Dagblaðið Vísir - DV - 01.03.1983, Blaðsíða 4

4
DV. ÞRIÐJUDAGUR1. MARS1983.
— borholan að Laugalandi hrundi saman fyrir helgi
Hin nýja hitaveita Rangæinga fer
ekki vel af staö. Hún er orðin vatns-
laus. Þau tvö hundruð hús sem búið er
að tengja viö hana hafa ekki fengið
heitan dropa frá því fyrir helgi.
Sumir húseigendur eiga ennþá
gömlu kyndingartækin. Þeir geta því
hitað upp með olíu eöa rafmagni og
bjargað sér þannig.
Aörir eru ekki svo lánsamir. Þeir
veröa að klæöa sig vel, þétta vel alla
glugga og reyna að útvega sér raf-
magnsofna eöa önnur hitunartæki til
að halda varma í húsakynnum sínum.
Eða hreinlega að f lýja aö heiman.
Borhola hitaveitunnar aö Lauga-
landi í Holtum er óvirk. Það er ástæða
vandræðanna. Taliö er að hún hafi
hrunið saman. Jón Þorgilsson, sveitar-
stjóri á Hellu og formaöur stjórnar
hitaveitunnar, segist hæfilega bjart-
sýnn þegar hann vonast til að hita-
veitan verði komin í samt lag aftur
innan eins mánaðar.
Ekki eru liðnir nema þrír mánuðir
frá því hitaveitan var tekin í notkun.
Framkvæmdir hófust við hana í maí í
fyrra. Um tvö hundruö hús á Hellu,
Hvolsvelli, Rauðalæk og Lyngási hafa
þegar veriö tengd viö hana.
Heita vatnið hefur komið frá borholu
að Laugalandi, sem er um tíu kíló-
metra fyrir norðan kauptúniö Hellu. Sú
hola hefur gefið yfir þrjátíu sekúndu-
lítra af níutiu gráðu heitu vatni.
Borholan er um eitt þúsund metra
djúp. Dæla er í henni á um eitt hundrað
metra dýpi. Síðastliðinn þriðjudag
var dælan sett þrjátíu metrum neöar í
holuna, á um 130 metra dýpi. Með því
var ætlunin að auka rennsli borhol-
unnar en það var komiö niður í um
tuttugu sekúndulítra.
„Holan hefur greinilega ekki þolað
það að dælan var síkkuð,” sagöi Jón
Ögmundsson, starfsmaður hitaveit-
unnar, í samtali við DV.
„Dælan bilaöi á miðvikudag. Viö
skiptum um dælu. Það tók sólarhring.
Þetta var komið aftur í gang á f immtu-
dagskvöld. En á föstudagsmorgun var
greinilega eitthvað dularfullt farið aö
Hjördis Gísladóttir sýnir hitamælinn.
Hitinn var aðeins átta gráður í húsinu í
gær- DV-myndir: Bjamleifur.
Hitamælirinn sýnir 8 stig
- sagði húsmóðir á Hellu, dúðuð ílopapeysu, þegar DV-menn heimsóttu hana
„Hitamælirinn sýnir átta stig,”
sagði Hjördís Gísladóttir, Freyvangi
16 á Hellu, er DV-menn heimsóttu
heimili hennar í gærdag.
Hjördís var vel dúðuð og börnin
hennar einnig, Magnús Öm 8 ára og
Valgerður 5 ára. Öll voru í þykkum
peysum. Hitastigið inni var heldur
ekki nema átta gráður.
„Hitaveitan fór um hádegi á
miðvikudag, kom aftur á fimmtudag
en vatnið var þá ekki nema fimmtíu
gráðu heitt. Þaö hafði lítið að segja.
Frá því á föstudag hefur svo ekkert
heitt vatn runnið,’ ’ sagði H jördís.
Hún og eiginmaður hennar, Gylfi
Garðarsson, gripu til þess ráös að
dvelja hjá ættingjum í Reykjavík yfir
helgina með börnunum. En hvernig
ætla þau að bjarga sér næstu vikurn-
ar?
„Við vorum búin að taka gömlu olíu-
kyndingartækin út. Þau voru í endur-
sölu. En það er ekki búiö að selja þau.
Við ætlum að fá þau aftur.
Það var búið aö klippa á allar leiösl-
ur. Það verður því mikill kostnaður viö
að fá þetta tengt allt saman aftur,”
sagði Hjördis.
DV-menn heimsóttu einnig Sæmund
Ágústsson, Þingskáium 8 á Hellu.
„Eg fékk tvo rafmagnsþilofna lán-
aða. Eg nota einnig gaskúta til aö hita
upp,” sagðiSæmundur.
Hann var búinn að losa sig við olíu-
kyndingartækin enda voru þau nánast
orðin ónýt.
„Þetta verður dýrt. Eg þarf aö fá
fleiri þilofna, þarf líklega aö kaupa
tvo,” sagði Sæmundur. ,,Ef við fáum
fimbulkulda, kannski tólf stiga frost,
þá er vandi. Ég veit ekki hvernig
leiðslurnarfæru,” sagðihann.
Þau Hjördís Gísladóttir og Sæmund-
ur Ágústsson voru bæði óhress meö aö
hafa ekki fengið neinar upplýsingar
um hvað væri að gerast. „Maður hefur
ekkert fengiö að vita. Það hefur enginn
talað viö okkur um þetta. Eg veit ekk-
ert hvenær þetta lagast, kannski eftir
eitt ár,” sagði Hjördís. „Einhver sagði
að þetta stæði kannski yfir í fjóra mán-
uði,” sagðiSæmundur.
Sæmundur gagnrýndi einnig hve
seint yfirvöld hefðu brugðist við. „Dæl-
an var til dæmis ekki tekin upp strax á
laugardag heldur eru þeir að bisa við
þetta í dag,” sagði hann í gær. „Og
hitaveitunefndin hefur ekki ennþá ver-
ið kölluö saman. Það er alveg forkast-
anlegt.
Það veröur aö bora strax til að gera
við holuna,” sagöi Sæmundur.
-KMU.
gerast. Við stöövuðum dæluna. Holan
var þá að byrja að hrynja saman. Um
þrjúleytiö um daginn var eins og holan
hryndi alveg saman,” sagði Jón
Ögmundsson.
Sérfræðingar frá Orkustofnun fóru
austur í morgun til að kanna borhol-
una. Líklegt er að bor verði fenginn
fljótlega, jafnvel í þessari viku, til að
lagfæra holuna eða jafnvel bora nýja.
-KMU.
Að Laugalandi í Holtum voru þeir Guð geir Olason, Arni Magnússon, Elnar
Ólafsson og Jón Ögmundsson, sem sjást á myndmni að hífa upp 127 metra
af dælurörum úr borholunni. Þar unnu einnig Sigurður Jónasson og Yngvi
Þorsteinsson.
RANGÆINGAR
ÁN HITAVEITU
NÆSTU VIKUR
Svo mælir Svarthöfði_________Svo mælir Svarthöfði_________ Svo mælir Svarthöfði
———■—■■ ■■ i ' . '™ m
Bændur uppgötva neytendur
Þau fáheyrðu tíðindi hafa gerst, aö
Grænmetisverslun landbúnaðarins
hyggst gefa almenningi kost á að
kaupa ætar kartöflur til jafns við
óætar. Fram til þessa hefur fólk
orðið að sætta sig við að kaupa einn
flokk af kartöflum út úr búð og hend-
ing hefur ráðið hversu mikið hefur
verið nothæft í hverjum poka. Nú
hafa þau boð hins vegar verið látin út
ganga, að innan skamms verði til
sölu þrír flokkar kartaflna í smekk-
legum eins kílóa pakkningum. Þetta
eru líklega mestu framfarir sem um
getur í áratuga sögu Grænmetis-
verslunar landbúnaðarins og menn
vita hreinlega ekki hvaðan á þá
stendur veðríð.
Fram til þessa hefur þaö verið
mottó Grænmetisverslunar, að al-
menningur skuli veskú kaupa það
sem að honum er rétt hverju sinni.
Skiptir þá engu hvort um er að ræða
innflutt svínafóður frá Póllandi, sem
selt hefur veriö undir nafninu
kartöflur hér, eða smælki að austan
á stærð við krækiber. Annaðhvort
kaupiði þetta fullu verði og étiö eða
þið fáið ekki neitt, hafa þeir í Græn-
metinu sagt, meðan fólk hafði nennu
til aö kvarta.
Samkvæmt frétt, sem birtist í
Tímanum um síðustu helgi, bafa
kartöflubændur í Árnessýslu gert þá
merku uppgötvun, að sjálfsagt sé að
neytendur hafi valfrelsi og geti valið
um afbrigði og mismunandi stærðar-
flokka af kartöflum. Einnig kemur
fram, að nú séu garðyrkjubændur
því fylgjandi að auka fjölbreytni í
framboði grænmetis og garðávaxta.
Hér eru greinilega að gerast undur
og stórmerki hjá bændum og má
segja að betra sé seint en aldrei.
Ekki er mjög langt síðan ófínt þótti
að neyta grænmetis á Islandi.
Grænmetisætur voru flestar taldar
tengjast Náttúrulækningafélaginu
en á það var litið svipuðum augum
og aðra sértrúarsöfnuði. Þeir sem
aðhylltust kennmgar manna í
Náttúrulækningafélaginu voru
sagðir éta hráan lauk í flest mál,
gras af túnum, auk þess sem þeir
borðuðu súrmjólk sem þá þótti
óbrigðult merki geggjunar. Venju-
legt fólk átti að borða feitt kjöt og
drekka bleksterkt kaffi daginn út og
daginn inn ef það vildi halda heilsu.
Ávextir þóttu af hinu illa og því
reyndist nær ókleift að fá
innflutningsleyfi fyrir eplum eöa
öðrum ávöxtum á tímum hafta. í
mesta lagi mátti flytja inn nokkur
kíló handa börnum og sjúklingum
fyrir jól. Og lengi vel var einka-
aðilum stranglega bannað að flytja
inn nema mjög takmarkað af
þessum óþverra sem yfirvöld töldu
ávextina vcra.
Þessi hugsunarháttur hefur veríð
furðu lifseigur hjá einokunarsinnum
í landbúnaðarkerfinu. Það er engu
líkara en menn hafi talið innflutning
á ætum kartöflum, grænmeti og
ávöxtum stefnt gegn kindakjötinu
sem hefur átt að sinna matarþörf
landsmanna ásamt trosinu. Meðan
aðrar þjóðir hafa áratugum saman
lagt mikið upp úr hollustu grænmetis
og ýmissa ávaxta hafa hinir og
þessir búrar hérlendis barist leynt og
ljóst gegn því að við tækjum upp
svipaðar neysluvenjur. Allar ábend-
ingar um hollustu garðávaxta voru
flokkaðar undir hreinar bábiljur. Á
þessu hefur hins vegar orðið gjör-
breyting og loksins ætla nokkrir
forystumenn bænda að drattast til að
reka af sér slyðruorðið og fara að
veita þjónustu í sölu grænmetis og
garðávaxta. Það var svo sannarlega
tími til kominn. Þrátt fyrir háværar
kvartanir og kröfur um úrbætur hafa
garöyrkjubændur með Grænmetis-
verslun landbúnaðarins i broddi fylk-
ingar þumbast við og hvorki fram-
leitt né selt annað en það sem þeim
hefur dottið í hug hverju sinni.
Neytandinn hefur ekki veríð spurður
álits og hann talinn réttlaus. Ei
áframhaldandi fækkun sauðfjár gæti
opnað augu bændasamtakanna fyrir
fleiri aukabúgremum en kaninu- og
refarækt, til dæmis garðrækt, þá er
um að gera að skera niður sem óðast.
Svarthöfði.