Dagblaðið Vísir - DV - 27.02.1984, Blaðsíða 12

12
DV. MÁNUDAGUR 27. FEBRUAR1984.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖROUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aðstoðarritstjóri: HAUKUR HELGASON.
Fréttastjórar: JÓNAS HAR ALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 86611. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI 11. SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 86611.
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: HILMIR HF„ SÍÐUMÚLA 12. Prentun:
Árvakur hf„ Skeifunni 19.
Áskriftarverð á mánuði 250 kr. Verð i lausasölu 22 kr.
Helgarblað25kr.
Afstaða Alberts
Albert Guðmundsson fjármálaráðherra hefur væntan-
lega komizt að þeirri niðurstöðu, þrátt fyrir tvíræðar yfir-
lýsingar, að ekki sé rökrétt, að ríkisstjórnin fari frá og
efnt verði til kosninga, þótt „rammi” stjórnarinnar hafi
verið sprengdur í kjarasamningunum.
Rammi ríkisstjórnarinnar gekk út á, að launahækkan-
ir yrðu ekki umfram fjögur prósent á árinu sem heild.
Þegar þeirri launahækkun, sem um samdist milli Alþýðu-
sambands og Vinnuveitendasambands, er dreift á árið
allt koma út tæplega þrjú prósent meira en þetta.
Albert Guðmundsson lét fyrir nokkrum vikum frá sér
fara mjög ákveðnar yfirlýsingar um, að ríkisstjórnin ætti
að fara frá og efnt skyldi til kosninga,yrði ramminn
sprengdur. Nú hefur það orðið. Hann var erlendis, þegar
samningurinn var gerður, og aðrir ráðherrar ákváðu, að
fallast á þær niðurstöður og gefa fyrirheit um yfir þrjú
hundruð milljóna ríkisstuðning við þá, sem kröppust hafa
kjörin.
Við heimkomuna lýsti f jármálaráðherra því fyrst yfir,
að hann gæti naumast boðið opinberum starfsmönnum
jafnmiklar hækkanir og alþýðusambandsmenn höfðu
samið um. Hann breytti þeirri stefnu fljótlega.
Rétt var hjá ríkisstjórninni að segja frá ákveðnum
„ramma”, sem æskilegt væri, að kjarasamningar miðuð-
ust við. Nauðsynlegt var að útskýra þær hættur, sem
efnahag þjóðarinnar stafaði af því, að launahækkanir
yrðu meiri en þetta.
En sveigjanleiki er einnig nauðsynlegur.
Eftir mikla kjaraskerðingu var ekki unnt að búast við,
að launahækkanir á árinu yrðu aðeins f jögur prósent.
I stað þess að harma samninginn, verður að horfa til
þess, að hann er í aöalatriðum hófsamlegur. Samningur-
inn stofnar efnahagnum ekki í hættu, eins og vel hefði get-
að orðið raunin. Kjarasamningurinn sýnir, að samninga-
menn Alþýðusambandsins hafa gert sér góða grein fyrir
því, hve fánýtt var fyrir launþega að seilast lengra og
hrinda verðbólguskriðu af stað.
Samningurinn er góður í ljósi þess, að í verkalýðs-
hreyfingunni eru margir, sem hefðu viljað ganga lengra
án tillits til þjóðarhags og bíða jafnvel enn færis að stofna
til vinnudeilna. Samningurinn er hagstæður, þegar skoð-
að er, að helzta forystulið Alþýðubandalagsins hamaðist
gegn honum en vildi grípa tækifærið til að klekkja á ríkis-
stjórninni.
Við samningsgerðina kom fram, að ekki var unnt að
bæta kjör hinna tekjulægstu án þess að ríkisstjórnin byði
fram stuðning þeim til handa, eins og gert var. Fjármála-
ráðherra á að sjálfsögðu þá kröfu á hendur samráðherra
sinna, að þeir bregði nú ekki fæti fyrir tilraunir til að f jár-
magna þær aðgerðir án þess að auka hallann á ríkissjóði.
Það mætti gera á einfaldan hátt með samsvarandi
minnkun niðurgreiðslna og/eða útflutningsuppbóta á
landbúnaðarafurðir.
Albert Guðmundsson á heiður skilinn fyrir aðhald að
ríkisrekstrinum eftir því sem honum hefur verið fært.
Menn skilja áhyggjur hans af þróun mála. Fyrir samn-
inga stefndi í að minnsta kosti 400 milljóna króna halla á
fjárlögum. yfirstandandi árs eftir mikinn halia í fyrra.
Miklu skiptir fyrir framvindu mála, að f jármálaráðherra
haldi áfram utan um hlutina.
Haukur Helgason.
ORKUVERÐÁ
VESTTJÖRÐUM
Aö undanfömu hafa birst í blaöinu
greinar og fréttir um hátt orkuverð á
Vestfjörðum og víðar. Vissulega er
orkuverðið hátt og tekur allt of
stóran hluta af ráðstöfunartekjum
fólks, á þaö skal engin dul dregin.
Hins vegar hafa í þessum skrifum
komið fram mjög villandi
upplýsingar þar sem orkukostnaður
heimila er talinn margfaldur miðað
við þaö sem raunverulega gerist.
(13.000 kr. á mánuði alla tólf mánuði
ársins.)
Það er engum greiöi geröur að
telja þennan kostnað miklum mun
hærri en hann er, nógu hár er hann
samt. Eg mun því hér á eftir reyna
að draga fram nokkrar staðreyndir í
því skyni að raunhæfari mynd fáist
af því hver orkukostnaðurinn í raun
og veru er.
KRISTJÁN
HARALDSSON
ORKUBÚSSTJÓRI,
VESTFJÖRÐUM.
Orkubú Vestfjaröa og Fjóröungs-
samband Vestfirðinga hafa nú í
sameiningu ákveðið að gera úttekt á
orkunotkun allra íbúðarhúsa sem
kaupa orku af O.V. og mun síöan
verða haft samband viö þá hús-
eigendur þar sem orkunotkun er
talin óeðlilega mikil. Þessi könnun er
viöamikil og tekur langan tíma og
vinna viö hana er rétt nýhafin. Þó get
ég nefnt dæmi úr henni frá Þingeyri.
Þar eru samkvæmt niðurstöðum
athugunarinnar 47 íbúöarhús, af 116
sem könnunin tók til, með óeðlilega
mikla orkunotkun, þ.e.a.s. yfir 100
kílóvattstundir til upphitunar á
hverjum rúmmetra (skv. fasteigna-
mati) yfiráriö.
Þaö er trú mín aö meö bættri
einangrun húsa og breyttum og betri
notkunarvenjum megi ná fram 15—
20% sparnaði í orkunotkun en það
þýðir fyrir alla Vestfirði um 15—20
milljón króna sparnaðá ári.
Orkunotkun
Orkunotkun til húsahitunar ræðst
af mörgum ólíkum þáttum.
Orkuþörfin ræöst að miklu leyti af
stærð hússins, en annar ráöandi
þáttur er útihitastig og er
orkunotkunin mest yfir köldustu
mánuðina, þ.e. desember, janúar og
febrúar, og getur hún þá orðiö þre-
föld miðað við hlýjasta sumar-
mánuð. (Sjá mynd.)
Staðsetning húsanna hefur einnig
áhrif á orkunotkunina. Hús á Norður-
landi þarf meiri orku til upphitunar
en sams konar hús á Suðurlandi og
jafnframt þarf meiri orku til aö hita
hús sem stendur þar sem áveðra-
samt er en hús sem stendur í skjóli.
Byggingarlag húsanna hefur áhrif
náttúruöflin svo og stærð og
byggingarlag hússins miklu.
En víkjum nú að þeim þætti
orkunotkunarinnar þar sem hús-
eigandi og/eða húsráöandi getur
ráðiðmiklu um.
Notkunarvenjur íbúa húsanna eru
mjög mismunandi og þekki ég dæmi
um tvö hús sem byggð eru eftir sömu
teikningu af sama byggingaraðila og
standa nánast hlið við hlið.
Orkunotkun til upphitunar í öðru hús-
inu er 60% hærri en í hinu. Meö góðri
stýringu á hitastigi inni í húsunum og
hóflegri notkun á heitu vatni er í
mörgum tilfellum hægt að ná fram
verulegum orkuspamaði.
Einangrun húsa er mjög mismun-
Gjaldskrá
Gjaldskrá orkufyrirtækja segir til
um hvert verð er á hverri seldri
orkueiningu (kílóvattstund). Hár
orkureikningur þarf því ekki að þýöa
að orkuverðið sé hátt heldur gæti
skýringar verið í því að leita að orku-
notkunin sé mikil.
Þó mikið hafi verið skrifað um hátt
orkuverð á Vestfjörðum eru gjald-
skrár Orkubús Vestfjarða langt frá
því að vera þær hæstu sem í gildi eru
og eru hér á eftir nefnd dæmi þar
um.
Heimilisnotkun (miðað við 4000
á orkunotkunina og ræðst hún af hlut- falli útveggjaflata og þakflatar á móti rúmmáli hússins. Orkunotkun í andi og fer nokkuö eftir aldri húsa og eru eldri húsin yfirleitt verr einangruö en þau sem nýrri eru. Illa kwháári): kr /kwh
fjölbýlishúsum er því minni en í einangrað hús notar meiri orku en Akureyri 3,26
einbýlishúsum, miðaö við sama rúm- vel einangrað hús. Með bættri Reykjavík 3,46
málhúsnæðis. einangrun húss síns gæti margur OrkubúVestfjaröa 4,32
Húseigandi getur litlu ráðið um húseigandinn dregið verulega úr Rarik 4,32
framangreinda þætti, þar ráða orkunotkun hússins. Keflavík 4,85
Rikir atvinnu-
frelsi á íslandi?
Samkvæmt stjórnarskrá Islands
skal sérhverjum þegn tryggt atvinnu-
frelsi. I 69. grein segir svo: „Engin
bönd má leggja á atvinnufrelsi manna,
nema almenningsheill krefji, enda
þarf lagaboðtil.”
Er þessi mikilvæga grein í heiðri
höfð á Islandi í dag? Eg hefi uppi efa-
semdir um það, miðaö við þann hafsjó
laga og reglugerða sem í gildi eru og í
mjög veikamiklum atriðum banna alla
starfsemi nema LEYFI sé veitt. Nú er
svo komiö í allri starfsemi land-
búnaðarins að leyfi þarf til að hefja
búrekstur. Sama er að dynja yfir
sjávarútveginn og í miklum mun öfga-
fyllri stíl. Sem sagt, eftir ellefu
hundruð ára búsetu í landinu, þar sem
menn áður lögðu sig fram við að
bjarga sér og sínum til lands og sjávar,
er nú svo komið aö „kerfiskarlar” gefa
út fyrirskipanir um hvaöeina sem þú,
lesandi góður, mátt gera. Slíkur ara-
grúi reglugerða til hindrana og tak-
markana eöa leyfisútgáfu er í gildi aö
jafnvel er ekki lengur unnt að birta
JÓN ÁRMANN
HÉÐINSSON
FYRRVERANDI
ALÞINGISMAÐUR.
lista um þetta með frumvörpum sem
þó fjalla um grundvallaratvinnugrein
landsmanna (sbr. frv. um ríkismat
sjávarafurða).
Réttmætt er að setja rammalög um
atvinnustarfsemi en hitt orkar mjög
tvímælis að mínu mati að reyra allt í
útgáfu leyfakerfis og því síður er það
réttlætanlegt að veita ráðherrum
sívaxandi möguleika til útgafu
reglugerða. Reynslan sýnir að það er
mjög óheppilegt og hafa oft orðið leið
mistök og menn lent í vandræðum þess
vegna. Eða hvernig eiga menn úti um
allt land að hafa möguleika á að
fylg jast með öllu því reglugeröaflóði er
tröllríður stjórnkerfinu nú til dags og
nær eingöngu er til þess að leggja
hömlur á athafnafrelsi manna eöa
starfsemi? Fjöldi hagdeilda eöa hag-
stofnana er í landinu og fjalla þær sitt á
hvað um sömu tölur og gefa út mis-
munandi niðurstöðu, svo undarlegt
sem það nú er. Mætti því ætla aö góðar
og gagnlegar upplýsingar væru til um
hvaö æskilegt væri að aðhafast á