
maöur aö það er fullkomlega óeðlilegt
að eyða 60.000 kr. í upphitun á húsi af
þessari stærö.
Hver er munurinn?
Hér hefur veriö drepiö á þaö helsta
sem athugavert er í margnefndri
grein. Margir kynnu aö ætla aö það
væri markmið þess sem þessar
athugasemdir ritar aö gera lítið úr
þeim mismun sem er á húshitunar-
kostnaöi fólks. Svc er alls ekki. Þar er
verulegur munur á kjörum lands-
manna. Sést þaö best á þeirri töflu frá
Orkustofnun sem hér fylgir með og
sýnir hitunarkostnað um land allt,
bæöi hjá þeim sem njóta hitaveitu og
þeim sem hita hús sín meö rafmagni
eða olíu. Taflan er frá 1. desember sl.
en skýrir sig aö öðru leyti sjálf.
Forsendur: 1) 400 m3 hús og 4 íbúar 2)
Orkunotkun a) Heitt vatn 84
kwh/m3/ári, 20 W/m3, b)Rafmagn 84
kwh/mVári, 9 kw/hús. c( Olía 13
l/m3/ári, 65% ársmeöalnýtni. 3) Raf-
orkukostnaður og fastur viöhalds-
kostnaður viö olíukyndingu er áætlað-
ur: 750 kr/hús. 4) Olíustyrkur 4ra
manna fjölskyldu: 6.440 kr/ári. Miöað
við að olíukynd. að frádr. olíustyrk sé
10% dýrari en rafhitun hjá RARIK,
Miðaö viö olíuverð 6,20 kr/1.
Með engu móti má þó rugla öörum
kostnaði saman við hitunarkostnað. Þá