Dagblaðið Vísir - DV - 25.03.1985, Blaðsíða 12

12
DV. MÁNUDAGUR 25. MARS1985.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
stiórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖROUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aðstoóarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON.
Fréttastjórar: JÓNAS HAR ALDSSON ogÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON. •
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 686611. Auglýsingar: SÍDUMÚLA 33. SÍMI ,
27022.
Algroiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI 11. SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 686611.
Setning, umbrot, mynda-og plötugerð: HILMIR HF„ SÍÐUMÚLA 12.
Prentun: Árvakur hf.
Áskrif tarverð 6 mánuöi 330 kr. Verfl f lausasölu 30 kr. Helgarblað 36 kr. t
Nýjar húsnæðistillögur
Þorsteinn Pálsson, formaður Sjálfstæðisflokksins, fékk
nokkra sérfróða flokksmenn til þess fyrir mánuði að vera
sér til ráöuneytis um þann vanda, sem húsnæðislánakerf-
ið stendur frammi fyrir. Vandi húsbyggjenda er eitt
helzta mál þessara daga. Þar ræða menn bæði, hvernig
leysa skuli hinn brýna vanda, sem þúsundir manna
standa frammi fyrir um þessar mundir, og „framtíðar-
músík”, hvernig staðið skuli að málum í lengri framtíð.
Starfshópur sjálfstæöismanna komst að þeirri niður-
stööu um framtíðina, að útlánastefna Byggingarsjóös
ríkisins verði að falla í nýjan farveg, eigi aö takast að
efna loforð um, að húsnæðislánakerfið standi undir
verulegum hluta fjármögnunar viö fyrstu kaup íbúðar-
húsnæðis.
Skapa veröi þeim, er sækja um lán til fyrstu húsnæðis-
kaupa, ótvíræöan forgang umfram aðra láns-
umsækjendur. í annan stað sé brýnt, að horfið verði frá
þeirri útlánastefnu Byggingarsjóðs, að mismuna um-
sækjendum eftir því, hvort sótt er um lán til nýbyggingar
eða til kaupa á eldra húsnæöi.
Starfshópurinn telur nauðsynlegt, eigi þetta að takast,
að draga verulega úr eða taka fyrir lánveitingar til
annarra en þeirra, sem byggja eða kaupa í fyrsta sinn.
Samhliða þessu verði jafnaður sá munur, sem nú er á
fjárhæðum nýbyggingarlána og lána til kaupa á eldra
húsnæði, þó að teknu tilliti til yfirtekinna lána og láns
seljanda. I tillögum í framhaldi af þessu áliti segja sjálf-
stæðismenn, að lán til kaupa á eldri íbúðum skuli hækkuð
í 70 prósent af nýbyggingarlánum.
Stærstur hluti nýbyggingarlána skuli greiddur strax
eftir að fokheldisskýrslu hafi verið skilað.
Sjálfstæðismenn hafa á kjörtímabilinu heitið því, að
„stefnt skuli að” hækkun lána til þeirra, sem byggja eða
kaupa í fyrsta sinn, í 80 prósent af byggingarkostnaði
staöalíbúðar, og veröi lánin til 42ja ára.
Sjálfsagt verður örðugt að ná þessu marki. Mörg rök
má færa til þess, aö þeir skuli fá forgang, sem byggja eða
kaupa húsnæði í fyrsta sinn, eins og segir í tillögum sjálf-
stæðismannanna. Á borði félagsmálaráðherra liggja til-
lögur um skerðingu lána, hafi umsækjandi fengið lán
áður hjá Byggingarsjóði. En varlega verður að fara í
öllum slíkum breytingum. Til dæmis gæti mörgum þeim,
sem hafa byggt á síðustu árum, verið gróflega mis-
munað. Þeir stæðu þá frammi fyrir því að hafa ekki verið
í þeirri kynslóð húsbyggjenda, sem fengu lán á silfurfati,
þegar vextir voru undir verðbólgustigi, og fá heldur ekki
að njóta þeirrar hækkunar lána, sem sjálfstæðismenn
boða nú til þeirra, sem byggja eða kaupa í fyrsta sinn í
framtíðinni. Þetta fólk hefur því keypt minni íbúðir en
ella, en fær síöan ekki lengur lán til að stækka við sig, taki
þær reglur gildi, sem starfshópur sjálfstæöismanna
boöar.
Annars eru einnig í tillögum starfshópsins gagn-
merkar hugmyndir um skattamál húsbyggjenda.
Ákvæðum skattalaga verði breytt í þá veru, að hluti inn-
borgana á sérstaka, bundna húsnæöisreikninga verði
skattfrjáls. Tímamörk vaxtafrádráttar húsbyggjenda
verði rýmkuð.
Þá er ennfremur lagt til, að stofnaður verði nýr lána-
flokkur við Byggingarsjóð ríkisins, sem fjármagni
byggingu þjónustuíbúöa fyrir aldraöa.
Margar tillögur sjást nú um húsnæðismál. En menn
leysa ekki vandann án þess að fá nýtt fjármagn til mála-
flokksins. Haukur Helgason.
„Fullt hús matar en
finnast hvergi dyr á”
Frá upphafi síöari heimsstyrjald-
ar hafa átt sér stað ótrúlegar fram-
farir með íslensku þjóðinni. Fram-
faraþróun, sem aðrar þjóðir gengu í
gegnum á einni til tveimur öldum,
höfum viö hespað af á 50 árum. Það
hefur veriö gaman aö taka þátt í
þessum breytingum, gaman að sjá
stórbyggingar rísa, vegi lagöa og
bætta, fjölbreytni í atvinnuháttum
aukast, menningarlíf blómstra.
Þjóðin hefur notið þessara framfara.
Og þó aö þær hafi kostaö hvern þegn
mikiö strit vitum við að það hefur
verið þess virði.
Fórnar/ömb
framfaranna
Framfarimar hafa kostaðalla erf-
iði og fómir en sumir hafa orðið að
gjalda þær dýrara verði en aðrir.
Þeir hafa lagt heilsuna aö veði og
tapað, margir orðið fatlaðir ævi-
langt. Sú fötlun þarf ekki að vera
sýnileg, t.d. af völdum hjarta- og
lungnasjúkdóma. Ýmsir atvinnu-
sjúkdómar, t.d. gigt og bakveiki,
leiða til fötlunar. Ötaldir em jjeir
sem sakir langvarandi þrældóms
verða farlama á ævikvöldinu.
Og sumir veröa jafnvel fómar-
lömb framfaranna. Hinir glæstu bíl-
vegir bjóða hraðakstri og slysum
heim, svo að dæmi sé tekið. 400
manns munu nú vera bundnir hjóla-
stólum á Islandi og bætist einn í þann
hóp á þriggja mánaða fresti vegna
bílslysa. 18—19 ára ungmenni eru
þar í miklum meirihluta, þ.e. korn-
ungt fólk sem á langa ævi framund-
an.
En öll eigum viö hlutdeild í fram-
förunum. Við eigum stórbyggingar,
vegina, menningarlífið og atvinnu-
vegina saman og eigum öll rétt á að
njóta þess og taka þátt x því.
Enn er langt í /and
Fyrir hálfri öld vom ekki í gildi
mörg lagaákvæði sem fjölluðu um
réttindi fatlaðra enda var aldar-
háttur annar þá. A síðustu 15 árum
hefur átt sér stað gjörbreyting á mál-
efnum fatlaðra. Umfjöllun fjölmiðla
og almenn umræða um þau hefur
orðið meiri og s jálfsagðari.
Hin sterku samtök fatlaðra hafa
lyft grettistaki og viðhorf fólks hefur
breyst. Alþingi, ríkisstjómir og
sveitarfélög hafa sinnt málefnum
fatlaðra betur, lög, reglugerðir og
þingsályktanir hafa verið gefin út og
samþykkt.
Orð eru til alls fyrst og lög og
reglugerðir em undirstaða fram-
kvæmda. Því má fagna mörgum
framfarasporum sem hið opinbera
hefur staöið að. Við eigum þó langt í
land aö búa svo í haginn að fatlaöir
Kjallarinn
SIGRÍÐUR
ÞORVALDSDÓTTIR
VARAÞINGMAÐUR
KVENNALISTA
geti ferðast um og haft tækifæri til
atvinnu, náms og frístundaiðkana á
borð viö aðra þegna þjóðfélagsins.
Otal margt þarf að gera til aö létta
fötluðu fólki umferð innanhúss og ut-
an. Margar minniháttar breytingar
kosta sára lítiö og ætti hiö opinbera
að ganga á undan og gefa gott for-
dæmi um breytingar hið fyrsta. Ekki
er alltaf nauösynlegt aö taka fé úr
ríkiskassanum til slíkra minni að-
gerða en eigi að ráðast í meiriháttar
breytingar þarf til sameiginlegan
sjóð okkar allra. Því ber nauðsyn til
þess aö sjá fyrir föstum tekjustofni
svo aö umbætur á stærri byggingum
dragist ekki úr hömlu.
Þjóð/eikhúsið
erfht fötluðum
Ein þeirra stórbygginga sem
þarfnast slikra umbóta er Þjóðleik-
húsið. Ekki var von til þess að sá
mæti húsameistari, Guðjón Samúels-
son, sem teiknaði Þjóðleikhúsið fyrir
um það bil hálfri öld, gæfi gaum að
því hvort hreyfihamiaðir ættu auö-
sótt í húsið, hvað þá að gert væri ráð
fyrir hreyfihömluðu starfsfólki. Slík-
ur var tíðarandinn þá. Enda hefur
hreyfihömluðum fjölgað til muna á
þessum 50 árum, einkum ungu
hreyfihömluðu fólki, eins og áður er
sagt.
Þjóðleikhúsið ber öll merki síns
sköpunartíma, glæst borg álfa og
ævintýra. En fyrir hreyfihamlaöa,
unga semaldna, er það afar erfitt að-
komu og umferðar. Allir sem þar
hafa komiö vita um stiga, tröppur og
mishæðir sem eru þar hluti af glæsi-
legri heild en valda fötluðum erfiö-
leikum.
Lengi hefur veriö rætt um aö gera
endurbætur á Þjóðleikhúsinu svo að
koma mætti þar fyrir hjólastólum.
En samkvæmt lögum á 1% sætarým-
is aö vera ætlað hjólastólum svo að-
koma og umferð fatlaðra í húsinu
yrði greið. Tvisvar hafa verið gerðar
áætlanir þar að lútandi og fé veitt á
fjárlögum í þessu skyni en ekki orðið
úrframkvæmdum. Þóvarkomiö upp
snyrtiaöstöðu fyrir fatlaða á salar-
hæð hússins, að vísu heldur þröngri,
en til bóta samt. Að sögn húsa-
meistara rikisins mun innan tíðar
veröa þörf á að endurnýja snyrtiað-
stöðu í kjallara Þjóðleikhússins og
verður þá séð fyrir þörfum hreyfi-
hamlaðra þar.
Tillaga
Kvennalistans
Fyrir Alþingi liggur nú tillaga
Kvennalistans um bætta aðstöðu
hreyfihamlaðra til að sækja Þjóö-
leikhúsið. Tillagan felur í sér að nýta
það fé sem f járlög 1982, 1983 og 1984
gerðu ráð fyrir til slíkra breytinga en
er ónotað vegna þess að ekkert varð
úr framkvæmdum. Þetta fé mun
nægja til aö lagfæra stétt utanhúss,
smíða lítiðanddyriá austurhliö húss-
ins, kaupa og koma fyrir lyftu meö 4
viðkomustöðum (múrbrot og gryfja
meðtalin) og losa rými fyrir 8 hjóla-
stóla á neðri svölum. Kostnaður við
þetta er áætlaður 3.000.000 króna, en
hönnunar- og umsjónarkostnað má
áætla 10% af kostnaðarveröi.
Þjóðleikhúsið er aðeins ein jjeirra
mörgu stórbygginga, þar sem bæta
þarf aðkomu og umferð fyrir fatlaða.
Nú eru 35 ár liðin frá opnun þess og
svo sannarlega kominn tími til að
gera þessar úrbætur og færi vel á því
að halda upp á afmælið meö þessum
hætti.
Þjóðleikhúsiö er sameign okkar
allra og við eigum öll jafnmikinn rétt
á því aö njóta þess sem þar fer fram.
Eigum við ekki að sjá til þess að svo
megi verða?
Sigríður Þorvaldsdóttir,
varaþm. Kvennalista.
,,En samkvæmt lögum á 1% sætarýmis að vera ætlað hjólastólum."
0 „Þjóöleikhúsiö ber öll merki síns
sköpunartíma, glæst borg álfa og
ævintýra. En fyrir hreyfihamlaöa,
unga sem aldna, er þaö afar erfitt
aökomu og umferöar.”