Dagblaðið Vísir - DV - 22.02.1983, Blaðsíða 10

10
Útlönd
Útlönd
DV. ÞRIÐJUDAGUR 22. FEBRUAR1983.
Útlönd
Útlönd
Blóðugar
trúarerjur
i Assam
Þessar konur standa viO brunarústir þess sem eitt sinn var heimiliþeirra
i einu smáþorpanna i Assam. Enginn hefur verið óhultur fyrir flokkum
öfgasinna sem fara um myrðandiog brennandi.
Blóðbaðiö í Assam-fylki í norð-
austurhluta Indlands um helgina
með öllum mannvígunum vikurnar
tvær á undan ber að eins og loka-
sprengingu í langtíma trúarbragða-
og kynþáttaerjum íbúa þessa frjó-
sama dals, sem áin Brahmaputra
rennureftir.
Kveikjan að sprengingunni voru
kosningarnar, sem boðaðar voru í
samfélagi, er klofið hefur verið milli
innfæddra og aöfluttra, hindúa og
múslima, og eilífar erjur hafa
sprottið út af.
Sáttatiiraunir
til ónýtis
Það hefur engu breytt hverjir setið
hafa á ráöherrastólunum í Nýju
Delhí. Allar tilraunir til þess aö
vinna bug á andúð Assam-búa á
stöðugum straumi „útlendra inn-
flytjenda”, eins og þeir kalla
aðflutta, þótt þeir séu ekki lengra að
komnir en frá öðrum hlutum Ind-
lands, hafa reynst árangurslausar.
En það er fyrst núna í forsætisráð-
herratíð Indíru Gandhí, sem blóðiö
tekur að renna í svo stríðum
straumum.
Indíra boöaði til kosninganna
þvert gegn yfirlýsingum samtaka
öfgasinnaöra Assambúa. Þeir aftur
á móti hótuðu því að sniöganga
atkvæöagreiðsluna og spilla henni
með öllum tiltækum ráðum. Hefur
komið á daginn aö þeir eru ekki
vandir að ráðum og fjöldamorð á
gamalmennum, konum og börnum
eru meðal þess sem þeir skirrast
ekki viö.
Margir sundurleitir hópar
Það sem byrjaði á einföldum
ágreiningi milli Delhístjórnarinnar,
sem var ráðin í aö láta kosningamar
fara fram, og herskárra heima-
manna, sem voru andvígir því að
aðfluttir væru kjörgengir eöa hefðu
kosningarétt, braust fyrst út í óeirðum
og hefur snúist yfir í trúarvíg. At-
burðirnir á föstudaginn, þegar aö
minnsta kosti 500 múhameðstrúar-
innflytjendum var berum orðum
sagt slátrað á hryllilegasta hátt,
voru hápunktur þeirrai-heiftaröldu
sem reis í Assam. önnur atvik hafa
verið eins og smáárekstrar og
skærur í viðmiðun við það, þótt leitt
hafi til þess að á annað hundrað
manna hafi fallið i valinn síöustu
vikurnar.
Raunar er of mikii einföldun að
kalla að þama eigist við tvær fylk-
ingar, aðfluttir múslimar og
hindúar. Þama em ættbálkar í fjöll-
unum, sem fjandsamlegir em öðrum
Assam-búum, hvort sem þeir eru
hindúar eöa múslimar. Þeir hafa
lengi alið á kröfum um afmörkun
eigin lands með sjálfstjóm aðskil-
inni frá Nýju Delhí. Hindúar á lág-
lendinu hafa amast viö yfirtroöningi
ættbálka þessara í skóglendi dalsins,
en báðum þessum aöilum hefur síðan
vaxið í augum stöðugur straumur
múslima inn í fylkið úr öömm lands-
hlutum. Þeir síðasttöldu hafa í land-
þrengslunum möst inn á svæði,
sem áður vom talin f ullnumið land.
I þessum verstu kosningaóeirðum
sem sögur fara af á Indlandi síðan
þaö hlaut sjálfstæði hafa ófáir látið
lífið fyrir hendi lögreglumanna, sem
gripiö hafa oftsinnis til skotvopna til
þess að verja hendur sínar eða fram-
bjóðendur, þegar trylltur múgur
hefur sótt að þeim. Einn frambjóð-
enda Kongressflokks Indíra var
drepinn á framboðsfundi af sh'kum
skríi.
Assambúar, sem andvígir eru
aðfluttum, krefjast þess að um 3,5
milljónir manna, sem þeir segja
ólöglega innflytjendur, verði fluttar
nauðungarflutningum úr fylkinu og
landnám þeirra upprætt. Stjórnvöld
segja að fjöldi ólöglegra innflytjenda
sé nær einni milljón en þrem.
Byrjuðu um
aldamót
Það eru einkum múslimar frá
Bengali, sem eru skotspónn Assama.
Allt frá því um aldamót hafa þeir
flækst yfir landamærin inn í Assam,
en eftir 1971 jókst straumurinn. Það
var eftir Pakistanstríðið, þegar
Bangladesh varð til úr Austur-
Pakistan og miUjónir flóttamanna
tóku sig upp þaðan.
Málefni innflytjenda hafa verið hin
viðkvæmustu allar götur frá byrjun
aldarinnar, er hinir bresku yfirráð-
endur Indlands fluttu inn Bengala til
starfa sem ritara, garöyrkjumenn og
þjóna og einnig bengalska smá-
bændur til þess að yrkja landiö. Á
þeim tímum voru Assamar mikið
friðsemdarfólk, sem tók lífinu með
heimspekilegri ró og lét helst
hverjum degi nægja sína þjáningu.
Þekkt varorðatiltækiþeirra: „Lahe,
Lahe!” — sem þýðir „rólega,
rólega!” Bretarnir töldu þá ónytj-
unga og fluttu því inn starfskraft frá
Bengal og öðrum stöðum. —
Assamar þóttu gestrisnir og tóku
fyrstu innflytjendunum vel, en síðar
vaknaði hjá þeim tortryggni, öfund
og loks hatur vegna þess forgangs
sem Bengalar hlutu í fylkisstjórninni
og viö atvinnuráðningar.
Assömum fannst
þeir hjásettir
1931 skrifaði breskur starfsmaður
manntal á þessum slóðum: „Það er
raunaleg framtíðarsýn, en engan
veginn útilokuð að eftir önnur þrjátíu
ár kann Sibsawarhéraðið að veröa
eini hluti Assam þar sem Assömum
getur fundist þeir heima hjá sér.”
Og Assamar töldu sig einmitt
mundu missa raunveruleg pólitísk
ítök í fylkinu ef kosningar yrðu
haldnar meö því sniði sem ráðgert
var. Með því að atkvæði innflytj-
endafjöldansmundu kaffæra þeirra.
Ungmennasamtök og ýmsir póh-
tískir hópar hóf u 1979 baráttuna fyrir
því að þeim sem f lust heföu til Assam
án tilskihnna leyfa yröi vísað burt úr
fylkinu. Á þrem áram létu á fjórða
hundraö manns lífið í róstum vegna
þeirrar baráttu, illur fyrirboði ótíð-
indanna í síðustu viku.
Kosningum
ekki f restað
Gandhí boðaði tU kosninganna
eftir að slitnað hafði upp úr
viðræðum stjómar hennar við öfga-
sinnáða Assama í síðasta mánuöi.
Stjómin var fús til þess að flytja burt
þá innflytjendur, sem komið hafa
eftir 1971, en lengra aftur vildi hún
ekki fara, né heldur sUta sundur
fjölskyldur, sem henni þótti
ómannúðlegt. Indíra taldi sig ekki
geta frestað kosningunum, því að
þegar hefur Uðið heilt ár, þar sem
fylkinu hefur verið stjórnað með
tilskipunum bráðabirgðastjórnar.
Yfir sjötíu þúsund manna lögreglu-
og herUði var stefnt tU löggæslu í
Assam fyrir kosningarnar, en þaö
var að mestu leyti bundiö við eftirUt
á kjörstöðum á meðan borist var á
banaspjótum úti í smáþorpunum í
dreifbýlinu.
Stöðugt á
hælum stríðs-
glæpamanna
Þegar stríðsglæpamaður nasista
er sóttur til saka gerist það ekki eins
og hendi sé veifað. Það verður að
leita hann uppi, bera á hann óve-
fengjanleg kennsl, sem krefst
kannski njósna um langan tíma.
Loks verður að handtaka hann og fá
hann framseldan, eða ræna honum.
Það er langt og mikiö mas og ein-
stöku menn hafa helgað aUt ævistarf
sitt slíkri eftirleit.
Einna frægastur þeirra er Simon
Wiesenthal, sem miðstöð hefur í Vín.
Hann var sjálfur einn þeirra gyðinga
sem lentu í útrýmingarbúðum nas-
ista. Síðustu 38 ár hefur hann helgað
sig því að elta uppi og fletta ofan af
fyrrverandi nasistum. Með aðstoð
sjálfboðaliöa um heim allan segist
hann hafa dregið 1100 nasista á fund
réttvísinnar, þótt þeir hafi ekki allir
verið dæmdir.
Eitt frægasta afrek hans var þegar
hann lét handtaka Fraz Stangl, yfir-
mann útrýmingarbúöanna í Tre-
blinka. Erfiðasta viðfangsefni hans
hefur verið að leita uppi mannínn
sem handtók Onnu Frank, er heims-
fræg varð eftir dauða sinn vegna
dagbókarinnar.
Frjáls peningaframlög standa
undir rekstri eftirleitar Wiesenthals.
Mestu hindrunina segir hann vera
synjun a-evrópskra yfirvalda á leyfi
til þess að grúska í skjalasöfnum
þeirra og tregðu Interpol til sam-
starfs í eltingaleik við nasista. Inter-
pol segir pólitíska glæpi ekki vera í
sínum verkahring.
Tuvia Friedman, sem starfar í
Haifa á vegum Israelsstjórnar, að-
stoöaöi við aö koma 2 þúsund nasist-
um í Gdansk í hendur réttvísinni í
Beate Kiarsfeid feróaðist ein til
Bóliviu til þess að hafa upp á
Kiaus Barbie.
Adolf Eichmann við réttarhöid i ísrael.
stríðslok. Síöar flutti hann frá Pól-
landi til Vínar þar sem hann vann að
því að finna fyrrverandi gestapó- og
SS-foringja sem fóru huldu höfði í
Austurríki og Þýskalandi. Fyrir
hans tilstuðlan náðust 250. Hann
flutti til Israel og mun vera sá sem
leiddi ísraelsku leyniþjónustuna á
slóö Adolfs Eichmanns, „Slátrarans
frá Ungverjalandi”, þar sem hann
var í felum í Argentínu.
Serge og Beate Klarsfeld, Parísar-
hjónin sem flettu ofan af Klaus
Barbie, eru til þess að gera nýliðar í
þessum leitum. Þau byrjuðu kring-
um 1965. Serge Klarsfeld er forseti
samtaka afkomenda franskra gyð-
inga, sem fluttir voru í eyðingar-
búðir í síðari heimsstyrjöldinni.
Kona hans er þýsk, en ekki gyðingur.
Hún ferðaðist ein til Bólivíu 1971 til
þess að finna og bera kennsl á Klaus
Barbie. Serge fór til Damaskus í júní
síðastliðið sumar þegar Líbanon-
stríðið stóð sem hæst, til þess að
fletta ofan af Alois Brunner, einum
Simon Wiesenthal nasistaveiði-
maður i heimilda-, og gagnasafni
sinu i Vin.
aðstoöarmanna Adolfs Eichmanns,
en hann haföi leitað hælis í Sýrlandi.
Að sögn þeirra sem skil á því
kunna tókst aö minnsta kosti 150 þús-
und nasistum, sem samkvæmt skýr-
greiningu Niirnberg-réttarhaldanna
mundu flokkast undir stríðsglæpa-
menn, aö sleppa í stríðslok. Margir
illræmdustu foringjarnir náðust þó.
Af fjórum valdamestu foringjum
sem sluppu hafa tveir náðst aftur.
Adolf Eichmann (1961 og ’62) og
núna Klaus Barbie. Einn þeirra, dr.
Josef Mengele, stundum kallaöur
„Engill dauðans” vegna hryllilegs
tilraunastarfs síns í Auschwitz-
fangabúöunum, þar sem fangarnir
voru tilraunadýrin, er sagður felast í
afskekktu héraði í Paraguay. Ánnar
er Heinrich Miiller, fyrrum foringi í
Gestapó, sem horfið hefur sporlaust,
en hann er sagöur meistari í aö dul-
búast.