Dagblaðið Vísir - DV - 07.12.1985, Blaðsíða 43

DV. LAUGARDAGUR 7. DESEMBER1985.
43
Peningamarkaður
Innlán með sérkjörum
Alþýðubankinn: Stjörnureikningar eru
fyrir 15 ára og yngri og 65 ára og eldri. Inn-
stæður þeirra yngri eru bundnar þar til þeir
verða fullra 16 ára. 65-74 ára geta losað inn-
stæður með 6 mánaða fyrirvara, 75 ára og
eldri með 3ja mánaða fyrirvara. Reikningarn-
ir eru verðtryggðir og með 8% nafnvöxtum.
Þriggja stjörnu reikningar eru með hvert
innlegg bundið í tvö ár, verðtryggt og með
9% nafnYPxtum.
Lífeyrisbók er fyrir þá sem fá lífeyri frá
lífeyrissjóðum eða almannatryggingum. Inn-
stæður eru óbundnar og óverðtryggðar. Nafn-
vextir eru 29% og ársávöxtun 29%.
Sérbók. Við fyrsta innlegg eru nafnvextir
27% en 2% bætast við eftir hverja þrjá mánuði
án úttektar upp í 33%. Ársávöxtun á óhreyfðri
innstæðu er 33,5% á fyrsta ári.
Búnaðarbankinn; Sparibók með sér-
vöxtum, Gullbókin, er óbundin með 34%
nafnvoxtum og 34% ársávöxtun á óhreyfðri
innstæðu eða ávöxtun 3ja mánaða verð-
tryggðs reiknings reynist hún betri. Af hverri
úttekt dragast 1,7% í svonefnda vaxtaleiðrétt-
ingu.
18 mánaða reikningur er með innstæðu
bundna í 18 mánuði á 39% nafnvöxtum og
42,8% ársávöxtun, eða ávöxtun 6 mánaða
verðtryggðs reiknings reynist hún betri.
Iðnaðarbankinn: Bónusreikningar eru
annaðhvort með 28% nafnvöxtum og 30%
ársávöxtun eða verðtryggðir og með 3,5%
vöxtum. Hærri ávöxtunin gildir hvern mánuð.
Á hreyfðum innstæðum gildir verðtrygging
auk 2% vaxta í úttektarmánuðinum. Taka
má út tvisvar á hverju 6 mánaða tímabili án
þess að vaxtakjör skerðist. Vextir eru færðir
30.06. og 31.12.
Landsbankinn: Kjörbók er óbundin með
36% nafnvöxtum og 34% ársávöxtun eða
ávöxtun 3ja mánaða verðtryggðs reiknings
reynist hún betri. Af hverri úttekt dragast
1,7% í svonefnda vaxtaleiðréttingu.
Samvinnubankinn: Hávaxtareikningur
hefur st.ighækkandi vexti á hvert innlegg,
íyrst 22%, eftir 2 mánuði 23,5%, 3 mánuði
25%, 4 mánuði 26,5%, 5 mánuði 28%, eftir 6
mánuði 29,5% og eftir 12 mánuði 31,6%.
Ársávöxtun á óhreyfðu innleggi er 34,1%, eða
eins og á 3ja og 6 mánaða verðtryggðum
reikningum reynist hún betri. Vextir færast
tvisvaráári.
Útvegsbankinn: Ábót ber annaðh'vort
hæstu ávöxtun óverðtryggðra reikninga í
bankanum, nú 34,6%, eða ávöxtun 3ja mán-
aða verðtryggðs reiknings með 1% nafnvöxt-
um sé hún betri. Samanburður er gerður
mánaðarlega en vextir færðir í árslok. Sé
tekið út af reikningnum gilda almennir spari-
sjóðsvextir, 22%, þann mánuð.
Öndvegisreikningur er bundinn til 18
mánaða ■, verðtryggður og með 7% nafnvöxt-
um á binditímanum. Eftir það reiknast sömu
vextir og á 3ja mánaða reikning í bankanum.
Verslunarbankinn: Kaskóreikningur er
óbundinn. Þá ársfjórðunga sem innstæða er
óhreyfð eða aðeins hefur verið tekið út einu
sinni eru reiknaðir hæstu vextir sparifjár-
reikninga í bankanum. Nú er ársávöxtun
annaðhvort 34,8% eða eins og á verðtryggðum
6 mánaða reikningum með 3,5% nafnvöxtum.
Af úttekinni upphæð reiknast almennir spari-
sjóðsvextir, 22%, og eins á alla innstæðuna
innan þess ársfjórðungs þegar tekið hefur
verið út oftar en einu sinni. Innlegg fær strax
hæstu ávöxtun sé það óhreyft næsta heila
ársfjórðung.
Sparisjóðir: Trompreikningur er verð-
tryggður og með ávöxtun 6 mánaða reikninga
með 3% nafnvöxtum. Sé reikningur orðinn
3ja mánaða er gerður samanburður á ávöxtun
með svokölluðum trompvöxtum, 32%, með
34,3% ársávöxtun. Miðað er við lægstu inn-
stæðu í hverjum ásfjórðungi. Reynist tromp-
vextir gefa betri ávöxtun er þeim mun bætt
á vaxtareikninginn. Hreyfðar innstæður inn-
an mánaðar bera trompvexti sé reikningurinn
eldri en 3ja mánaða, annars almenna spari-
sjóðsvexti, 22%. Vextir færast misserislega.
Spariskírteini
Spariskírteini Ríkissjóðs íslands eru seld í
Seðlabankanum, viðskiptabönkum, sparisjóð-
um, hjá verðbréfasölum og í pósthúsum.
Nýjustu skírteinin eru að nafnverði 5, 10 og
100 þúsund krónur.
Þau eru: Hefðbundin, til mest 14 ára en
innleysanleg eftir þrjú ár, 10.09.88. Nafnvextir
7%. Vextir, vaxtavextir og verðbætur greiðast
með höfuðstól við innlausn. Með vaxtamið-
um, skírteini til mest 15 ára, innleysanleg
eftir 5 ár, 10.09.90. Vextir eru 6,71% á höfuð-
stól og verðbætur, reiknaðir misserislega og
greiddir út gegn framvísun vaxtamiða. Verð-
bætur greiðast með höfuðstól við innlausn.
Með hreyfanlegum vöxtum og 50% vaxta-
auka, til 18 mánaða eða 10.03.87. Vextir eru
meðaltal vaxta á 6 mánaða verðtryggðum
reikningum bankanna og með 50% álagi.
Vextir, vaxtavextir, vaxtaauki og verðbætur
greiðast með höfuðstól við innlausn. Gengis-
fryggð skírteini eru til 5 ára, 10.09.90. Þau
eru bundin safngjaldeyrinum SDR og bera 9%
vexti. Vextir og vaxtavextir greiðast við inn-
lausn með hofuðstól, í samræmi við stöðu
SDR.
Almenn verðbréf
Fasteignatryggð verðbréf eru til sölu hjá
verðbréfasölum. Þau eru almennt tryggð með
veði undir 60% af brunabótamati fasteign-
anna. Bréfin eru ýmist verðtryggð eða óverð-
tryggð og með mismunandi nafnvöxtum. Þau
eru seld með afföllum og ársávöxtun er .al-
mennt 12-18% umfram verðtryggingu.
Húsnæðislán
Nýbyggingarlán frá Byggingarsjóði ríkis-
ins, F-lán, nema á 4. ársíjórðungi 1985: Til
einstaklinga 720 þúsundum króna, 2-4 manna
fjölskyldna 916 þúsundum, 5 manna og fleiri
1.073 þúsundum, 7 manna og fleiri (í sértilvik-
um) 1.237 þúsundum. Lánin eru til 31 árs.
Lán til kaupa á eldri íbúðum, G-lán, nema
á 4. ársfjórðungi 1985: Til kaupa í fyrsta sinn
er hámark 348 þúsund krónur til einstaklings,
annars mest 139-174 þúsund. 2-4 manna fjöl-
skylda fær mest 442 þúsund til fyrstu kaupa,
annars mest 177-221 þúsund. 5 manna fjöl-
skylda eða stærri fær mest 518 þúsundir til
fyrstu kaupa, annars mest 207-259 þúsund.
Lánstími er 21 ár.
Húsnæðislánin eru verðtryggð með láns-
kjaravísitölu og með 3,5% nafnvöxtum.
Fyrstu tvö árin er ekki greitt af höfuðstól,
aðeins vextir og verðbætur.
Útlán lífeyrissjóða
Um 90 lífeyrissjóðir eru í landinu. Hver
sjóðurákveðursjóðfélögum lánsrétt, lánsupp-
hæðir, vexti og lánstíma. Stysti tími að láns-
rétti er 30-60 mánuðir. Sumir sjóðir bjóða
aukinn lánsrétt eftir lengra starf og áunnin
Stig. Lán eru á bilinu 150-700 þúsund eftir
sjóðum, starfstíma og stigum. Lánin eru verð-
tryggð og með 5-8% vöxtum. Lánstími er 15-35
ár.
Biðtími eftir lánum er mjög breytilegur.
Hægt er að færa lánsrétt við flutning milli
sjóða eða safna lánsrétti frá fyrri sjóðum.
Nafnvextir, ársávöxtun
Nafnvextir eru vextir í eitt ár og reiknaðir
í einu lagi yfir þann tíma. Séu vextir reiknaðir
og lagðir við höfuðstól oftar á ári verða til
vaxtavextir og ársávöxtunin verður þá hærri
en nafnvextirnir.
Ef 1000 krónur liggja inni í 12 mánuði á
22% nafnvöxtum verður innstæðan í lok
tímans 1220 krónur og ársávöxtunin þannig
22%.
Liggi 1000 krónur inni í 6 + 6 mánuði á 22%
nafnvöxtum reiknast fyrst 11% vextir eftir 6
mánuði. Þá er upphæðin orðin 1110 krónur.
Á hana koma svo 11% vextir eftir næstu 6
mánuði. Þannig verður innstæðan í lok tím-
ans 1232 krónur og ársávöxtunin 23,2%.
Dráttarvextir
Dráttarvextir eru 3,75% á mánuði eða 45%
á ári. Dagvextir reiknast samkvæmt því
1,125%.
Vísitölur
Lánskjaravísitala í desember 1985 er 1337
stig en var 1301 stig í nóvember. Miðað er
við grunninn 100 í júní 1979.
Byggingarvísitala á 4. ársfjórðungi 1985
er 229 stig á grunninum 100 frá janúar 1983
en 3392 stig á grunni 100 frá 1975.
VEXTIR BANKA 0G SPARISJÓÐA (%) 01.-10.12.198S
INNLÁN MEÐ SÉRKJÚRUM 1
SJÁSÉRLISTA x e I| ii II li Lands- bankh lili ll Span- sjóðim
INNLÁN ÚVERÐTRYGGÐ SPARISJÓÐSBÆKUR Óbundin innstæða 22,0 22,0 22,0 22,0 22,0 22.0 22.0 22.0 22.0 22.0
SPARIREIKNINGAR 3ja mán. uppsögn 25,0 26,6 25,0 25,0 23.0 23,0 25.0 23.0 25.0 25.0
6 mán.uppsögn 31,0 33,4 30,0 28,0 28.0 30.0 29.0 31.0 28.0
12mán. uppsögn 32,0 34,6 32.0 31,0 32.0
SPARNAÐUR- LÁNSRÉTTUR Sparað 3-5 mán. 25,0 23.0 23.0 23.0 23.0 25.0 25,0
innlAnsskIrteini Sp.6mán.ogm. Til 6 mánaða 29,0 28,0 30,0 28,0 26.0 23.0 29.0 28.0 28.0
TÉKKAREIKNINGAR Ávisanareikningar 17,0 17,0 8.0 8.0 10.0 8.0 8.0 10.0 10.0
Hlaupareikningar 10,0 10,0 8.0 8.0 10.0 8.0 8.0 10.0 10.0
INNLÁN VERDTRYGGÐ SPARIREIKNINGAR 3ja mán. uppsögn 2,0 1,5 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 2.0 1.0
6 mán.uppsögn 3,5 3.5 3.5 3.0 3.5 3.0 3.0 3.5 3.0
INNLÁN GENGISTRYGGÐ GJALDEYRISREIKNINGAR Bandarikjadollarar 8.0 8.0 7.5 7.0 7.5 7.5 7.5 7.5 8.0
Sterlingspund 11.5 11.5 11.0 11.0 11.5 11.5 11.0 11.5 11.5
Vestur-þýsk mörk 5.0 4.5 4.25 4.0 4.5 4.5 4.5 5.0 4.5
Danskar krónur 10,0 9.5 8.0 8.0 9.0 9.0 9.0 10.0 9.0
ÚTLÁN ÓVERÐTRYGGÐ ALNIENNIRVÍXLAR (forvextir) 30,0 30,0 30.0 30.0 30.0 30.0 30.0 30.0 30.0
VIÐSKIPTAViXLAR (forvextir) 34.0 2 kge 34.0 kge 32.5 kge 34,0
ALMENN SKULDABRÉF 32,0 3 32,0 32.0 32.0 32.0 32.0 32.0 32.0 32.0
VIÐSKIPTASKULÐABRÉF 35,0 2 kgc 35.0 kge 33.5 kge kge kge 35,0
HLAUPAREIKNINGAR ÚTLÁN VERÐTRYGGO YFIRDRÁTTUR 31,5 31.5 31.5 31.5 31.5 31.5 31.5 31.5 31,5
SKULDABRÉF Að 21/2 ári 4.0 4.0 4,0 4.0 4.0 4.0 4.0 4.0 4.0
Lengri cn21/2ár 5.0 5.0 5.0 5.0 5.0 5.0 5.0 5.0 5.0
ÚTIÁN TIL FRANILEIÐSLU SJÁNEÐANMALS1)
1) Lán til innanlandsframleiðslu eru á 28,5% vöxtum. Vegna útflutnings, í SDR 9,5%,
í Bandaríkjadollurum 9,5%, í sterlingspundum 12,75%, í vestur-þýskum mörkum 6,25%.
2) Við kaup á viðskiptavíxlum og viðskiptaskuldabréfúm er miðað við sérstakt kaup-
gengi, kge, hjá þeim bönkum sem þannig er merkt við, einnig hjá sparisjóðunum í
Hatharfirði, Kópavogi, Keflavík, Sparisjóði Reykjavikur og Sparisj. vélstj.
3) Vaxtaálag á skuldabréf til uppgjörs vanskilalána er 2% á ári, baaði á verðtryggð og
óverðtrvggð lán, nema í Alþýðubankanum og Verslunarbankanum.
Islensk tunga
„... að hætti stjórnmálamanna hefur útvarpsráði tekist að klæða örfáa sjálfsagða hluti í dragsíða
flík ...“ (Myndin er nokkurra ára gömul og ráðið hefur endurnýjast.)
.. .eftir því sem...
mælir gegn notkun þessarar
skammstöfunar, hvort sem er í
mæltu máli eða rituðu, í ríkisfjöl-
miðlum eða utan þeirra.
113du grein segir svo: „tJtvarpsr-
áð vekur athygli á einhliða áhrifum
enskrar tungu á íslenskt mál um
þessar mundir og telur að bregðast
verði við með markvissum hætti,
meðal annars í starfsemi Ríkisút-
varpsins."
Þessi tugga er farin að fara í
taugarnar á mér. Fer að minna á
einhverja frægustu tuggu veraldar
þegar Kató hinn gamli vildi Kar-
þagó eydda og endaði allar ræður
sínar árum saman á slíkri hvatn-
ingu.
Auðvitað eru ensk áhrif einhliða?
Eiga þau ef til vill að vera tvíhliða.
Hvað á svona óþarfi að þýða?
„ ... meðal annars í starfsemi
Ríkisútvarpsins.“ Ja héma, og
hvernig?
Er ekki meirihluti allra bíó-
mynda og þátta í sjónvarpi á ensku
og mest frá Bandaríkjunum?
Var ekki ráðinn fréttastjóri sem
hafði það helst til síns ágætis, fyrir
utan það að vera ekki kommúnisti,
að vilja færa heim á Frón ýmsar
nýjungar frá Bandaríkjunum?
Ætlar ráðið sem sagt að hætta
að veita „einhliða" enskum áhrif-
umyfirþjóðina.
Þótt ýmislegt sé aðfinnsluvert við
plagg útvarpsráðs er ekki þar með
sagt að ekkert leynist þar bitastætt.
Þar er til að mynda að finna
ákvæði um að starfsfólki útvarps-
ins skuli gefinn kostur á fræðslu
um íslenskt mál og jafnvel að því
sé skylt að leita hennar ef málfars-
ráðunauti sýnist svo. Nú er ég ekki
að segja að starfsfólk útvarps þurfi
endilega á meiri fræðslu að halda
heldur hitt að það er fagnaðarefni
að því skuli vera gefinn kostur á
fræðslu.
Sömuleiðis er að finna ákvæði
um að erlend staðaheiti, sem vana-
lega em kölluð íslenskum nöfnum,
skuli kölluð þeim íslensku. Til
dæmis Kaupmannahöfii og Björg-
vin í stað Köbenhavn og Bergen.
Annars er plaggið í heild yfirlýs-
ing um að vandað mál skuli vera
tálað í ríkisfjölmiðlum. Og það
þykir víst engum fréttnæmt.
Otvarpsráð hefur gefið út mál-
stefnu sem íslensk málnefnd hefur
fallist á í öllum aðalatriðum.
Ég hef ekkert nema gott eitt um
það að segja að útvarpsráð móti
málstefnu. Hins vegar finnst mér
óþarfi að kalla þetta sérstaka nýj-
ung eins og gert hefur verið í
sumum blöðum. Sömuleiðis finnst
mér þetta heldur rýr afrakstur af
hálfs árs starfi nefndar sem í sátu
fjórir menn. Innihald plaggsins
hefði nefnilega sem best getað
komist fyrir í átta orðum, nefni-
lega: Gott og rétt mál skal tala í
Ríkisútvarpinu.
En að hætti stjórnmálamanna
hefur útvarpsráði tekist að klæða
örfáa sjálfsagða hluti í dragsíða
flík, alsetta orðaleppum.
Þetta er svo sem ágætisflík en ég
hygg að hún sé ekki skjólgóð. Til
þess er hún of götótt og illa saum-
uð. Svo er hún gamaldags í sniði.
Nokkrar athugasemdir
Það er áberandi hvað orðasam-
bandið „eftir því sem kostur er“ er
mikið notað í greinargerð út-
varpsráðs.
Þannig segir til dæmis í 9. lið:
„Sjónvarpsefhi, sem ætlað er böm-
um og unglingum sérstaklega, skal
flutt á íslensku eftir því sem kostur
er.“ Nú veit ég ekki betur en að
efni fyrir böm og unglinga sé nú
þegar á íslensku „eftir því sem
kostur er“. Það hefðu sjálfsagt þótt
tíðindi ef útvarpsráð hefði brotið
blað og ákveðið að allt efni fyrir
böm og unglinga skyldi vera á
íslensku. En það að ráðið álykti
að hlutimir eigi framvegis að
ganga fyrir sig á sama hátt og
hingað til eru alls engar fréttir fyrir
nokkum mann.
I fyrri hluta greinargerðarinnar
segir: „Erlend orð, sem ekki verður
komist hjá að nota, ber að sam-
ræma lögum íslenskrar tungu, eftir
því sem fært þykir og góð venja
býður.“ í lið 11 segir á hinn bóginn:
„Heiti á útlendum mönnum skal
fara með að hætti viðkomandi
þjóðar eftir því sem unnt er, nema
íslensk hefð sé fyrir öðm, eins og
er um mörg heiti erlendra þjóð-
höfðingja sem erfa ríki, og heiti
páfa.“
Og manni verður á að spyrja:
Hver eru erlendu orðin sem á að
„samræma lögum íslenskrar
tungu“?
í 12tu grein segir svo: „Skamm-
stafanir, sem engum beygingum
taka, fara illa í mæltu máli í stað
nafna á samtökum, fyrirtækjum og
stofnunum. Þær skal forðast. Rétt
er að nota óstytt heiti í upphafi
frásagnar en síðan stytt heiti sem
Eiríkur Bryn jólísson
lýtur lögmálum tungunnar fremur
en skammstöfun, svo sem Sam-
bandið fyrir SÍS, Alþýðusambandið
fyrir ASl, Bandalagið fyrir BSRB
og svo framvegis.“
Auðvitað má útvarpsráð hafa
skoðanir í friði fyrir mér og þær
meira að segja vitlausar, ef ráðs-
mönnum sýnist svo. En það er
alveg óþarfi að setja skoðanir sínar
fram á þann hátt sem lög væru.
Það hvort skammstafanir fari vel
eða illa í mæltu máli er smekksat-
riði. Mér finnst alls ekki fara illa
á því að nota skammstafanir í
mæltu máli, né heldur rituðu, ef
út í það er farið. Ég held meira að
segja að slík notkun sé mjög út-
breidd í daglegu mæltu máli í
landinu. Samanber ágæta skamm-
stöfun fyrir Ríkisútvarpið á Akur-
eyri, RÚVAK. Ég sé ekkert sem