Dagblaðið Vísir - DV - 12.05.1986, Page 15

DV. MÁNUDAGUR 12. MAÍ 1986.
15
„Tvennt erkynað manni hveijum“
Sigrún Magnúsdóttir, 1. maður á
borgarstjórnarlista Framsóknar-
flokksins skrifar grein í DV þ. 6.
maí sl. undir fyrirsögninni „ Einn
drottnari - ein skoðun". Þar reifar
hún m.a. það álit sitt að konum
hafi verið vikið til hliðar í Sjálf-
stæðisflokknum og þar ríki ein-
göngu þröng karlveldissjónarmið.
Greinarhöfundur virðist bera hag
kvenna mjög fyrir brjósti og því er
furðulegt hvað hún reynir að gera
lítið úr konum í öðrum flokki,
flokki þar sem hún þekkir ekkert
til starfshátta né heldur veit hvem-
ig staðið er að undirbúningi nk.
borgarstjómarkosninga. Stað-
reyndin er nefnilega sú að konur
hafa alla tíð verið mjög virkar í
Sjálfstæðisflokknum, þar fá orð
Sigrúnar engu breytt, enda þótt
hún reyni að slá ryki í augu kjós-
enda.
Átta konur
Þeir frambjóðendur sem hlutu 20
fyrstu sætin í prófkjöri Sjálfstæð-
isflokksins hafa unnið jöfnum
höndum að undirbúningi væntan-
legra kosninga, þar af em 8 konur
sem að sjálfsögðu hafa mótað bar-
áttumál flokksins, þær sækja líka
vinnustaðafundi jafiit og karlkyns
frambjóðendur.
Konur hafa alla jafiia verið mjög
virkar í starfi borgarstjómar-
flokksins hvort sem þær hafa verið
í aðal- eða varasæti. En hvers
Kjallarinn
Sólveig Pétursdóttir
Lögfræðingur
i 19. sæti borgarstjórnarlista
Sjálfstæðisflokksins
vegna allt þetta kvennatal? Sigrún
tekur dæmi um dagvistarmál og
málefni aldraðra sem sérstök
kvennamál. Eiga karlmenn ekki
börn eða eru það bara konur sem
eiga afa og ömmu?
„Félagar“ Sigrúnar
Minnihlutaflokkarnir vilja kalla
sig félagslegu flokkana, væntan-
lega eigum við þá að tilheyra þeim
andfélagslega þessu er til að svara
að í fyrsta lagi hefur meirihluti
sjálfstæðismanna í borgarstjórn
varið mjög miklu fé til félagsmála
í Reykjavík og í öðru lagi finnst
mér þessi grein Sigrúnar vera and-
félagsleg, af henni má draga þá
ályktun að einungis Framsóknar-
konur séu „félagar" Sigrúnar.
Ef minnst er sérstakléga á dag-
vistarmál þá stóðu hinir flokkam-
ir ekki við stóru loforðin er þeir
komust til valda, þar hefur Sjálf-
stæðisflokkurinn staðið sig miklu
betur, sem og á fleiri sviðum. Það
má e.t.v. minnast þess að fyrir síð-
ustu borgarstjómarkosningar
héldu fulltrúar þessara sömu
flokka því fram að ekki væri unnt
að draga úr álögum borgarbúa án
þess að skerða félagslega þjónustu,
raunin hefur nú orðið önnur fyrir
tilstilli styrkrar fjármálastjórn-
ar sjálfstæðismanna.
Karlveldiskennd
Sigrún varpar fram þeirri spurn-
ingu hvort einveldiskennd borgar-
stjórans virki innan flokksins sem
karlveldiskennd! Ég verð að viður-
kenna að ég skil þessa spurningu
ekki alveg, það eru jú allir sam-
mála því að borgarstjórinn sé
karlmaður. Svo mikið veit ég þó
að þessi umræða er ekki málefna-
leg, en það myndi kannski hjálpa
upp á sakimar ef borgarstjórinn
okkar færi að hætti Skota og
klæddist pilsi!
Ennfremur heldur Sigrún því
fram að Sjálfstæðisflokkurinn virði
ekki lýðræði. Hvernig má það vera
þegar flokkurinn leggur frarn
stefiiuskrá sem borgarbúar geta
kosið um, þeir vita sem sé að hverju
þeir ganga fyrir kosningar en
þurfa ekki að bíða þar til eftir
kosningar til að sjá hvaða stefnu
hinir flokkamir hafa, þegar og ef
þeir komast þá að samkomulagi.
Það er jú allt í lagi að hafa margar
skoðanir en einhver þeirra verður
þó að komast í framkvæmd.
Sjálfstæðismenn kjósa að láta
verkin tala, þar hafa þeir ávallt
haft hag borgarbúa að leiðarljósi,
gildir þar einu hvoru kyni þeir til-
heyra því að tvennt er kyn að
manni hveijum.
Sólveig Pétursdóttir
Hefur venð snúið baki við lýðra-ði
Ií Reykjavik og flokksræði tekið upp
i staðinn'’
Framsóknarflokkunnn ntti aðild
að þeim meinhluta sem fór með
stjóm horgannnar ánn 197K 82. Þá
var margt leyst úr (jotrum langrar
valdasetu Sjálfstæðisflokksias. Lvð-
ræðisvinnuhrogð voru mnleidd og
margtr tóku þátt i stefnumótun og
ákvorðunum. Þannig varð umræðan
um borgarmálefhi á þessum tima
haeðt almenn og opin.
Völdin aftur á fárra manna
hendur
eynt var að uppneta margs konar
klikuskap og mismunun þignanna
M-m meira og minna hafði viðgengtst
á fimmtiu ára valdaferli Sjálfstæðis-
flokksins. Kinmg var dregið úr
voldum emha-tti'manna sem sumir
hverjir litu fremur á sig sem gæslu-
SIGRUN MAGNUS-
DÓTTIR
FYRSTl MADUR
A BORGARSTJORNARUSTA
FRAMSOKNARFLOKKStNS
i Framsóknarflokknum.
Framsóknarkonur hafa unnið gey-
simikiðstarfundanfanðoguppskera |
siimkvæmt þvn. enda er Framsóknar
flokkurinn lýðræðissinnaður flokk-
ur þár sem skoðantr allra fá að njóta I
Sumir flokkar vilja greinilega einn |
drottnara og eina skoðun
Kannski <>r skýnngtn sú með sjálf- I
stæðiskonumar að þær \fldu onnur |
vinnubmgð. mein skoðanaskipti og I
samvannu. Það hi-fur trúlega ekki "
fallið i góð.«n jarðveg hjá einræðis- |
herrunum.
Getur það t .d. venð að sjalfstæðis- I
konumar hefðu heldur viljað gefa I
oldruðum Keykvíkingum sextiu I
milljónimar sem fóru til einnar I
góðrar ættar i Keykjavík f>nr land |
sem t-kki verður notað na-stu ára
tugi? Það hefði venð verðug gjof i
„Greinarhöfundur virðist bera hag kvenna mjög fyrir brjósti og
því er furðulegt hvað hún reynir að gera lítið úr konum í öðrum
flokki..“
„Staðreyndin er nefnilega sú að konur
hafa alla tíð verið mjög virkar í Sjálf-
stæðisflokknum, þar fá orð Sigrúnar
engu breytt, enda þótt hún reyni að slá
ryki í augu kjósenda.“
„Gleðibankinn“ opnaður í haust
Lögin um uppstokkun hús-
næðislánakerfisins, sem Alþingi
samþykkti á dögunum, marka
óneitanlega tímamót í húsnæðis-
málum þjóðarinnar. Lögin taka
gildi þann 1. september nk. Búast
má við miklum handagangi í öskj-
unni í haust er úthlutun hefst
samkvæmt nýju lánakerfi.
Allt frumkvæði um nýju hús-
næðislöggjöfina kom frá aðilum
vinnumarkaðarins, þingmenn
komu þar hvergi nálægt, þeir fengu
frumvarpið fullbúið í pósti.
Ósjálfrátt kemur árið 1965 í hug-
ann en þá olli frumkvæði verka-
lýðshreyfingarinnar straumhvörf-
um í húsnæðismálum.
Júlísamkomulagið 1965 var undan-
fari Framkvæmdanefndar bygging-
aráætlunar, sem hafði frumkvæði
um veglegasta átakið í gervallri
sögu félagslegra íbúðabygginga á
íslandi. Á næstu árum voru byggð-
ar á annað þúsund félagslegar
íbúðir.
Munu félagslegar
íbúðabyggingar fjara út?
Því bregður nýrra við í „Garða-
strætissamkomulaginu“ frá í vetur.
Þar kýs verkalýðshreyfingin að
einskorða aðgerðir við hið al-
menna lánakerfi. Fátt er sagt um
félagslegar íbúðabyggingar. Öllum
aðgerðum á því sviði er slegið á
frest. Mér hefur verið sagt að það
sé nú orðin ríkjandi skoðun, einnig
á meðal margra verkalýðsforingja,
að almenna lánakerfið sé nú orðið
svo gott að lítil þörf sé orðin fyrir
félagslegar byggingar.
Sé þetta rétt, sem ég tæpast trúi,
er það algert frúhvarf frá fyrri
stefnu. Er verkalýðshreyfingin
búin að gleyma baráttunni fyrir því
að þriðjungur allra íbúðabygginga
í landinu skuli vera á félagslegum
grunni? Markmiði, sem í meira en
tíu ár hefur verið eitt af grundvall-
aratriðunum í samningum verka-
lýðshreyfingar og ríkisvalds?
Hérlendis eru félagslegar íbúða-
byggingar aðeins brot af því sem
tíðkast í nágrannalöndum okkar.
Munu þær endanlega fjara út á
næstu árum?
Nýju lénin endurgreiðast
tvöfalt
Ekki er allt sem sýnist um nýju
húsnæðislánin. Ég fór að gamni
mínu að reikna ýmsar stærðir og
hlutföll í hinu nýja lánakerfi. Nið-
urstöðurnar koma mér mjög á
óvart. í meðfylgjandi töflu getur
að líta niðurstöður þessara út-
reikninga. (Miðað er við hámarks-
lán til nýbygginga, sem samkvæmt
lögunum er 2100 þús. kr„ sem
hækkar í 2226 þús. miðað við bygg-
ingarvísitölu í apríl.)
Eftir 10 ár hefur lántakandinn
greitt alls rúmlega eina milljón
króna. Þar af eru um 750 þús. kr.
vextir. Af 2226 þús. kr. láni eru enn
áhvílandi nær 2 milljónir króna
þótt búið sé að greiða af láninu í
10 ár.
Með öðrum orðum, á fyrstu 10
árunum borga menn rúmlega 100
þús. á ári, en aðeins 26 þús. kr. á
ári fara til aukningar eignarhluta
lántakandans, % hlutar greiðsl-
anna eru vextir, sem kerfið hirðir!
Þunga vaxtagreiðslanna (sem eru
hlutfallslega þyngstar í byrjun) má
sjá af því að þó að lánsupphæðin
sé 2,2 milljónir króna greiðir lán-
takandinn eigi að síður 4,2 millj.
kr„ eða samtals nær tvær milljónir
króna í vexti!
Að „leigja“ hjá
Byggingasjóði ríkisins
Á næstu árum verður allt hús-
næði hérlendis byggt með lánum
til 40 ára samkvæmt „nýja kerf-
inu“. Sama gildir um viðskipti fólks
á fasteignamarkaðnum. Þær þús-
undir lántakenda, sem taka þessi
nýju lán, munu fyrstu tíu til fimm-
tán ár lánstímans nær eingöngu
borga vexti til Byggingasjóðs ríkis-
ins, eigin eignamyndun þeirra
verður mjög hæg, svo sem taflan
sýnir. Vextir eru, sem kunnugt er,
leiga af fjármagni. Byggingasjóður
rikisins verður í raun stærsti
„leigusali“ landsins, með tugmillj-
arða veð í svokölluðum „eignum"
manna.
Það er mat sérfróðra manna að
verð á fasteignum verði á næstu
árum víkjandi. í besta falli mun það
standa í stað. Líklegra er þó að
verð muni fara lækkandi, vegna
mettunar markaðarins. Því er
hætta á að „eignirnar" standi illa,
Jón Rúnar Sveinsson
félagsfræðingur
jafnvel alls ekki, undir lánunum.
Hætt er við að mesti glansinn
fari af fasteignamarkaðnum hér á
landi þegar „nýja kerfið“ verður
búið að vera við lýði í nokkur ár.
Menn munu nefnilega ekki selja
hver öðrum „eignir“ heldur fyrst
og fremst skiptast á áhvílandi lán-
um!
Að eignast ekkert
nema skuldir
Að mínu mati felur nýja lánakerf-
ið alls ekki í sér endurreisn sér-
eignarstefnunnar í húsnæðismál-
um. Til ,þess er eignamyndunin
einfaldlega allt of hæg. Hún er svo
lítil að allar líkur eru á að hún
verði elt uppi af verðfalli og rýmun
fasteignanna. Þegar svo er komið
eignast menn einungis skuldir í
formi hárra, áhvílandi lána.
Það blasir við að á næstu árum
mun draga úr nýbyggingarþörf.
Vaxandi hluti lána Húsnæðisstofn-
unar mun því renna til kaupa íbúða
á fasteignamarkaðnum, fyrst og
fremst á höfuðborgarsvæðinu.
Fjármagn lífeyrissjóða veralýðs-
hreyfmgarinnar mun því í sívax-
andi mæli renna viðstöðulaust
gegnum Húsnæðisstofnun og beint
út á braskmarkaðinn á suðvestur-
horninu. Félagslegar íbúðabygg-
ingar og landsbyggðin verða
afskiptar, fasteignasalastéttin og
auglýsingadeild Morgunblaðsins
munu hins vegar fitna eins og
púkinn á fjósbitanum. íbúðakaup-
endur verða hins vegar ekki feitir,
með myllustein áhvílandi lána um
hálsinn.
Mergur þessa máls er sá að fjár-
magn það sem nú mun safnast í
einn breiðan farveg hins opinbera
lánakerfis er sameign alls þjóð-
félagsins. Ég tel mjög misráðið ef
það á eingöngu að renna til við-
halds misskilinni séreignarstefnu.
Verkalýðshreyfingin hlýtur sér-
staklega að setja fram kröfur um
félagslegar byggingar.
Ég minntist á baráttu verkalýðs-
hreyfingarinnar fyrir því að þriðj-
ungur allra íbúðabygginga sé ú
félagslegum grundvelli. Með kerf-
isbreytingunni í haust er í fyrsta
skipti fyrir hendi fjárhagslegur
grundvöllur til þess að hrinda
þessu ákvæði í framkvæmd. Verður
barist fyrir því, eða verða fast-
eignasölurnar látnar um að leysa
húsnæðisvanda almennings á ís-
landi?
Jón Rúnar Sveinsson.
Greiðslustaða „nýsköpunarláns" á mismunandi timum
- lánsfjárhæð kr. 2226 þús. -
lánstimi 40 ár, vextir 3,5%
Afborganir („eignamyndun") Vextir Greitt alls Áhvil. eftirst.
Staða í byrjun kr. kr. kr. kr.
lánstímans: 0 0 0 2226 þús.
Staða eftir 5 ár: 90 þús. 386 þús. 476 þús. 2136 þús.
EftirlOár: 262 þús. 749 þús. lOIOþús. 1964 þús.
Eftir 15 ár: 466 þús. 1079 þús. 1544þús. 1760 þús.
Eftir 20 ár: 708 þús. 1370 þús. 2078 þús. 1518 þús.
Eftir 30 ár: 1338 þús. 1809 þús. 3146 þús. 888 þús.
Eftir40ár: 2226 þús. 1989 þús. 4215 þús. 0
„Mergur málsins er sá að fjármagn það
sem nú mun safnast í einn breiðan farveg
hins opinbera lánakerfis er sameign alls
þjóðfélagsins. Ég tel mjög misráðið ef það
á eingöngu að renna til viðhalds misskil-
inni séreignarstefnu.“