Dagblaðið Vísir - DV - 07.12.1985, Blaðsíða 20

20
DV. LAUGARDAGUR 7. DESEMBER1985.
Grímsá í Borgarfirði.
Stórbýli og laxveiöi
GLAMPAR I FJARSKA
Á GULLIN ÞIL, 176 bls.
ÞORSTEINN GUÐMUNDSSON
Útg. Hörpuútgáfan, Akranesi, 1985
Á SLÓÐUM MANNA OG
LAXA, 205 bls. hallgrímur
JONSSON, Skjaidborg, Akureyri,
1985
Það fer ekki á milli mála að
Borgfirðingar eiga marga ritfæra
menn í bændastétt, ritandi alþýð-
legt mál og fagurt, má þar nefna
Bjöm J. Blöndal, Laugarholti, og
Þorstein Guðmundsson, Skálpa-
stöðum. Segja þeir fólki sögur af
reynsluheimi sínum og ýmsu fróð-
legu. Því hverjum manni er eigin-
legt að fræðast um það sem gerst
hefur meðal þjóðarinnar.
Þorsteinn Guðmundsson er bóndi
á Skálpastöðum í Lundarreykjard-
al. Hann er fæddur á Syðstu-Foss-
um í Andakíl 31. maí 1901. Þor-
steinn hefur verið virkur í störfum
fyrir sveit sína og hérað og í for-
' ustusveit borgfirskra bænda um
flest sem til heilla horfði. Hann
hefur fengist nokkuð við ritstörf.
Kvæði og greinar eftir hann hafa
birst í blöðum og tímaritum.
Fyrir r.okkru sendi Þorsteinn
Guðmundsson frá sér sína aðra
bók, Glampar í fjarska á gullin þil;
búskaparár og veiðidagar, en 1982
kom út fyrsta bók hans, Glampar
í fjarska á gullin þil, frásöguþættir.
Gengur á ýmsu
Fjöldi bænda um land allt hefur
ritstörf að tómstundagamni og er
það vel. Þeir hafa í gegnum margra
ára búskap séð margt og reynt
ýmislegt. Þannig er það með Þor-
stein Guðmundsson og árangurinn
er tvær skínandi góðar bækur sem
hver maður hefur gaman af að lesa
og spá í, íslenskt sveitalíf býður
upp á mikið og þar gerist margt.
Barátta Þorsteins fyrstu búskap-
arárin á Skálpastöðum, ættir og
fleira er fróðlegur lestur og greini-
lega hefur oft gengið á ýmsu.
Þættir um Vigfús Auðunsson
bónda á Kvígsstöðum í Andakíl er
skemmtileg lesning og byrjar Þor-
steinn hana svo. „Árið 1980 var
íslendingum sérstætt ár um margt.
Minna má á að íþróttir stóðu þá í
miklum blóma. Handknattleikslið-
ið Víkingur komst í átta liða úrslit
í Evrópukeppni í sinni grein og
Skúli Óskarsson setti heimsmet í
lyftingum. Hann hóf fiá jörðu 315,5
kg þyngd, að gömlu máli 631 pund.
Annars ætla ég ekki að skrifa
íþróttaannál þessa árs.“ Og hann
endar þættina um Vigfús svo: „Mér
verður oft hugsað til þess hvað
Vigfús hefði komist langt í lyfting-
um ef hann hefði haft skilningsrík-
an og góðan kennara í aflrauna-
Bækur um veiðar
Gunnar Bender
íþróttum. Hygg ég að hann hefði
ekki stansað við 631 pund.“
Þjóðlegar, fróðlegar
Frásagnir af hestum Þorsteins,
Spretti, Glaði og Hrafnhildi, eru
allar góðra gjalda verðar, góðar
fyrir hestamenn.
Grímsá og Grafarhylur eru fróð-
leg fyrir veiðimenn og þetta er hin
besti veiðistaður og oft gefið hina
ótrúlegustu veiði.
Já, það má margt lesa í bók
Þorsteins, em myndir hefðu mátt
vera miklu fleiri, en það verður
bara ekki á allt kosið.
Ef maður hefði mátt ráða hefði
ég haft fyrri bókina um sveitasög-
urnar og þá seinni bara um veiði-
skap. Þá hefði maður lesið allar
veiðisögumar saman í einni bók,
það hefði líklega komið betur út.
Bækur Þorsteins eru þjóðlegar,
fróðlegar og hverjum skemmtileg
lesning.
Sagnabanki
„Jörðin Laxamýri í Suður-
Þingeyjarsýslu stendur við suð-
austanverðan botn Skjálfandaflóa.
Um land jarðarinnar fellur Laxá,
sem oft er nefnd Laxá í Aðaldal,
allt til sjávar. Laxá rennur úr
Mývatni norður Laxárdal og síðan
Aðaldal. Vesturmörk hins forna og
upphaflega Laxamýrarlands liggja
með sjó nyrst, sunnar með Laxá
og syðst með Mýrarkvísl. Land
jarðarinnar liggur síðan austur til
Reykjaheiðar og allt til ^alls."
Á þennan hátt hefst bókin Á
slóðum manna og laxa eftir Hall-
grím Jónsson frá Laxamýri, en
Laxamýri er í röð mestu stórbýla
og hefur meðal annars löngum
verið talin ein besta laxveiðijörð
landsins.
Höfundurinn hefur frá mörgu að
segja af höfuðbólinu Laxamýri og
ábúendum þar, átökum um lax-
veiðina, kistuveiðar, upphaf
stangaveiða í Laxá, frásagnir af
slysförum, váveifilegum atburðum
og reimleikum. Allt þetta og ennþá
fleira gefur manni ástæðu til að
sökkva sér niður í lestur bókarinn-
ar, því ýmislegt hefur gerst á slóð-
um manna og laxa. Bókin er sagna-
banki.
Segir margt
Hallgrímur Jónsson frá Laxa-
mýri á heiður skilinn fyrir að koma
þessari bók frá sér, á henni var.
full þörf og þó fyrr hefði verið.
Fjöldi mynda fylgir bókinni og
eru margar góðar, skemmtilegar
veiðimyndir sem ekki hafa sumar
hveijar sést áður og myndir af fólk-
inu á Laxamýri. Tvær myndir setja
blett á bókina og eru það myndir
af Jakob V. Hafstein með stóra
laxinn sem vó 42 lbs. (36 pund) og
falleg morgunveiði 10. júlí 1942, þó
hún sé öllu skárri. Að ná ekki í
frummyndirnar og birta þær ekki
eru mistök. Myndin af stóra laxin-
um, 42 lbs, er til góð og örugglega
falleg morgunveiði líka.
Margir hafa heimsótt Laxamýri
og Laxá í Aðaldal og þeir eiga
margar góðar minningar frá staðn-
um sem rifjast upp eftir að hafa
lesið bókina, hún segir margt.
Það verður örugglega margt
skrifað um Laxamýri og Laxá í
Aðaldal, því alltaf er eitthvað að
gerast þar og engin lognmolla svíf-
ur þar yfir. Þess vegna bíður maður
spenntur eftir næstu fróðleiksmol-
um að norðan.
- G. Bender